MASAMI nga palamangkutanon sa tagsa ka magtakop ang tuig kon ano ang aton natipon gikan sa isa ka tuig naton nga pagbakas kag sa pagtuman sa matag-adlaw naton nga mga tulumanon.
Kon aton usisaon ang tanan, makasiling kita nga wala gid kita sang may napain nga kwarta bangud nga ang tagsa ka bulan naton nga kinitaan ang ginasunod sang aton mga balayran, sang aton mga kontribusyon kag indi mapaktan nga mga galastuhon.
Apang, may mga nagalikom kag indi luyag manugid nga may yara sila sang natago nga kwarta sa bisan gamay nga kantidad kag may yara man sang nagasiling nga wala sila sang kwarta ang matuod ang ila kwarta didto nila ginbutang sa ila mga investment kaangay sang health ukon life insurance, sa mga mutual fund kag iban pa nga ginatan-ay sang bangko nga paagi agud nga magmuad ang ila kwarta sa paglipas sang panahon.
Base sa survey sang Bangko Sentral ng Pilipinas, madamo sang Filipino ang nagatago sang kwarta bilang panigana sa tion sang piga-piga.
Sa resulta sang Q4 2018 Consumer Expectations Survey nagapakita nga ang porsyento sang panimalay nga nagsiling nga nagsaka ang ila tinago naglab-ot sa 32.5 percent sa third quarter sang 2018 nga mas mataas sa 32. percent sa fourth quarter sang sini man nga tuig.
Nagatago ang tawo sang iya kwarta bilang panigana sa emerhensya, kag sunod nga rason amo ang para sa ikaayong-lawas kag pagka-ospital, ginasundan sang para sa edukasyon, pagretiro, pagbakal sang propyedad kag bilang kapital sa negosyo.
Suno sa resulta sang survey, 68 percent sang mga respondent ang may bank accounts nga mas madamo kaysa sa 66.2 percent sang nagligad nga quarter.
Madamo sa gihapon ang nagatago sang ila kwarta sa ila balay nga mas o menos sa 46.2 percent samtang 26.5 percent naman ang nagatago paagi sa mga kooperatiba, pautang, credit ukon loan associations, kag investments kaangay sang microfinance kag insurance.
Sang nagligad, may mga padugi nga ginapahibalo sa aton kon paano kita makakinot sa aton kinitaan paagi sa pagtago sang kantidad nga ato masarangan sa tagsa ka adlaw agud nga sa pagtakop sang tuig may yara kita sang natipon nga mahimo magamit bilang inugbakal sa noche buena ukon sang mga regalo para sa aton mga pinalangga sa kabuhi.
Dapat amaton-amaton na naton ang paghimo sang paagi kon paano makakinot kag makatipon sang kantidad. Mabudlay sa panugod apang kon imo na maandan, kaangay lang nga kabahin na sang imo matag-adlaw nga pagsinarayo. Nagakakibot ka na lamang nga may daku nga kantidad ka na nga natipon.
Matuod nga nga tanan nga dalagku nagagikan sa gamay. Kon magtago ka sang 50 pesos sa tagsa ka adlaw sa sulod sang isa ka tuig, makibot ka na lamang sa imo matipon. Mabuhinan pa ang imo pagkonsumo sang softdrinks, malikawan mo pa ang balatian, kag indi pa magtambok ang imo lawas bangud sa sobra nga katam-is sang imo ginakaon kag gina-inom.
Liwat nga usisaon ang kaugalingon, magatakop na ang tuig, ano ang imo natipon? (bertladera@gmail.com/PN)
