NAGA-amat-amat na init ang kampanya sa lokal nga piniliay. Ilabi na sa mga lugar nga may yara sang hugot nga magkasumpong sa isa ka posisyon. Nagasingki ang haboy sang sugilanon sa kada isa kag nagadabok ini sa balatyagon sang ila tagsa ka mga sumulunod.
Indi malipod nga bisan magkasimaryo lamang apang may magkatuhay nga ginasakdag nga kandidato. May yara sang luyag nga sakdagon ang kada isa, depende sa impluwensya sa iya, sa iya pagpati, kag sa benepisyo nga ginaagom sa kandidato.
Kabay pa nga wala sang magkasilingan nga mag-away bangud sa magkatuhay nga kandidato nga ginasakdag. Mansig patapik lang sang campaign materials sa ila kudal, sa ila ugsaran ukon mismo sa dingding sang ila balay basta wala lang sang may maglaksam sa lugar sang kasilingan nga may tuhay nga kandidato.
Ipaiway man kuntani ang mga gawi ukon hulag nga makahatag sang malain nga mensahe sa iban nga tawo. Tuhay ang panan-awan sang iban sa imo gawi, ginahatagan nila sang lain nga kahulugan, ilabi na kon indi pareho ang inyo kandidato. Para sa imo, wala sang malain sa imo akto apang para sa ila may malain ina nga kahulugan, kag ina bangud sa singki sang balatyagon. Mas malala kon may baisay na sadto nga natabu sa tunga ninyo, ukon may tima-tima na nga nagpatunga sa inyo sadto pa.
Kada isa may kinamatarong sa pagkampanya kag paggamit sang pasilidad sang gobyerno kaangay sang covered gym ukon basketball court ukon lugar nga pwede matipunan sang mga nagapapili kaupod sa ila mga tagsakdag. Indi sila dapat pagdalukan, bisan sa pihak pa sila nga grupo, agud nga mangin patas kag wala sang gamo nga magluntad.
Likawan ang paggamit sang emosyon. Dapat tratuhon nga patas kag ihatag sa kada isa ang higayon nga makapresentar sang ila tinutuyo sa pagpapili sa posisyon nga ila ginapadalaganan.
Ginapanugyan man naton sa mga barangay official nga indi gid magpagamit sa mga pulitiko. Umalagi lang ang posisyon kag pwesto, indi dapat magtuga sang kalain sang buot sa isig-kapareho, dapat magbilin sang legasiya nga patas kag wala sang pinilian. Mangin matuod nga tagdampig sang demokrasya kag kahilwayan.
Ang tanan nga poder ginahulam lang sa tawo. Wala sang sin-o man ang nagapabilin sa pwesto tubtub sa katubtuban. Masakit nga kon wala ka na sa pwesto, ang masakit nga ginhimo mo sa iban imo naman nga maaguman.
Sa mga pumuluyo, indi magpadala-dala sa sugyot sang iban nga tawo. Sakdaga lang ang imo kandidato kag indi na magpangyubit sa iban. Likawan ang magsindi sa mitsa sang kaugot kag kinagamo. Tandaan naton nga ang sarang nga mahimo sang isa ka tawo pwede man nga mahimo sang iban.
“Do not do unto others what you don’t want other do unto you,” siling ni Confucius. Paminsaron gid naton sang makapila ka beses antes kita maghimo sang tikang ukon akto.
Pasalamat kita nga madamo na ang aktibo sa social media, diri nagapautwas sang sentimento ukon hibubun-ot. Palaagyan man ini sa pagpahayag sang panimuot kag balatyagon. Kag sini nga paagi, makabig naton nga nakasungaw na ukon nabuhinan ang init sang emosyon. Daku ang bulig sang social media nga mapatahaw ang singki sang balatyagon sang kada isa.
Nangin patag-awayan ang social media sang mga magtimbang nga hubon, masakit nga mga tinaga, wala sang pilas sa lawas, apang madamo sang relasyon ang nabungkag.
Liwaton ko, ang lyabe sang tanan amo ang mangin kalmante. Paminsaron antes i-post ang anuman nga tinaga. Likawan ang magbansag sa iban, mangyamuhat, mangyubit ukon mangyaguta. Indi ka masakitan sang sina nga tinaga kon ikaw ang nagbungat, apang masakit na ina kon ikaw na ang ginapatuhuyan.
Respetuhon naton ang luyag sang iban. Ihatag naton sa ila ang higayon nga makamarasmas kon husto ang ila napilian nga kandidato. Dapat managaynay ang aton mapaagi sa paghaylo sa ila kon luyag naton nga kumbinsihon sila nga mag-upod sa aton.
Ang mahumok nga tinaga nagapaumpaw sa balatyagon apang ang masingki nga tinaga nagapaibwal sa balatyagon.
Kaangay man ini sa ginasiling nga ang bato nagakapudpod sa inanay kag tayuyon nga tulo sang tubig.
Kon kahibalo lang kita magtahod sa opinyon kag balatyagon sang iban, wala sang gamo nga lauman sa sini nga piniliay.
Ang sitwasyon sang kampanya indi na kaangay sang una, indi na kaangay sa naadan, bangud sa epekto sang pandemya kag malapnagon nga paggamit sang social media.
Kabay pa nga indi gid madalom ang lainay sang buot sang kada isa. Kabay nga wala sing dalagku nga hitabu nga magluntad bangud sa bangigay sa eleksyon.
Paminsaron naton kon paano magkalmante, ang pagrespeto sa kada, kag ang pagtolerar sa proseso sang kampanya nga mangin masulhay. (bertladera@gmail.com/PN)
