[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’Paglaum sang kabataan: Trabaho pag-graduate’ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=’30’ subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’18’ padding=’10’ color=” custom_font=” av-medium-font-size-title=” av-small-font-size-title=” av-mini-font-size-title=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” admin_preview_bg=”]
NI WENCESLAO “MATT” E. MATEO JR.
[/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” admin_preview_bg=”]
Friday, March 9, 2018
[/av_textblock]
[av_textblock size=’18’ font_color=” color=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” admin_preview_bg=”]
ANG aton daku gid nga problema sa sosyedad amo ang kaimolon. In fact, segurado naton nga ang indi na makaagwanta sang kapigaduhon mamensar na sa paghimo sang indi amo.
Maayo lang kon ang ginagutom patyon lang niya ang iya huya kag magpangayu-kayu. Kon wala sing makatunghol sa iya, basi mamudyot na gid lang gani siya sang mga salin sang mga customer sa restawran nga kon kis-a agawan pa ini niya sa mga layaw nga idu kag kuring sa basurahan.
Maayo lang kon mangita lang siya sing ubra sa iya kasilingan bisan sa pag-kumponi lang sang kon ano sa puluy-an sini. Ugaling basi wala man siya sing makuha kay ang mga pigado man niya nga mga kasilingan mas gusto na lang nga sila ang mag-ubra sini.
Tungod kulang man siya sing tinun-an, mapilitan siya magbaton sang mabug-at nga trabaho katulad sang kargador sang semento, nga samtang onorable naman ang kinitaan sa bunga sang pinabalhasan, manubo naman ang sweldo nga indi tumbas sa kabudlay niya.
Of course, gahimulat man ang aton gobyerno nga mabuligan ang kasubong niya agud matagaan dugang nga kita paagi sa mga magagmay nga negosyo ukon ihibalo nga matudlo sang TESDA para makakita sang mayo nga trabaho. Ugaling, sa kakulangan sang trabaho sa pungsod, ang madamo sini – minilyon ang kadamuon, sunu mismo sa OWWA – ang padayon nga nagapa amulya sa luas sa diin madamo ang naka-eksperyensya sang pag-maltrato sang ila amo.
Lab-as pa sa aton panghuna-huna ang natabo kay Joanna Demafelis nga gin-maltrato sang iya mga amo nga Arabo, gin-torture, kag ginsulod pa sa freezer nga basi buhi pa sang gin sulod diri.
Ang malain ugaling kay ang iban, labi na gid ang may sobra kataas nga ambisyon sa pagkita sing daku, masulod na gid lang ini sila sa mga malain nga mga buluhaton – katulad sang pag-pangawat kag pang-hustler, pang-kidnap, pang-carnap, mangin hired killer, ukon magtulak sang ilegal nga droga nga nagadala sing kakugmat sa aton mga law-abiding nga mga pumuluyo.
Samtang, ang iban ginakibang man sa adlaw-adlaw nga pamahog sang demolisyon, ang pirme lang ginalagas sang mga pulis sa ila pagsaylo-saylo sang ila gamay nga negosyo nga wala sing pwesto luas sa mga dalanon.
Apang, ngaa bala nagakatabo ining mga kalautan sa aton samtang wala man katapusan ang pangako kag paghimakas (kuno!) sang gobyerno nga mabuligan (kuno!) sing lubos ang aton kubos nga mga pumuluyo nga paborito pangaluyagan sang aton mga pulitiko sa kada pag-abot sang eleksyon?
***
Sa siling gani sang aton baganihan nga si Dr. Jose Rizal: Ang mga kabataan ang paglaum sang pungsod.
Apang, paano abe ini matabo kon indi naton mabuligan sing husto ang aton mga kabataan agud atubangon ang panghangkat sang ila pangabuhi? Patun-an lang sing libre agud makalab-ut lang sa high school nga indi nila mahibaluan kon ano ang ila madangtan kay puro lang sa libro ang ila paglaum?
Kinahanglan nila sa ila pag-gradwet nga maka-trabaho ukon may bisan gamay lang nga negosyo nga ila mapalakat agud sa ila pag-gradwet indi sila maglando-lando lang kag mahuyog sa malain nga mga bisyo.
In fact, kon may trabaho sila, sa may legal na sing edad, may kapormalan na seguro ang ila pag-upod sa ila kapihak sang dughan kag indi basta lang mga single parent tungod indi makasangkol nga may upod sa pangabuhi.
Ano abe kon sa pag-gradwet pa lang sang aton kabataan sa senior high school may ipasalig na ang aton gobyerno sang mga ubra ukon negosyo para sa ila?
Angot sini, kinahanglanon ta gid seguro ang mabakud nga job counselling sa aton manug-gradwet sa senior high school kag magtukod abanse sang mga trabaho nga masudlan na nila pag-gradwet mismo sa bulig sang TESDA kag padayon nga placement bureaus nga pangunahan sang gobyerno.
Puede man kita gani magtukod sang mga work brigades nga kinahanglan, por ejemplo, sa padayon nga pag-amlig sang palibut. Segurado madamo nga kabataan ang maka-benepisyo sini.
Tandaan ta nga kon wala sing palangitaan ining aton manugtapos sa senior high, segurado matipyok na gid lang ang ila panghuna-huna sa padayon nga pagkawalay paglaum, kag mangin kabuylog pa sang masunod nga henerasyon sang mga criminal kag immoral nga mga pamunuan sang banwa. (w_mateojr@yahoo.com/PN)
[/av_textblock]
[/av_one_full]
