NAKIBOT ka nga may nagtumpok na nga materyales kag kagamitan sa imo barangay ukon buluthuan. Natingala ka nga may proyekto nga ipatuman. Nagpang-alang-alang ka bangud may papeles nga ginapairmahan nga natapos na ang proyekto nga ila ginpatuman.
Pila lamang ini ka senaryo sang kabalaka, kahangawa kag kakibot sa bahin sang mga buluthuan ukon barangay nga nagabaton sang proyekto nga wala sila sang ihibalo ukon ulihi na sila napahibalo.
Madamo sa ila ang nagareklamo bangud wala sila nakapreparar ukon ubol ang panahon nga ginhatag sa ila agud nga makapreparar, para makapanghimos, makahatag sang ligwa kag mapahibalo ang mga tawo nga posible maapektuhan sang ipatuman nga proyekto.
Ang kaangay sini nga mga reklamo ang nakalab-ot na sadto pa sa igdulungog ni 2nd District Board Member June Mondejar. Kadamuan sang mga reklamo ang gikan sa mga punong barangay ukon school principal nga wala sila sang ihibalo apang may ginapatuman nga proyekto sa ila lugar nga nasakupan.
Bangud sini, ginhimakasan niya nga maduso ang ordinansa. Indi na siya bag-o sa sini nga reklamo bangud nga bisan sadtong alklade pa siya ini na ang ginapalab-ot sa iya nga yamo.
“Ginduso ko ini nga ordinansa, man halin pa sang Mayor ako, nadumduman ko, madamo ako nga nabatian nga nagareklamo nga barangay captains nga may i-implementar nga project sa ila nga kabarangayan, kon kis-a wala gani sila kahibalo, kibot sila,” suno kay 2nd District Board Member June Mondejar.
Nagakadapat lamang nga mahatagan man sang detalye ang mga magabaton sang proyekto agud nga kon pamangkuton sila may yara man sila sang isabat kag ideya tuhoy sa gina-obra sa ilalugar nga nasakupan.
Natigayon nga napasar ang ordinansa nga ang author amo si 2nd District Board Member June Mondejar kag ini amo ang Provincial Ordinance No. 2021-256 nga may tigulo “An Ordinance Requiring the Procuring Entity to Provide Information to the End User About the Infrastructure Project to be Implemented Within the End User’s Territorial Jurisdiction and for Other Purposes.”
Paagi sa sini nga ordinansa, iga-require ang procuring entity ukon nagapatuman sang proyekto nga hatagan sang program of works ang end users sa sulod sang lima ka adlaw ‘upon the effectivity of the contract’.
Maathag nga kon ano man ang petsa nga nagmarka sa pag-epekto sang sina nga kontrata, dapat sa sulod sang lima ka adlaw ipahibalo na nila sa natungdan ang tuhoy sa proyekto kag agud nga may bastante sila nga tion sa pagpreparar kag makahimo sang angay nga tikang nga indi masablagan ang ila pagginawi.
Dapat nga hatagan sang kontraktor ukon procuring entity sang program of works ang end users ukon ang detalye sang ulubrahon kag kon ano ang scope of works ukon extent of works. Dapat ihatag nila ang anuman nga impormasyon nga ginahingyo sang end users tuhoy sa igapatuman nga proyekto.
Paagi sa sini nga ordinansa nga ma-promote ang cooperation kag transparency sa ginapatuman nga proyekto sa bug-os nga probinsya sang Iloilo.
Dapat magapakig-angot na ang procuring entity sa end-user, kada isa ang dapat mag-athaganay tuhoy sa ipatuman nga proyekto. Dapat magpamangkot gid ang end-user sa anuman nga mga bagay nga wala niya nahangpan ilabi na kon ang natungdan ang magapirma na sa dokumento kon nahuman na ang proyekto.
Importante nga mahibaluan sang end-user kon ano kadamol, kasangkad, kag kalaba sang karsada nga nabutang sa program of works kag kon nagasibu ini sa aktwal nga nahuman nga karsada.
Indi man malipat ang mga end-user nga lantawon sing maayo kon may diperensya ang nahuman na nga proyekto kag dapat ini ipahibalo agud nga makay-o sang nagtrabaho. Obligasyon sang contractor nga kay-uhon ang guba ukon diperensya nga nasiplatan sa sulod sang isa ka tuig nga natapos ang proyekto.
Sa idalom sang ordinansa, may salabton ang procuring entity kon indi sini matuman ang ginasaad sa ordinansa. Posible nga multahan sang 5,000 pesos ukon 10 ka adlaw nga pagkapriso ukon duha gid sini ang mangin penalidad depende sa diskisyon sang korte.
Ang ordinansa makahatag pa gid sang dugang nga ideya sa mga end-user kon paano mapangapinan ang kwarta sang tawo, paagi sa sini nga proyekto, nga indi mabutang sa peligro ukon kapunon sang nagapatuman sini.
Dapat magbantay ang mga end-user kag id-iron gid ang detalye kon ano ang nasaad sa papel kag sa aktwal agud nga indi magpamentaha ang contractor. Matagam na sila bangud nga may ideya ang nagabantay sa ila.
Ang mapag-on nga proyekto nga wala ginakapon sang kontraktor ang makahatag sang paniguro nga mangin malawig ang pag-usar sang end-user.
Kabay pa nga sa tion nga mangin epektibo na ang ordinansa, hatagan gid ini sang kabilinggan sang mga end-user agud nga mapangapinan ang interes sang ila nasakupan kag matapna na ang pagpamentaha sang iban nga kontraktor sa ila ginapatuman nga mga proyekto.
Dapat ipagkit ang detalye sang proyekto sa barangay hall agud nga makita kag mabasa sang tanan kag ang kada isa makabulig sa pagbantay sa ginapatuman nga proyekto sa ugsaran sang ila barangay. (bertladera@gmail.com/PN)
