MASANAG pa sa butlak sang adlaw sa tungang-udto ang presensya sang mga tigulang kag kabataan nga nagadayan sa sulod sang mga mall.
Pila na ka adlaw nga aton namutikan ang ini nga sitwasyon ilabi na sa mga pamilya nga may salakyan. Ulayhon nila sa pagpadulong sa mall ang mga tigulang nga halos na makatikang, ila na lang gina-agubayan, kag nagasunod ang mga magagmay nga kabataan nga halos duha ka tuig pa lang ang pang-idaron.
Wala kita nagakontra sa ila lihok. Pinamilya ina nga desisyon sa paglagaw, pagsulod sa mall kag magkaon nga tingob. Luyag sang kada isa nga nagakinasadya. Gusto nila nga pukanon ang kahadlok nga dala sang pandemya kag ipangibabaw ang ispirito sang paskwa.
Apang nagakabalaka lamang kita sa mangin resulta sang ila pag-risgo sa ila mga himata. Indi naton masiguro ang sitwasyon sa sulod sang mall bisan pa nga masaku ang pag-disinfect sang mga personnel sang establisemyento.
Ginapangabay naton ang kada pamilya nga magatuman gid sang hugot nga pagpangaman agud nga wala sang may mabutang sa peligro. Yara sa gihapon sa aton luyo ang pandemya kag handa nga magpangbiktima sa anuman nga higayon. Indi naton paghalugan ang aton panagang agud nga wala sang may malatnan.
Samtang, daw indi man mapatihan nga apektado ang mga Ilonggo sa halit sang pandemya kon pinansyal ang istoryahan. Nakita ko kon paano magpamalaklon ang kadamuan sa mga mall, ilabi na sang mga appliances. Halos kada adlaw may nagabakal sang malapad nga telebisyon, washing machine, kag iban pa. Patimaan ini nga wala nagakahubsan sang kwarta ang pila sa mga kasimanwa naton.
Natalupangdan ko man sa isa ka daku nga appliance center nga madamo sang nagasulod nga tawo kag nagapili sang ila luyag nga baklon kaangay sang aircon, refrigerator kag iban pa.
Sa sini nga indikasyon, makasiling kita nga madasig nga makabawi ang ekonomiya sang Iloilo bangud may tinago ukon pondo nga kwarta nga karon amat-amat na nga ginapagwa sang tawo paagi sa pagpamakal sang mga gamit.
Naga-amat-amat naman ang paggutok sang dalanon bangud madamo na sang salakyan nga nagarondalya sa dalan. Madamo na sang pasahero, ilabi na kon may sale sa mga mall.
Sa sulod sang jeep, may pasahero nga mga tigulang kag kabataan. Halos tanan naga-facemask apang may iban nga wala na nagasuksok sang faceshield.
Madamo naman ang nagasulod sa mga restaurant agud nga magkaon kag naga-amat-amat na gid man pagsik ang lakat sang ekonomiya sa bahin sang syudad sang Iloilo.
Indi mahinago nga kadamuan sang mga mall kag mga business establishment ang nagahiwat sang “sale” agud nga maganyat ang mga pumuluyo nga magpamalaklon sa barato nga presyo.
Suno sa mga nakahangop sa ekonomiya, ini ang angay nga tion sa pagpamakal bangud halos tanan nga produkto ang may diskwento kag ang iban halos katunga ang gin-nubo sa presyo.
Indi na gid man naton mapunggan ang kadamuan sa pagpanglugayawan agud nga batyagon ang ispirito sang paskwa. Luyag nila magpadulong sa mga mall nga may dalagku nga Christmas Tree, may desinyo agud nga makapa-picture kag agud makalantaw sa makagalanyat nga duag sang mga iwag sang paskwa.
Matuod, temprano pa agud talakayon ang ini nga bagay apang kinahanglan nga talupangdon na naton bangud madamo na sang nagalagaw kag agud nga mapahanumdom man naton sila nga dapat ipadayon ang pag-andam batok sa COVID-19.
Luyag man naton nga makalab-ot sa igdulungog sang mga opisyales sang syudad kag kabanwahanan nga naga-amat-amat na hulag ang mga tawo kag agud ipadayon ang pagpahanumdom tuhoy sa kon ano ang angay nga himuon.
Nag-una kita sa pagtandog sa sini nga topiko bangud nakita naton mismo ang sitwasyon sa palibot.
Mabudlay nga maguot kita kag makibot sa mangin resulta sang ginatawag nga “holiday rush.” Sa normal nga sitwasyon sadto, nagagutok ang dalanon, sa karon nga sitwasyon nagagutok man ang sulod sang mall rason nga wala untat ang panugyan nga magtuman sang “social distancing”.
Pinasahi ini nga paskwa bangud ginasaulog naton sa tunga sang pandemya.
Paano ang haksanay sang kada isa? Paano makapangumusta? Kinahanglan nga magdistansya sa kada isa ilabi na kon ang isa ka himata gikan sa tuhay nga lugar. Ang pagpamalay-balay kag pagtamtaw santu sa naandan nga nagahakus kag nagakumusta ang mangin mitsa sa paglapta sang virus. Likawan gid naton nga mangin tagdala ukon taglapta sang balatian.
Regalo sang paghalong kag pag-ulikid ang dapat ihatag sa kada isa kag ini ang dapat magpangibabaw sa sini nga okasyon.
Ang paskwa nga nagahugpong agud maglapit ang kada isa ginabungkag naman sang pandemya bangud kinahanglan nga magdistansya. (bertladera@gmail.com/PN)
