LIWAT kita nga ginapahanumdom sa panahon sang Semana Santa nga magbalikid kag lantawon ang banas nga aton gin-usoy. Tukibon kon sa diin kita naghalin, kon sa diin na kita subong kag kon sa diin ang aton padulong.
Higayon ang Semana Santa agud nga maglantaw kita sa tuhay nga bintana sang aton kabuhi. Gikan sa masaku kag puno sang katungdanan nga pagpangabuhi padulong sa paglantaw sa kon ano ka manaya-naya ang kabuhi nga wala ginalagas sang trabaho kag mga problema sa pangabuhi.
Kon apresyaron naton ang ini nga higayon kag hatagan sang kabilinggan ang balor sang sini nga tion, mas makita naton sa aton panulok ang mas klaro nga kahulugan sang aton kabuhi, sang aton misyon, kag sang aton pag-igsister sa sini nga kalibutan.
Kuntani ang Semana Santa indi lang pag-ihinguyang sa naandan nga prusisyon, ukon hapaw nga pagpwasa kag pila pa ka ginahimo suno sa kustombre kag tradisyon.
Kabay pa ang ang Semana Santa mangin higayon sa paglantaw kag pagtimbang sa akon ano ang bug-at sang aton mga ginahimo subong, kon ano ang epekto sini sa palaabuton kag kon mapuslanon para sa nagasunod nga henerasyon.
Naglipas ang duha ka tuig nga natublag ang naandan nga hilikuton sa kwaresma bangud man sa pandemya kag karon liwat nga nasablagan ang pagdumdom sini sa pila ka bahin nga gin-igu sang kalamidad sa paglabay sang bagyo Agaton.
Kaangay sang mga tradisyon nga aton ginasunod, makusog pa ina sadto ilabi na sa mga nauna nga henerasyon apang nagalas-ay na para sa ulihing tubo. Lantawa, indi na magkapareho ang katuyom sang pag-obserbar sa sini nga tradisyon. Ang tanan nagatahaw sa paglipas sang panahon. Ang tradisyon nagahimakas nga sa panahon nga nagalipas indi ini mapanas.
Naglabay ang bagyo Odette sadtong Disyembre kag paglipas sang tatlo ka bulan may halit naman ang bagyo Agaton. Ang kadamuan wala pa halos nakatindog gikan sa pag-usdang tuga sang kalamidad apang liwat naman nga ginhan-usan sang daku nga palaligban.
Ang kalamidad wala nagapili sang panahon bisan pa paskwa ukon kwaresma. Ang kalamidad wala sang kalendaryo kag wala man sang ginakilala nga panahon sang mga tradisyon sang tawo.
Ipahigad naton ang aton mataas nga panulok sa aton kaugalingon. Kilalahon naton nga mas labaw ang palibot ukon ang ‘nature’ kaysa sa aton. Kita ang mga bisita lamang sa sini nga kalibutan. Mabuhi ang mga tanom kag sapat nga wala ang tawo apang ang tawo indi mabuhi nga wala sang tanom kag sapat.
Kabay pa ang ang kwaresma isa ka higayon nga mabuksan ang aton paminsaron nga indi lamang kita ang gintuga sa sini nga kalibutan. Tanan nga nagakabuhi, nga may kabuhi ang may kinamatarong man nga magpuyo sa sini nga kalibutan. Patas kita sa mata sang tagtuga. Amligan naton ang kada isa. Halungan naton ang aton kalibutan.
Gina-angot ko ang kwaresma sa kalamidad nga nagakatabu agud nga mapukaw man ang aton balatyagon kag mabuksan ang aton paminsaron nga may katungdanan pa kita nga dapat tamdon magluwas sa katungdanan naton sa komunidad, magluwas sa aton trabaho, magluwas sa aton palangabuhian.
Balikdon naton ang kamatuoran nga ang tinuig mo nga ginpundar madula sa isa ka pisok kon ang kalibutan wala mo ginahatagan sang igtalupangod.
Maathag nga wala sang may nagatenir nga bagay diri sa kalibutan, tanan umalagi, tanan may katapusan.
Kon iangot naton kon ngaa ang kwaresma natuon sa panahon sang kalamidad, ini posible agud nga mas athag ang mensahe nga luyag ipalab-ot sang tagtuga nga indi lang prusisyon ang kinahanglan kundi ang pag-amlig sa kabukiran. Ang ginahimo nga pagtaltal indi dapat mangin pagtiltig sa mga bato sa bukid kundi pagtiltig sang aton bugal agud nga magmag-an ang aton tikang sa aton kabuhi.
Nagasaka kita sa bukig sa tagsa ka Biernes Santo agud magpamalandong apang may mga basura nga ginabilin sa palibot. Dapat magsaka kita, lantawon naton kon ang bukid damo pa sang tanum kag kon may mga puno pa sang kahoy nga nagatindog.
Kabay pa nga magbag-o ang aton lantaw sa ginasunod naton nga tradisyon. Pamalandungan naton indi lamang ang kabuhi kag pag-antus ni Kristo ukon ang pagpwasa kundi dapat man naton nga pamalandungan ang direksyon sang aton kabuhi kag kon paano nga indi kita mag-antus, kag pagpwasa sa mga pagkaon nga makahalit sa aton ikaayong-lawas.
Balikdon naton ang aton palibot kadungan sa pagbalikid naton sa aton kaugalingon bilang higayon nga ginahatag nga tion sang Semana Santa.
Ang nagliligad aton nga balikdon bilang giya sa manaya-naya kag husto nga direksyon sang aton nga pagpanglakaton.
Masakit ang leksyon sang panahon, apang mas masakit kon indi kita magtuon. Kon indi naton pagbalikdon, padayon kita nga sunlugon sang panahon, ilabi na kon indi kita magmanton. (bertladera@gmail.com/PN)
