MAY HURUBATON nga nagasiling “Necessity is the mother of invention” kabangdanan nga madamo sang ginatukib kag natukiban nga solusyon kon paano awayon ukon pukanon ang COVID-19.
Nagpaindis-indis ang tanan sa pagpangita sang bakuna agud nga matapna ang paglapta sang pandemya. May nagatuon sa plasma sang mga nakalampuwas sa COVID-19. May nagatuon sa kon paano ini makapukan sa tawo kag kon ano nga sahi sang mga tawo ang may daku nga posibilidad nga malatnan kag mapukan.
Madamo sang mga pamangkot nga ginatunguhaan nga masabat paagi sa mga pagpanalawsaw kon paano matabangan ang tawo batok sa pandemya dala sang COVID-19.
Ginbantala sang Science Daily sa ila website ang tuhoy sa teknolohiya nga mahimo ma-instolar sa air conditioning, sa vacuum, kag sa water systems nga makapukan sa coronavirus.
Nabalhag sadtong Disyembre 14, 2020 ang headline nga “UV-emitting LED lights found to kill coronavirus” nga naghatag sang bag-o nga paglaum sa mga nagapakig-away sa sini nga virus.
Ginpakita sang mga manugpanalawsaw nga ang coronavirus epektibo nga mapatay gilayon kag barato lang gamit ang ultraviolet (UV) light-emitting diodes (UV-LEDs). Nagapati sila nga ang UV-LED technology ang mangin available sa palaabuton para sa private kag commercial use.
Gikan sa Tel Aviv University ang mga manugpanalawsaw nga nagpamatuod sa sini nga teknolohiya.
Ginhiwat ang una nga pagtuon paagi sa paghibalo sa disinfection efficiency sang UV-LED irradiation sa magkatuhay nga wavelengths ukon frequencies sa virus gikan sa pamilya sang coronaviruses.
Ang pagtuon ginpangunahan ni Professor Hadas Mamane, ang head sang Environmental Engineering Program sa School of Mechnical Engineering, Iby and Aladar Fleischman Faculty of Engineering sang Tel Aviv University kag ang artikulo ginbalhag sadtong Nobyembre 2020 nga isyu sang Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology.
Nagalantaw karon ang bug-os nga kalibutan sa kon ano ang epektibo nga solusyon sa pagpapas sa coronavirus. Ang disinfection systems base sa LED bulbs ang mahimo mainstolar sa ventilation system kag air conditioner kag ma-sterilize ang hangin nga masuyop kag mabuga sa sulod sang hulot.
Ginsiling ni Professor Mamane nga tuman ka simple ang pagpatay sa coronavirus gamit ang LED bulbs nga naga-radiate sang ultraviolet light. Mapatay ang virus sa mas barato kag sa available na nga LED bulbs nga nagakonsumo sang gamay nga enerhiya nga wala sang lakip nga mercury kaangay sang regular nga mga bombilya.
Importante lamang nga tandaan nga tuman ka peligroso nga tilawan ang metodo sa pag-disinfect sa surfaces sa sulod sang mga puluy-an. Agud nga mas epektibo, a sistema dapat madesinyo agud nga ang persona indi direkta nga ma-expose sa sini nga sahi sang iwag.
Sa palaabuton, ang mga manugpanalawsaw magatilaw sang ila pinasahi nga kombinasyon sang integrated damage mechanisms kag mas madamo nga ideya nga ila na-develop sang damlag lang sa kumbinado nga epektibo nga halit sa bacteria ukon virus, direkta man ukon indi, ilabi na sa mga surface, sa tubig kag sa hangin.
Lauman naton nga mangin sentro ini sang atensyon sang tanan agud nga masiguro nga wala na sang coronavirus nga nagalutaw-lutaw sa hangin sa sulod sang mga sarado nga hulot. Agud nga indi na magbalik-balik sa paglaton sa lawas sang mga pasyente nga ginabulong sa ospital kag sa mga lugar nga ginatipunan sang madamo nga tawo.
Sa karon ang konsentrasyon sang tanan yara sa mga bakuna nga aprubado na kag ginagamit na sa iban nga pungsod. Gina-obserbahan ang aktwal nga epekto kag kon episyente ini nga makapugong sa paglapta sang virus kag agud nga makalampuwas na ang tanan nga tawo sa kalibutan sa halit nga ginatuga sang pandemya.
Paglaum gikan sa bakuna ang ginahangla sang tanan. Ini ang ginakabig nga lyabe sa pagbukas sa bag-o nga ganhaan sang pagpangabuhi. Diri nasandig ang pagbangon sang kabuhi kag palangabuhian sang mga nahul-an. Paglaum ang bakuna nga makapanumbalik na sa kinaandan ang tanan kag liwat nga mangin mapagsik ang ekonomiya.
Apang, samtang wala pa sang may nabakunahan, samtang wala pa ginabaligya ang UV-LEDs bulb, kabay kuntani nga padayon ang aton pagsuksok sang facemask agud nga matapna naton ang padayon nga paglaton sang COVID-19.
Wala sang may makapugong sa pagselebrar sang paskwa apang kita ang may gahum sa pagpugong sa paglapta sang virus. Nasandig sa aton nga paghalong ang mangin kahimtangan naton sa paglipas sang paskwa kag sa pagsulod sang bag-o nga tuig.
Nagatangla kita sa iwag sang paglaum gikan sa langit, gikan sa pagtuo, gikan sa bakuna kag gikan sa bombilya.
Makatalaka ang maghulat apang indi gid kita dapat nga malipat. Yara sa aton mga kamot kag panimuot ang mangin kahimtangan naton sa masunod nga bulan kag tuig. Ipadayon lang ang paghalong kag pagsunod health protocol samtang nagahulat kita sa bakuna kag sa bombilya (UV-LEDs). (bertladera@gmail.com/PN)
