INDI mahangpan sang mga alkalde sang lima ka banwa sang Guimaras kon ano gid ang ginapuntariya sang Executive Order No. 67 ni Gov. Samuel Gumarin nga naga-require sang mga pumuluyo sa pagpa-testing batok sa COVID-19 kon maggwa sa isla sang Guimaras paagi sa mayor nga wharf sini sa mga banwa sang Buenavista kag Jordan.
Ina tungod ang pag-detect sini kon may COVID-19 ang byahero amo ang Rapid Testing (Antigen testing), nga sunu mismo sa Department of Health indi masaligan ang “accuracy”, nga indi katulad sang RT-PCR testing nga halos100% nga masaligan.
Tungod sining reklamo, ginpa-suspendir anay ni Gov. Gumarin ang pagpatuman sang EO 67, nga tani effective na sadtong Oktubre 5, 2020 pa, tubtub maathagan ini sing lubos sa Implementing Rules and Regulations sang EO 67.
***
Ginatumod, in particular, sining Rapid Testing ang mga pumuluyo nga (a) may trabaho sa Siyudad sang Iloilo, (b) may medical emergency, kag (c) ang naga-delivery sang goods and services nga nagakadto pabalik sa Guimaras.
Sunu sa hangop naton sa EO 67, ang natungdan nga mga pumuluyo nga may kasubong nga pagbyahe kag naka-tener sing tatlo ukon sobra pa ka adlaw sa siyudad pwede makasulod sa Guimaras, pero sa liwat nga paggwa sa Guimaras kinahanglan magpakita sing negatibo nga Rapid Test result.
Samtang kon maglapaw sa duha ka beses kada semana ang pagwa sa Guimaras, pasugtan lang liwat makagwa sa isla sa ila pagbalik kon may negatibo nga Rapid Test result.
Ngaa bala nga ining tatlo lang ka grupo sang mga byahero ang tumod? Ngaa kinahanglan pa ang pagligad sang tatlo ukon sobra pa ka adlaw nga pagtener sa siyudad sang Iloilo bag-o sila mapa-Rapid Test sa ila paggwa sa Guimaras? Ngaa kinahanglan nga lapaw pa sa duha ka beses nga paggwa kada semana agud ma-Rapid Test sila? Ngaa indi na lang sa adlaw-adlaw nila nga paggwa sa Guimaras? Kag ngaa Rapid Test gid ang gina-rekomendar sang kapitolyo, nga sunu sa mga alkalde indi “accurate”?
Wala kita sing masanag nga paathag sa sining EO 67, luas lang sa siling ni Vice Gov. John Edward Gando nga ining Rapid Testing sa mga pantalan indi diagnostic, ukon ang paghibalo kon ang isa ka indibidwal infected sang COVID-19 ukon indi, kundi isa lang ka “surveillance testing”. In other words, pangkadam-an lang ini nga “survey”.
Ang nahibal-an ta sini amo nga ang isa ka “surveillance testing” isa lang ka “survey” kon ano kalawak ang pag-spread sang COVID-19 sa isa ka grupo ukon lugar gamit ang isa ka sample group agud matantiya ang paglapta sini sa kadam-an agud matagaan man sang bagay nga aksyon.
Kon gamay man lang nga grupo ang tumod, katulad sang mga empleyado sang city hall ukon munisipyo, pwede lang gani nga ma-surveillance testing ang bug-os nga empleyado katulad sang nahimo na sa Iloilo City Hall sining ulihi gamit ang mas masaligan nga RT-PCR test. Ang purpose amo ang pagbulag sang mga may COVID-19 nga empleyado halin sa wala Covid-19 agud indi maglapta ang infection kag matagaan dayon sing nagakaigu nga pagtatap ang may COVID-19.
Sa kaso sang mga nagabyahe sa tunga sang Iloilo kag Guimaras, nga kinahanglan ang madasig nga pag-test sa pantalan, imposible ini gamitan sang RT-PCR tungod makagwa lang ang result sini pagkaligad pa sang pila ka oras tubtub pa gani sa duha ukon tatlo ka adlaw.
Sa kaso sang Rapid Test, 15 minutos makuha na ang result. Barato pa ang pag-acquire sang Rapid Testing unit ikumparar sa RT-PCR.
Matuod nga indi “accurate” ang Rapid Testing, pwede mapa-sensyahan ang kakulangan sini sa “accuracy” kon pangkadam-an lang ang testing.
Samtang makahatag ini sang false-negative, may mga expert nga nagasiling nga masaligan ini kon ang resulta sini “positive” kay gapakita na ini sing “high viral load” nga indi na mahinagu, kag ma-detect na, bisan sang Rapid testing.
Gani, pwede na lang mapabay-an ang “negative” result kag tutukan lang ang “positive” result, kag amo ina ang himuan sing 15-minute nga “repeat testing” kay amo man lang ang importante sa “survey” nga mahibal-an gid kon sin-o ang “positive” kag kon ano sila kadamo./PN
