ANG masami nga pagbaylo-baylo sang lakat sang panahon normal lang ini nga hitabo sa aton ordinaryo nga mga pumuluyo.
In fact, tungod masami dulot ini sang naturalisa wala sing reklamo ang kadam-an luas sa atubangon ini kag mangabuhi upod sini sing may paglaum.
Ang “usual” nga mga hitabo sang lakat sang panahon nga adlaw-adlaw naton ginabantayan agud mahibal-an ang dapat naton himuon man sa matag-adlaw, “Weather” kon tawgon sang aton mga mangin-alamon sa siyensya. Upod naton diri sa masami ang “weather forecast” nga ginahimo sang Pag-asa sa sulod sang kada apat ka oras.
“Climate” naman ang tawag sa “long-term pattern” sang “Weather”, nga ang pagtakos sini paagi sa “average weather”, katulad sang “average temperature”, nga makuha naton sa indi magnubo sa 30 ka tuig nga kalawigon.
Tungod sa sining paghangop sa “climate”, indi kinahanglan nga makahalalit (“disastrous”) gid ang epekto sini. In fact, wala nagakatabo ang “drastic changes” sa kasaysayan sang aton planeta. Ang pagbag-o, lakip ang padayon nga “evolution” sang tawo tubtub sa karon, naga-amat-amat significante lang pagkatapos sang linibu kag minilyon ka tuig despues.
Gani, kon may dapat gid kita kulbaan angot sa “Climate Change” amo ina ang isa ka “Climate Emergency” nga nagapamahog na sang “disastrous effects” sa katauhan kag sa aton mismo planeta nga Earth.
Masubo ugaling kay ang daku nga balasulon diri ang mismo ginahimo sang tawo, labi na gid sadtong pagpamayagpag sang Industrial Revolution halin pa sa mga 20 ka tuig nga nagligad.
Ugaling kay daw halos wala man ini ginasapak sang mga pulitiko bisan sang mga dalagku nga mga pungsod, katulad sang Estados Unidos, China, Russia kag iban pa.
Padayon gani ang pagsulong nila sang progreso sang ila mga pungsod paagi sa paggamit sang fossil fuels bisan pa sa peligro nga ginadala sini sa katauhan kag sa mismo aton kalibutan.
Kag bisan pa sa paandam sang mga mangin-alamon sang mga makatulublag na nga mga hitabo.
Katulad sang pamahog sang pagtaas sang temperatura sang kalibutan (Global Warming) lapaw sa 2 degrees Celsius.
Subong man ang madasig nga pagluntad sang “Climate Change” nga ang kahalitan indi na malagas sang ikasarang sang tawo sa sige pagluntad sang mas makahalalit nga mga bagyo, masami nga paglinupok sang mga bulkan, makakululba nga pagbinaha, pagdamo sang kaso sang cancer kag iban pa nga balatian, madasig nga pagkatunaw sang yelo sa Antartika nga naga-amat-amat palugdang sang mga isla, kag iban pa.
***
Mabasol diri ang padayon nga paggamit sang fossil fuels nga ginagamit bilang gatong sa transportasyon, pag-provide sang elektrisidad, kag agud mag-producir sang mga madamo nga produkto katulad sang steel kag plastics.
Lakip sa fossil fuels nga ini ang coal, oil kag natural gas nga sa karon naga-provide sang mga 80% sang enerhiya sa bug-os nga kalibutan.
Ang halit sang mga ini dala sang sobra-sobra nga pagbuga sang mga makinarya sing carbon dioxide kag iban pa nga greenhouse gases (methane kag nitrous oxide) nga nagapugong sa paggwa sang init sa atrmospera sang kalibutan nga nagapalala sang kahimtangan sini.
Of course, may ginahimo ang mga pungsod – mga 196 ini sila – sa ila paghugpong para sa Paris Agreement of 2015 agud mapanubo ang panghalit sang greenhouse gases kag mabuligan ang mga gagmay nga mga pungsod nga nahalitan sang ila aktibidades.
May problema ugaling kay ang mga myembro sini indi gihapon maghilituhog kon ano gid ang himuon para ma-mitigate ining halit sang mga greenhouse gases.
***
Tungod sini, sunu sa aton abyan nga si Pedro, about time na seguro nga i-deklarar naton ang pagsulong sang programa para sa pagpaluntad sang “Garden of Eden on Earth”.
Ang garden of Eden, sunu sa Christian Bible kag sa pagtuo man sang mga Muslim kag tumuluo sang Jewish Faith, modelo ini sang matahum kag mabungahon nga palibut nga sadto ginapuy-an nanday Adan kag Eba, ang una nga mga tawo sa kalibutan nga sang ulihi ginpalayas sang Diyos tungod sang ila pagpakasala.
Ini na lang seguro ang solusyon agud maluwas naton ang katauhan kag ang aton kalibutan sa panghalit sang fossil fuels.
Pwede naton suguran ini sa pagpasanyog sang mga hardin naton sa aton mga lagwerta kag diin pa sa aton palibut tubtub sa aton mga kaumhan, kabukiran kag mga sapa nga indi mahalitan sang makahililo nga buga sang greenhouse gases. Pwede, indi bala?/PN
