[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’Panugdaon ni Matt | Martin Luther King Jr.: Baganihan sang away kontra ‘racial inequality’’ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=”]
Ni Wenceslao E. Mateo Jr.
[/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=’custom’ color=”]
Tuesday, April 4, 2017
[/av_textblock]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
GINA-DUMDUM naton subong nga adlaw, Abril 4, ang pagtaliwan sang bantog nga civil rights activist nga si Martin Luther King Jr.
Natawo siya sadtong Enero 15, 1929 sa Atlanta, Georgia. Ginkutol ang iya kabuhi paagi sa pagluthang sadtong Abril 4, 1968 ni James Earl Ray, isa ka puti (white American).
Ginsiling nga akig gid personal si Ray kay King tungod sa mabaskug nga panindugan sang naulihi batok sa segregasyon kontra sa mga itom (African Americans) sa Estados Unidos. May nagsiling pa nga binayaran si Ray agud ipapatay sang pila ka dalagkuan nga indi kauyon sang panindugan ni King.
Ginpangunahan ni King ang Civil Rights Movement sa Estados Unidos halin sadtong 1955 tubtub sa iya kamatayon.
Indi katingalahan ang iya kaugod sa kawsa. Si King mismo naka-eksperyensya sang segegasyon bilang isa ka African American.
Sadtong panahon ni King, malapnagon gid ang segregasyon kag iban pa nga akto diskriminasyon batok sa mga kasubong niya sa Estados Unidos.
Indi siya mapunggan sang mga otoridad sa iya mga rally. Sadtong 1963, ginpangunahan niya ang isa ka daku nga martsa kontra sa malaparon nga segregasyon sa Birmingham, Alabama nga wala magkuha sang permiso sa otoridad. Tungod sini, na-priso siya.
Ginpaathag niya kon ngaa sa iya sulat – “Letter from Birminghan Jail.”
Siling niya sa sulat: “Duha ka klase ang kasuguan: Ang makiangay-angayon nga kasuguan (just laws) kag ang indi. Ang tawo indi lang may legal nga responsibilidad, kundi may moral man siya nga responsbilidad, agud tumanon ang “just laws; ” ugaling kinamatarong man sang tawo ang indi pagsunod sa ‘unjust laws.’”
Sa sinang panahon ni King, ang segregasyon, ukon ang pagbulag sang mga puti sa itom ginapatuman sa mga facilidades, nagakalain-lain nga serbisyo publiko, kag sa mga oportunidad sa housing, pagtatap sang ikaayong lawas, edukasyon, trabaho, kag bisan pa sa transportasyon.
Bisan sa armadong kusog, labi na gid sadtong bag-o ang 1950, ang mga “white units” ginabulag sa “black units” nga ginadumalahan naman sang mga puti nga mga opisyal.
Tungod sa sining malapnagon nga protesta ni King kag iban pa, gin-abolish ukon gin-dumilian na ang segregasyon sa idalom sang Civil Rights Act of 1964. Ugaling, ang “de facto segregation,” ukon aktwal nga hitabo sang segregasyon, natalupangdan nga galuntad gihapon tubtub sa subong.
Si King nanguna sa civil rights movement sing temprano pa sa iya kabuhi. Ginpangunahan niya ang Montgomery Bus Boycott sadtong 1955 sa edad lamang nga 26. Ginbuligan niya tukod ang Southern Christian Leadership Conference (SCLC) sang 1957 bilang president. Nanguna man siya sa “1962 Struggle against Segregation” sa Albany, Georgia, kag nagbulig organisa sang “nonviolent protests” sa Birmingham, Alabama.
Si King nagbulig man organisa sang 1963 sang “March on Washington,” sa diin gin-pabutyag niya ang iya bantog nga “I Have a Dream” nga pamulong-pulong.
Diri, ginpahayag niya: “May damgo ako nga isa ka adlaw ang ini nga nasyon makamuklat sing matuod-tuod nga ang tanan parehas sing kinmatarong…kag indi dapat husgaran sa kolor sang ila panit kundi sa kaundan sang ila pagkatao (character).”
Sang Oktubre 14, 1964, binaton ni King ang Nobel Peace Prize tungod sa iya pagpakig-away sa “racial inequality” paagi sa matawhay nga paagi (nonviolent resistance).
Sang 1968, sa isa ka pag-tililipon sa Washington, D.C., ginluthang si King ni James Early Ray samtang gatindug sa balkonahe sang iya kwarto sa hotel nga iya ginadayunan. Si Ray wala na makagwa sa prisuhan kag dira na lang napatay sa sulod.
Ginsundan sang malapnagon nga kinagamo ang asasinasyon ni King sa madamo nga estado sa Amerika.
Ginpadunggan siya sang Presidential Medal of Freedom kag sang Congressional Gold Medal. Ang adlaw ni King (Martin Luther King Jr. Day) gin-selebrar man bilang isa ka holiday sumugod sadtong 1971sa madamo nga siyudad kag estado sang iya pungsod. Kag madamo nga mga dalan ang ginhingadlan sa iya.
Ang Martin Luther King Jr. Memorial sa National Mall sang Washington, D.C. ginpadungog pa gid sa iya sadtong 2011./PB
[/av_textblock]
[/av_one_full]
