LET us face it. Indi lang kita may kinahanglan sang COVID-19 vaccine, labi na gid kay wala man sa aton ikasarang ang mag-producir sini kag magasalig lang sa kon ano ang makuha naton halin sa mga pungsod nga maka-produce sini.
In fact, indi man kita dapat maglaum nga i-prioridad kita sang China kag Russia sa ano man nga ma-produce nila. Sa subong, pulos man lang gani sugid kay tubtub sa sining ulihi sige pa lang ang ila clinical trial agud maka-manufacture na sang vaccine. Basi mauna pa gani ang iban nga pungsod.
Tandaan naton nga unahon gid nila ang ila pumuluyo. Natural lang nga ang sentimiento sang ila pumuluyo amo nga sila gid ang unahon nga hatagan sang vaccine.
Nga daan sobra ka damo sang ila populasyon kag indi madale-dale matagaan ini sila tanan.
Ang China may populasyon nga 1.393 ka bilyon (2018) kag ang Russia may 144.5 ka milyon (2018), nga sa kabilugan nagadangat sa 1.5375 ka bilyon ka tawo.
Tungod mga 70 ka porsyento lang ang kinahanglan mabakunahan para sa “herd immunity”, that means nga pwede malab-ut lang sang vaccine ang mga 1.0725 ka bilyon ka tawo sa China kag Russia, kon diin naluyagan ni Presidente Duterte mangayo sing vaccine.
Kay duha ka shot ang itublok sa kada isa, mga 2.1525 ka bilyon ka shot ina tanan. Tungod sa kadamuon nga ini, ti san-o gid kita makabaton sang nabilin halin sa China kag Russia kon mag-upod sila sa pag-producir sining vaccine, kon may mabilin gid man? Basi kulang pa gani sa ila!
Pensaron ta man nga may 7.5 ka bilyon ang populasyon sang kalibutan, nga kon itugyan man sa World Health Organization (WHO) ang pagpanagtag sang vaccine, indi man mahimo ini tanan sang WHO.
Man ang may ikasarang nga mga pungsod mamakal ina sang vaccine halin sa mga individual manufacturers kag distributors nga indi una mag-agi sa WHO.
Natural lang nga ang mga nasyon nga makasarang magbakal sang vaccine mauna gid nga makakuha sini. Kag pobre lang ang mga pigado nga mga nasyon. Natabo na gani ina sa Indonesia kag iban pa nga “third world” nga pungsod nga nagahulat-hulat sadto sa flu vaccine.
Man indi ina sila makasarang magbakal sang vaccine kag magahulat gid lang sila sa pwede ihatag libre sang WHO halin sa mga mabilin, samtang sige gihapon ang pagpamintas sang COVID-19 sa ila tungod sa kahuyang sang ila health system.
Well, medyo mabakud man ang aton health facilities kag measures apang indi kita magpatumbaya tungod sa paghulat nga malakip kita nga unahon sang China kag Russia nga ginapasalig ni Presidente Duterte.
Maniguro kita, Mr. President! Indi gani mapasalig sang China nga indi pahilabtan ang aton pila ka isla sa West Philippine Sea, ini pa ang vaccine nga kinahanglan gid sang ila pumuluyo.
Tungod sini, sugot kita sa obserbasyon ni WHO Western Pacific Regional Director Dr Takeshi Kasai nga “we continue to improve our response and not just hope for the vaccine.”
Tungod man sini, dapat may “sustainable plan” kita agud mapadayon nga “viable” ang aton ekonomiya kag ang aton “health system” agud indi kita matam-an sa madugayon nga paghulat sa vaccine kag mapaseguro ang kabuhian kag ikaayong lawas sang tanan.
Importante nga may pirme hulagon (liquidity) ang aton gobyerno agud mapadayon ang “viability” sini sa pagserbisyo sa mga pumuluyo, pagsuporta sa kinahanglanon sang mga negosyo, pagkinahanglan sing trabaho sang mga pumuluyo, kag ang wala pagkulang nga pagbulig sa mga labing kubos sa aton.
Importante man ang aton pagsalig sa aton gobyerno agud patigayunon ang kinahanglanon nga disiplina agud masunod ang nagakabagay nga mga health protocols.
Indi man kita magbulag sa Ginuo sa mahatag niya nga grasya kag pagdampig sa aton nga iya mga tumuluo. Kag kon may ara man dira nga nagalibak pa gani sa aton Amay sa Langit, abaw indi man kay basi kamo pa ang mabasulan kag matum-ukan sang kaakig sang Diyos!
Dayawon ang Labing Makagagahum kag Maluluy-on ta nga Diyos!/PN
