[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’Bisan may HIV malikawan gihapon ang AIDS ‘ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=” av-medium-font-size-title=” av-small-font-size-title=” av-mini-font-size-title=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” admin_preview_bg=”][/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” admin_preview_bg=”]
SADTONG 1984 sang una ma-record ang una nga kamatayon sa AIDS sa Pilipinas, ang mag-angkon sang HIV isa na ka death sentence.
In other words, kon may HIV ka na nagahulat ka na gid lang sing kamatayon sa AIDS katulad sang isa nga may terminal cancer, sa diin makasiling na ang doktor nga hasta ka lang anom ka bulan ukon duha ka tuig.
Salamat – bisan indi dapat pasalamatan ang pagka-angkon sang HIV – kay sa karon puede ka na ma-diagnose sa HIV nga indi kinahanglan mahulog ini sa AIDS.
By the way, lain ang HIV sangsa AIDS. Ang HIV, ukon ang immunodeficiency virus, amo ang virus nga naga-atake sa immune system sang tawo nga natapikan sini. Ang AIDS, ukon ang acquired immunodeficiency syndrome, amo ina ang resulta sang pag-atake sang HIV sa immune system sang tawo.
Kon mag-full bloom na ang atake sang HIV, ang biktima madulaan na sang ikasarang agud awayon ang impeksyon nga nagalakip sang tuberculosis, pneumonia, cancer kag iban pa nga balatian nga ikamatay na sang pasyente.
Tungod sini, importante gid nga ang isa ka tawo nga nakapakig-sex sa babaye ukon kapareho nga lalake, nagagamit sang wala ma-sterilize nga injectables, ukon nagapa-suso sang bata, nga magpa-konsulta gid sa doktor agud mahibal-an kon bala natapikan na siya ukon wala sing HIV agud malikawan ang AIDS.
In fact, sa nasiling ta na, bisan may HIV na kita puede gihapon nga indi ini mahulog sa AIDS tungod sa binag-o karon nga mga bulong (anti-retroviral drugs) kag treatment.
Sunu sa World Health Organization (WHO), sa pahayag sang Food and Nutrition Research Institute (FNRI) sang Pilipinas, ang HIV puede makasaylo sa isa ka tawo paagi sa dugo (blood), vaginal secretion sang babaye, semen sang lalake, kag sa gatas sang iloy.
Ang saliva (laway), sweat (balhas) ukon iban nga fluids indi ya makasaylo sang HIV sa iban. Inid man gani masaylo ini paagi sa kagat sang lamok, dugang nga pahayag sang NFRI sa iya report Oktubre-Disyembre 2017.
Ang mga sintomas sang impeksyon sang HIV, sunu mismo sa NFRI, indi kapareho sa tanan nga tawo. Sa masami ugaling, nagalakip ini sang “swollen lymph nodes, weight loss, fever, diarrhea, and cough that can later develop to severe illnesses such as tuberculosis, cryptococcal meningitis, lymphoma, and Kaposi’s sarcoma, to name a few, as confirmed by WHO.”
Sa subong, sunu sa Department of Health, 750 ka bag-o nga kaso sang HIV ang na-record sini sa pungsod sadtong Disyembre 2016, sa diin 72 ang nangin full-blown AIDS kag 37 ang nagtaliwan na.
Sa sini nga mga kaso, 96 ka porsyento ang mga lalake. Sobra katunga sini sa ila sa edad 25-34, samtang 29 ka porsyento ang yara sa edad nga 15-24.
Sa bug-os nga kalibutan, sa report sang WHO, mga 36.9 ka milyon ang nagakabuhi upod sa HIV sadtong 2014, samtang mga 2 ka milyon ang na-diagnose nga bag-o na-apektuhan sang HIV sa amo man nga tuig.
Sa Pilipinas lang, sobra 27,000 ang may kaso sang HIV sadtong Hulyo 2015.
Samtang ang Pilipinas ginkilala nga may manubo nga insidente sang HIV kag AIDS, ang Pilipinas naman ginkilala sang WHO nga may pinakamataas nga pagsaka sang kaso sang HIV sa bug-os nga kalibutan.
Tungod man seguro sini, ginapatuman na sa 2017 nga national budget ang funding sang state-provided contraceptive services agud proteksyunan ang pumuluyo kontra sa sexually transmitted diseases (lakip ang HIV), safe birth-spacing kag family planning, nga gindula sa 2016 nga budget./PB
[/av_textblock]
[/av_one_full]
