NAKITA mo na bala gikan sa kahawaan ang dagway sang syudad sang Iloilo? Manami siya lantawon, para sa iban, bangud lunsay matag-as nga edipisyo ang imo makita kag tuhay sa naandan nga lalantawon ilabi na kon ipaanggid sa una nga mga dinag-on.
Nangin mas dominante ang mga masangkad nga espasyo kag nalikupan sang mga matag-as kag moderno nga mga edipisyo, kaangay sang mga condominium kag mga hotel.
Mahapos tumbahon ang mga puno sang kahoy nga pila ka dekada na nga nagatindog sa duta nga iya nahamtangan. Mas mahapos pa gid patindugon ang mga mas mataas nga edipisyo, sa sulod sang pila lang ka bulan, nga magapabilin man sa iya natindugan sang pila ka dekada.
Posible nga namuhaw-muhaw kita sa ginatawag nga kauswagan ukon modernisasyon sang palibot. Madugay man ang aton lantaw sa mga kagugnan nga nagakalaya kag nagadabong depende sa dikta sang panahon. Apang karon, imbis nga kugon ang makita, lunsay mga maanyag nga edipisyo, makagalanyat, kag puno sang sorpresa ang ginatan-ay sa tagsa ka magapadulong sa lugar.
Wala sang may makapugong sa sini nga hitabu, lunsay luyag sang kada isa nga magatin-ad ang syudad. Madamo man sang nanibag-o apang sila ang nagahakus sa butkon sang kauswagan.
Sa pihak sang sini nga kauswagan ukon modernisasyon, palihog lantaw liwat gikan sa ibabaw kag himutadi ang sitwasyon sa idalom. Napun-an sang matag-as nga edipisyo, masanakad nga espasyo, masangkad nga dalan kag napuno man sang salakyan.
Namulalungan mo man bala kon pila ka puno sang kahoy ang nagatindog? Nakita mo bala kon sa diin dapit ang berde nga bahin? Ano kasangkad ang lugar nga puno pa sang tanum ukon puno sang kahoy?
Ang ini nga palamangkutanon amo man ang ginatungkad karon ni Mayor-elect Jerry Treñas rason nga siya ang nagpangabay sa iya abyan nga siya ang pasakyon sa helicopter kag iya ginlantaw ang dagway sang syudad gikan sa kahawaan kag kasubong sa ginalauman iya man ginakabalak-an bangud halos wala sang puno sang kahoy nga nagatindog sa palibot.
Nagakonsulta siya sa mga eksperto upod sa iya tiayon nga si Mrs. Rosalie Sarabia Treñas agud nga mahatagan sang igtalupangod kag masolusyunan ang ini nga palaligban.
Luyag sini nga mapun-an sang tanum ukon puno sang kahoy ang syudad nga indi makasablag sa maanyag nga dagway sang palibot kundi mas makadugang pa sa pagpatahum sa lugar.
Dapat balansehon ang kauswagan paagi sa pagpananum sang madamo nga puno sang kahoy kag mapuslanon nga sahi sang tanum nga makabulig sa pagpabugnaw sa palibot kag sa pagpatahum sa syudad.
Mas mabugnaw ang handong sang tanum, mas mabugnaw ang huyop sang hangin kon madamo sang puno sa palibot. Tion na nga ipahanumdom sa mga investor kag sa mga nagapatindog sang edipisyo nga indi nila pagwahigon ang mga tanum kundi dapat nila nga ilakip sa ila mga desinyo kag hatagan sang importansya ang mga tanum sa palibot.
Ginahulat kon ang panahon nga mag-abot nga may mga tanum ukon puno sang kahoy nga nagasal-ut sa mga istruktura nga ginapatindog.
Kabay pa nga sa masunod nga tinuig may mga berde na nga duag nga makita sa luyo sang mga edipisyo nga matag-as. (bertladera@gmail.com/PN)
