NAPUKAW ang kaluoy para sa mga ido. May mga naghulag agud nga pangapinan ang mga ido. May mga nagtaghol nga mga tawo para sa mga ido.
Natublag si Mayor Jerry Treñas sa nangin reaksyon sang mga “dog lovers” kag sang mga naga-adbokasiya para sa pag-amlig sang mga ido. Indi niya luyag nga mamantsahan ang dagway sang syudad sang negatibo nga pagbansag. Indi niya luyag nga kilalahon ang syudad sang Iloilo nga syudad nga mapintas kag wala sang kaluoy sa mga ido.
Nag-umpisa ang tanan sang nagsiling ang city veterinarian nga si Dr. Tomas Forteza nga ila tipunon ang mga ido nga nagalihu-lihu sa mga dalan kag i-impound sa motorpool sang city government sa dalan Delgado sa city proper kon sa diin mahimo ma-claim sang tag-iya ang ila ido nga ila ginapabay-an nga magluyong sa mga dalanon.
Ginmitlang pa sini nga ang mga ido nga indi ma-claim sang mga tag-iya ang ila nga amat-amaton papas paagi sa ‘mercy kiling’ uko patulugon ang ido padulong sa malinong nga kamatayon.
Antes sini, nagpangayo sang bulig si Ninda Atinado ang tagpamuno sang City Beautification Program sa opisina sang City Veterinary bangud indi lang tawo kundi lakip ang mga layaw nga ido ang nagapangguba sa mga tanum sang syudad sa Iloilo Esplanade kag sa mga median strip sang Sen. Benigno Aquino Jr. Avenue sa Barangay San Rafael, Mandurriao.
Kon lantawon sa pangkabug-usan nga perspektibo, nakita lang nila ang problema nga ginatuga sang ido sa mga tanum apang ang problema sang mga tawo sa mga ido sa kabarangayan ang mas dapat nga hatagan sang importansya.
Madamo sang tag-iya sang ido ang wala sang pasunaid, wala sang kabalaka, wala sang patugsiling, kag iresponsable sa ila ginasagud nga ido.
Ginapabay-an nila ang ila mga ido nga nagaluyong sa barangay kag sa mga dalanon nga nagatuga sang aksidente sa mga nagamotorsiklo.
Maayo man nga nabukaran ang ini nga pagpatumbaya sang mga tag-iya sang ido nga dapat una nga edukaron kag ipahangop sa ila ang ila responsibilidad sa paghupot sang mga ido sa tagsa nila ka ugsaran.
Nasaad sa Republic Act (RA) 9482 ukon Anti-Rabies Act of 2007 nga dapat makontrol sang tag-iya ang iya ido kag indi pagtugutan nga magluyong sa mga dalan ukon sa pampubliko nga lugar nga wala sang higot. Katungdanan man sang tag-iya nga limpyuhan ukon kolektahon kag ihaboy ang ipot sang iya ido. Dapat paliguan, pakan-on kag pasilungan ang ido.
Sandig sa RA 8485 ukon The Animal Welfare Act of 1998, nasaad sa Section 6 nga dapat indi pagpabay-an ang ido, indi pagmaltratuhon, sakiton, ukon pintasan.
Sa karon, ang syudad nagapangita sang salakyan nga magamit sa pagsikpaw sa mga layaw nga ido kag sa paghatag sa ila sang lugar para sa dog pound, kadungan sa pagbungat nga katungdanan sang tag-iya ang pag-amlig sa iya ido.
Nalipat man ang kabarangayan nga may Regulation Ordinance No. 2018-024 ukon An Ordinance Creating the Iloilo City Pound, kon sa diin ang mga barangay dapat magpahamtang sang temporary impounding ukon holding facility para sa mga layaw nga ido kag iban pa nga sapat nga nagalihu-lihu.
Maathag nga may ordinansa apang wala lubos nga napatuman kag mas maayo nga napukaw ang interes sang tanan kag ini ang nabalikdan agud nga mahatagan sang katumanan.
Tion na nga edukaron ang mga nagahupot sang mga ido kag dapat nga pun-an sang syudad ang iya kakulangan kag tadlungon ang kasaypanan sa pag-amlig sa mga ido. (bertladera@gmail.com/PN)
