MATUOD, daku nga kaayuhan ang mahimo sang “localization” sang mga pulis sa ila trabaho sa pagpatuman sang peace and order kag pag-away batok sa krimen kon ma-assign sila mismo sa diin, ukon malapit dira nga lugar, nagapuyo ang ila pamilya.
In fact, luyag gid ipatuman ni PNP Chief, Police General Camilo Coscolan, ining pag-localize sang mga pulis, nga ginapatuman sang Republic Act No. 8551, labi na gid kay may duha na lang siya ka bulan bag-o mag-retire.
“Ang pag-assign sang isa ka pulis sa kon diin nagapuyo ang iya pamilya, ukon malapit dira, magahatag sa iya sang lubos nga pagkilala sang iya katungdanan dira sa ila lugar indi lang sang iya mga superior kundi sang iya mismo ka-pumuluyo dira,” paathag gani niya.
Ang luyag i-localize ni PNP Chief Coscolan sa karon amo ang mga pulis nga may ranggo halin sa Patrolman/Woman tubtub Police Executive Master Sergeant nga ma-assign sa siyudad kag/ukon lugar sang pagpuyo, ukon sa pinakalapit nga munisipyo, probinsya ukon rehiyon nga ginapuy-an.
***
Partikular sa pag-upod sang mag-asawa, ukon ka-love partner, kag sang ila mga kabataan, syempre daku nga bentaha ang makaupod ang imo pamilya sa matag-adlaw.
Indi ka na kinahanglan magkabalaka sing daku kon ano ang ginahimo sang asawa mo ukon bana, ukon sang mga kabataan, tungod may personal ka nga ihibalo sa nagakatabo sa adlaw-adlaw.
***
In fact, kon may problema nga dapat kabalak-an gid amo ang inyo paghilayuay tungod sang trabaho.
Matuod, sa gapalanggaanay kag gakilala sang sinumpaan “’til death do us part” ang “distance makes the heart grow fonder”, ukon, sa aton pa, may init sang kahidlaw nga dala ang kada tion nga wala ang isa.
Pero, human as we are, posible man makadulot sing problema ang paghilayuay, kapin pa kay ang paghilayuay indi lang sa distansya pisikal kundi sa distansya man sang balatyagon nga matabo, hungod man ukon indi.
May ara gid man nga matapok ang balatyagon kag madale masulay sang kamingaw, nga nahibal-an lang nila ang malain sang magtupa na sa ila, nga sa ulihi mahinulsulan lang nila sa bilangguan kag dalhon sa walay tupong nga kahuy-anan.
Paandam gani sang isa ka psychologist: May “patient” kag “impatient” love! Ang “patient” love makaantos kag makapabilin nga “faithful” sa pinalangga bisan pa sa kakulangan sini; samtang ang “impatient”, katulad sang tipo “romantic” ang ugali, madale madala ini sang ganoy sang tauhanon nga balatyagon kon indi dayon mabulong ang kahidlaw.
Tungod gani sini, masami nagapaniguro gid ang nagatrabaho sa mga international ship (seafarer) nga may malawig nga kontrata. Ginahimo ini sang lalake paagi sa pagbilin sang iya asawa ukon ka-love partner sa iya ginikanan ukon paupdan ini sa balay sing isa ka masaligan.
May mga kaso ugaling gihapon sang pagkahuyang sang asawa ukon bana bisan pa sa todo pagbantay sa nahilayu. Tungod gani sa “impatient” love! So, may kasohay man gihapon kon magdakpanay na sang kalokohan.
“Ang madugay nga paghilayuay makadulot man sing problema,” paathag gani sining psychologist, gani ginapanugyan sini ang “limited” kag indi gid man madugay nga paghilayuay agud mapabilin ang higot sang pagpalanggaanay.
By the way, sa masami, nagakatabo ang pagbulagay sang mag-asawa sa mga pungsod nga gina-ordinaryo lang ang diborsyo.
***
May maathag nga ebidensya ang kabuhi sang madamo nga nga Overseas Filipino Workers (OFW) nga ginapalayag sa programa sa radyo, TV kag social media ni Raffy Tulfo.
Tungod sa paghilayuay, pisikal man ukon tungod sa makasasala nga kahidlaw sa tauhanon nga balatyagon, madamo sining OFW nga mga pamilya ang nawasak.
Ginbulong nila ang ila paghilayuay sing kahidlaw sa iban paagi sa pakig-angot sa iban nga lalake ukon babaye paagi sa text, video chat kag pagpakighirup sa kasubong nga OFW, ukon bisan gani diri sa pungsod, tubtub nahulog sila sa indi bagay nga relasyon, kag napabay-an na bisan ang ila obligasyon sa ila mga kabataan.
Sang maghilibalo, nag-atubang sila sang kaso nga adulteryo kag concubinage ukon pakigpuyo sa iban, ukon lubos na nga pagbulagay nga ang mga biktima ang wala kasal-anan kag makaluluoy nga mga kabataan.
Syempre nagakatabo man ini sa kaso sang mga pulis kag soldado, kag iban pa, sa ila relasyon sa asawa ukon bana samtang gahilayuay tungod sang ila trabaho, nga mabuligan bulong sang “localization”./PN
