PADAYON ang pagmuad sang mga Filipino nga naglab-ot na sa 109,035,343 ang kabug-usan nga national population kutob sang Mayo 1, 2020 suno sa Philippine Statistics Authority.
Kon lantawon naton, abayan lang ang pagmuad sang mga Fillipino bangud sadtong 2000 nga census nga napetsahan Mayo 1, 2020, kapin sa 76.51 million ang populasyon. Nangin 92.34 million sadtong 2010 nga census. Pagkalipas sang lima ka tuig ukon sadtong 2015 nga cesus naglab-ot na ini sa 100.98 million kag paglipas pa gid sang lima ka tuig ukon 2020 censes nangin 109.4 million na ang mga Filipino.
Sa bahin sang syudad sang Iloilo, naglab-ot na sa 457,626 ang populasyon kon sa diin may pinakadamo nga populasyon ang Barangay Calumpang, Molo nga may 15,994; ginasundan sang Barangay San Juan, Molo nga may 11,449; ang Barangay San Isidro, Jaro nga may 11,128; ang Barangay Tabuc Suba, Jaro nga may 10,886; kag panglima ang Barangay Balabago, Jaro nga may 10,023 ka populasyon.
Sa bahin sang probinsya sang Iloilo, naglab-ot na sa 2,051,899 ang populasyon base sa 2020 census.
Yari ang masunod nga mga banwa kag syudad sa probinsya sang Iloilo kag ang ila populasyon: Ajuy 53,462; Alimodian 39,722; Anilao 30,520; Badiangan 27,056; Balasan 35,064; Banate 33,376; Barotac Nuevo 58,176; Barotac Viejo 48,614; Batad 22,157; Bingawan 16,164; Cabatuan 61,110; Calinog 62,853; Carles 72,637; Concepcion 44,633; Dingle 45,965; Dueñas 34,597; Dumangas 73,899; Estancia 53,200; Guimbal 35,022; Igbaras 32,197; Janiuay 66,786; Lambunao 81,236; Lemery 31,414; Leon 51,990; Maasin 38,461; Miagao 68,115; Mina 24,042; New Lucena 24,314; Oton 98,509; Passi City 88,873; Pavia 70,388; Pototan 78,298; San Dionisio 39,048; San Enrique 36,911; San Joaquin 52,617; San Miguel 30,115; San Rafael 17,795; Santa Barbara 67,630; Sara 54,637; Tigbauan 65,245; Tubungan 23,021; kag Zarraga 27,305.
Importante nga may updated kita nga census of population agud mahibaluan naton ang kadamuon sang mga Filipino nga angay nga hatagan sang serbisyo kag makaambit sa kon ano ang ayuda nga mahatag sang gobyerno.
Kon nagpakigbahin kita sa sini nga lihok, nagakahulugan nga may bahin man kita sa anuman nga programa kag proyekto, lakip na ang mga polisa, nga pagabalayon sang aton gobyerno para sa katin-aran sang aton pagpangabuhi.
Diri sa sini nga datus nasandig ang pagplano sa kon ano ang angay nga himuon sa pagpahat-pahat sang resources nga dapat makalab-ot sa tanan. Sa sini nga datus mahibaluan kon pila ang ipain sa kon ano nga sahi sang programa ukon proyekto nga makapaayo sa pangabuhi sang tawo.
Samtang nagalipas ang panahon, nagadamo ang populasyon kag nagadaku ang pagkinahanglan sa pagkaon kag basic needs sang mga Filipino. Makita sa sini nga datus kon pila ka porsyento ang gindamo naton kag ang posibilidad nga mangin kadamuon sa paglipas sang lima ukon pulo pa ka tuig.
Kon sa lokal kita magalantaw, makita naton nga nagasaka ang populasyon sa syudad sang Iloilo apang kabus pa sa 500,000. Sa sini nga datus, makita man kon ano nga barangay ang dapat hatagan sang atensyon para sa serbisyo nga ila kinahanglanon. May mga barangay nga gamay ang populasyon bangud nga gamay ang ila lugar.
Ang mga lugar nga may madamo sang populasyon kag gamay ang lugar ang dapat man nga hatagan sang atensyon agud nga indi maggutok kag mag-inagaway sa espasyo kag serbisyo.
Nagalantaw lang kita sa pangkabug-usan nga kadamuon sang tawo sa isa ka lugar sa syudad kag probinsya sang Iloilo. Kulang pa ang aton pagtalupangod sa iban pa nga datus angot diri nga amo ang mas makahatag sang duag sa pagbalay sang mga patakaran ukon polisiya nga dapat ipatuman.
Kinahanglan naton nga apresyaron ang numero nga ginapresentar sa aton kag hatagan sang tul-id nga ihibalo kon paano naton ini gamiton sa pagdumala sa gobyerno, pagdul-ong sang serbisyo kag pagplano para sa kauswagan.
Nagapadayon ang aton pagdamo. Indi na ini mapunggan. Mas daku na ang aton pagkinahanglan sa pagkaon, sa enerhiya, sa espasyo, sa serbisyo, sa transportasyon, sa medikal, sa edukasyonsa, sa pabalay kag iban pa.
Kabay nga paagi sa sini nga datus madumalahan naton sang husto ang aton resources agud nga wala sang may malipatan, wala sang may magutuman kag wala sang may mapabay-an.
Nagalaum kita nga magamit gid sing husto sang mga local government unit ang datus sang Philippine Statistics Authority tuhoy sa census sang populasyon.
Diri nasandig ang pagdihon sang mga programa, pagplano para sa palaabuton kag tikang para sa kauswagan sang tagsa ka lugar.
Nagalaum kita nga magapdayon ang pag-uswag sang masobra 109 milyunes ka mga Filipino nga wala sang may mawigit sa kapigaduhon kag makalagas sa kauswagan nga ginaagom sang kadamuan.
Padayon lang sa pagmuad bilang mga responsable, matarong kag may kabalaka nga mga Filipino. (bertladera@gmail.com/PN)
