[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’Panugdaon ni Matt’ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=”]
Ni Wenceslao “Matt” E. Mateo Jr.
[/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Tatlong Pulo sa Barangay Sinapsapan
NALIPAY gid ako sa balita nga ang lawod nga nagasakop sang Tatlong Pulo halin sa Sitio Balingasag tubtub sa Sitio Gasita sang Barangay Sinapsapan sa banwa sang Jordan, Guimaras, na-deklarar sang sini lang nga isa ka Marine Protected Area (MPA).
Bilang MPA, sunu sa Jordan Municipal Ordinance No. 004-2017, ang 24 ka ektariya nga kalaparon sang kalalawran diri protektado na batok sa indi maayo nga mga buhat ukon pagpatumbaya man nga makapalain sang ikaayong kahimtangan sini.
Indi na pwede diri ang magpangisda, magpanguha sang mga panginhason (shellfish) kag iban pa nga kabuhi sa dagat katulad sang mga corals, mga kasag, mga kugita nga nagapanago sa mga buho bato, kag iban pa nga wala sing perrmiso sang banwa.
Ginadumilian man ang magtukud sang mga permanente nga infrastrutura diri labi na gid kon konkreta. Indi man tugot ang pag-ariya sang mga sakayan sang ila ankla sa idalom sang dagat nga makaguba sang corals nga gina-istaran sang mga isda, mga kasag, kag iban pa.
Sa karon, may mga apat ka tourist areas nga nagatupad-tupad lang diri sa Balingasag. Lakip na diri ang balakasyunan sang mga empleyado sang Panay Electric Company.
Sa isa ka bahin, nasubuan man ako sa pagdumdum nga nadula na sa akon ang pagduaw kag mamunit sa likod sang Tatlong Pulo halin sadtong mga sobra 30 anyos na seguro ang nakaligad tungod ginpa-lease ini sang banwa sa isa ka pangayaw nga pamilya agud himuon nga tourist site.
Pero okey lang sa akon kay manami pensaron nga sa karon madamo na ang nalingaw sa kapinasahe sang amon Sitio Balingasag sa diin nagatindug nga daw hari ang Tatlong Pulo nga naga-proteksyon sang baybayon batok sa mapintas nga balod kon may bagyo.
Ang Tatlong Pulo gali isa ka magamay nga pulo, mga 200 metros lang seguro ang antad sa baybayon nga sa tion sang malapad nga hunas pwede mo gani tabukon paagi sa pag-ubog lang.
Indi ini tatlo ka pulo, sa matuod, apang kon tan-awon sa malayo daw gatinupad nga tatlo ka pulo tungod sang tatlo ka bungyod sini.
Kalingwan ko na sadto bisan sang high school pa ang mamunit sa likud sang Tatlong Pulo sa ano man nga oras, aga man ukon gab-i tubtub kaagahon nga masami upod ang isa ka tiyo samtang gapungko sa isa ka daku nga bato pagkatapos magsaka halin sa isa ka magamay nga baroto.
Masami ako nagabakasyon diri sa Sitio Balingasag sang Barangay Sinapsapan sa tion sang summer vacation, upod ang anom ko ka mga utod kag iloy samtang gapabilin ang amon amay sa iya trabaho sa Siyudad sang Iloilo. Diri nagapuyo sang madugay na ang mga katigulangan namon sa bahin sang amon amay.
Tungod sa sining huyog ko sa pagpamunit, naga-upod pa gani ako sa mga mananagat, nga nagalakip sang pila ka babaye, agud managat sa mga apat ka milya halin sa baybayon sang Guimaras malapit sa ginaagyan sang mga barko sa lawod nayon sang Lawi sa Nueva Valencia, ukon sa Tando man ukon sa unhan pa sa Barangay Lapaz sang Nueva Valencia.
Gamit lang namon ang hook-line-and-sinker nga ginatunton lang sa idalom kag maghulat sa tukbil sang isda. Ang amon panagat sa gab-i kag ang amon paon sa masami amo ang mga buhi nga lokos nga makuha namon sa iwag sang kerosene lamp nga masungkit paagi sa tikpaw.
Ang kadalumon sang amon ginapanagatan halin sa 30 tubtub 70 ka dupa ang kadalumon.
Ang amon hulik diri ginabaligya namon sa mga kumprador sa baybayon ukon didto sa Siyudad sang Iloilo kon temprano pa kag may maayo kami nga hulik.
Kon kis-a mapinas man ang pang-hulikon. Kon kis-a maayo man kag makahulik kami sang sobra 15 kilos nga isda nga nagalakip sang inid, maya-maya, bansa, ubod, tangigue kag iban pa.
Tam-an gid ka makalilingaw sa akon ang pagpanagat nga nauntat lang sang mag-seryoso ako sa pagpangabuhi sa Siyudad sang Iloilo sang mangasawa na ako.
Pero, nagaduaw man ako sa Balingasag. Sang nagligad lang nga tuig upod ko ang akon pamilya nga nagpaligo sa Balingasag Beach.
Katahum na gid sining lugar tungod may improvement na nga ginahimo ang mga tag-iya ukon operator sang mga tourist areas diri./PB
[/av_textblock]
[/av_one_full]
