NAGSAMPOT pa lang ang bulan sang Setyembre apang ang kalantahon sang mga pulitiko ang madugay na nga nahuman kag subong amat-amat na nila nga ginapalanton sa dulunggan sang mga pumuluyo nga ila ginapangaluyagan.
Isa na lang ka bulan ang nabilin kag maga-file na sila sang ila kandidatura sa posisyon nga ila padalaganan. Maathag naman ang ila interes sa posisyon nga ila ginahandom rason nga masaku naman ang ila pagtipon sa mga tagsakdag nila kag paglibot sa mga barangay agud mabisita kag mapahibalo sa pumuluyo ang ila nga tinutuyo.
Indi pa man ini makabig nga kampanya bangud wala pa man sila nagasinggit nga botohon sila apang ang ila akto nagapakita nga luyag nila nga sila ang pilion sang tawo apisar nga wala ang tinaga nga “iboto ninyo ako.”
Mapisan na sila sa pagbisita sa mga barangay, masami sila nga may mga aktibidades nga ginahiwat kag kaangay lang nga ila ginapasulabi sa ila mga oras ang mga pumuluyo nga dapat nila nga serbihan.
Bentaha ang panahon sang eleksyon para sa mga pumuluyo bangud nga sila ang ginabalikid kag ginaatipan, ginakadtuan kag ginaserbihan, ginabisita kag ginakumusta sang mga yara sa pwesto kag sang mga luyag nga makaangkon sang pwesto sa panggobyerno.
Ang mga masaku sadto sa ila palangabuhian, nangin masaku subong sa ila katuyuan nga sila ang mapilian rason nga ila ginatan-ay ang ila kaugalingon sa pagserbisyo sa tawo, ila ginapalab-ot ang ila mga kamot agud nga makaagubay kag makatandog sa mga kubos kag mga ginakulabos sa pangabuhi.
Nagsugod na ang pagpasundayag sa mga kabarangayan, mga sarswela kag moro-moro nga ila ginahimo agud nga maganyat ang mga tawo, magkonsiderar sa ila mga katuyuan, kag mahaylo sila sa ila panindugan.
Naglanog na ang resulta sang mga ginpanggastuhan nga survey agud nga matakus kag mahimulsuhan ang pumuluyo sa ila nga huyog, kon sin-o ang ila luyag nga sakdagon kag kon sin-o sa mga nagahandom nga pulitiko ang angay sa posisyon.
Nabutang naman sa tunga-tunga ang mga pumuluyo. Nagapalibog kon sin-o ang ila sakdagon, nagahulat sang mga patimaan, kag nagabantay sa ila nga maaguman nga benepisyo sa hibagay sang mga pulitiko.
Matuod nga nagatubod ang grasya, madamo sang mga benepisyo nga ginahatag sa mga tawo gikan sa kaban sang gobyerno ukon gikan man sa bulsa sang pulitiko.
Ang nagakaroling nga kandidato amo ang nagahatag sang paskwa sa ginakaroling nga bumuluto. Kag kaangay kag Santa Claus nga nagalibot kag nagapanghatag sang regalo ang kahimtangan sang karon nga mga kandidato.
Kuntani ang mga pumuluyo indi malipat sa pagtuman sang ila katungdanan nga magpili sang husto nga mga lideres. Kuntani indi sila magpadala sa inggat kag silaw sang kwarta. Kuntani indi sila magbatyag sang katugnaw sang kaiwat sang serbisyo gikan sa wala pag-ulikid nga mga kandidato.
Pila na ka eleksyon ang naglabay. Madamo na sang eksperyensya ang natipon kag napagkit sa balatyagon kag paminsaron. Dapat magmuklat na ang mga botante bangud indi tanan nga nagakaroling nga pulitiko may dala nga regalo sang pag-uswag kag pagbag-o. (bertladera@gmail.com/PN)
