NAGAHILAPIT na ang pagsug-alaw naton sang bag-ong tuig. Masaku na ang kadamuan sa ila pagpanghanda agud nga mangin maduagon kag masadya ang ini nga okasyon.
Matapos ang masobra duha ka tuig, kaangay lang kita sa mga ginbuy-an sa kural kag nagalinumbayag sa lasang, nahidlaw kita sa mga naandan naton nga buluhaton kag karon yari kita sa sitwasyon nga daw nagatimalos kag ginapabatag naton nga tion na nga magpasundayag liwat, tion na nga suliton ang mga gawi nga ginahimo sadto kag tungod sini madamo sang mga madamo ang nagadugok sa mga mall kag mga balaklan sa calle real.
Makita man naton ang mga dalanon nga nagapamulak sang prutas, mga hampanganan, kag iban pa nga mga pang-regalo. Nagakabuyo kita kag halos nalipat na sang pagmahal sang mga balaklon, ukon ayhan ginabaton na lang naton nga mahal na ang tanan kag kinahanglan lang naton nga magsunod sa ilig sang sitwasyon agud nga makasaulog sa sini nga okasyon.
Madamo sang mga bagay nga mapuslanon nga may daku nga benepisyo sa pagsaulog sang sini nga okasyon, ang paskwa kag bag-ong tuig. Madamo sang mga negosyo ang nakaginhawa kag medyo naumpawan sa pagpamigado sang negosyo. Madamo sang mga hotel kag restaurant ang nagapagsik tungod madamo sang kustomer kag halos puno sila sa kada adlaw.
Mas angay nga buligan anay naton ang mga negosyo sa aton palibot. Ang aton ginagasto makapabangon sa ila negosyo, makatuga sang trabaho kag makakolekta sang daku nga buhis ang gobyerno, kag ini ang igabalik sa aton nga mga pumuluyo paagi sa serbisyo, sa mga programa kag proyekto.
Sa sini nga punto, ginaayo naton nga kon mahimo pa lang likaw kita sa palupok.Ang aton badyet itigana naton sa pagkaon kag sa pagsakdag sa mga negosyo nga indi umalagi lamang. Kon magbakal kita sang palupok, ang kasarangan lang kag dapat kahibalo kita maggamit sini kag magtuman sa bag-o nga mga patakaran.
Dumdumon naton nga padayon nga naga-epekto ang Executive Order No. 28, series of 2017 nga pirmado sadto ni anay Presidente Rodrigo Duterte. Ang EO 28 nagadumili sa mga indbidwal sa pag-usar sang palupok, ukon pagpahamtang sang ila kaugalingon nga fireworks display. May mga pagsulundan nga dapat tumanon kag ang mga local government unit nag-adoptar sini kag naghimo sang tagsa nila ka executive order agud nga mas mapatuman sa tagsa ka lokalidad.
Diri sa syudad sang Iloilo, may regulasyon ang syudad sang Iloilo nga ginapatuman sa pagbaligya, sa pag-distribwer, sa paghimo, kag pag-usar sang palupok kag iban pa nga pasirit sa sini nga bag-ong tuig.
Nasaad sa Executive Order No. 107-2022 sang alkalde sang syudad nga may tatlo lamang ka lugar nga tugutan nga makaplastar sang baligya nga palupok kag pasirit ang mga manugbaligya sinu umpisa Deciembre 1 tubtob 31. Ini amo ang Circumferential Road C1 (corner Jocson Street) sa distrito sang Arevalo; C1 Road – corner sang East Coast Iloilo-Capiz Road kag Circumferential Road sa distrito sang Jaro (sa ubay sang Ondoy’s Sugbahan); kag, sa ubay sang dalan Muelle Loney (sa ubay sang Riverside sa tubang sang Muelley Loney Statue) sa City Proper.
Dapat nga may permiso sila paagi sa pagbayad sang 500 pesos nga permit fee sa syudad. Apang, dapat ibaligya lamang ang mga palupok nga ginatugutan sa idalom sang kasuguan.
Naghatag sang giya ang Department of Health nga ang ginatugutan lamang sa idalom sang kasuguan amo ang Baby Rocket, Bawang, Small Triangulo, Pulling of Strings, Paper Caps, El Diablo, Watusi, Judah’s Belt, Sky Rocket, kag iban pa nga indi tuman ka delikado.
Sa bahin sang pasirit, gintumod ang Sparklers, Luces, Fountain, Jumbo Regular and Special, Mabuhay, Roman Candles, Trompillo, Whistle Devices, Airwolf, kag Butterfly.
Magluwas sini, ang iban pa ginadumilian na ilabi pa kon lapaw sa tatlo ka kutsarita ang iya panakot nga pulbura nga makawasak sang kamot, ukon maka-utod sang tudlo.
Angay man nga indi magpalupok sini sa ugsaran kon naga-dikitanay ang mga puluy-an, ukon sa dalan nga masami ginalabayan sang tawo. Kinahanglan nga may plastaran nga lugar agud dira lang ang tanan magsindi kag magpasigabong sang ila palupok.
Madamo sang nagakadisgrasya sa dalan bangud sa palupok, nagakakibot ang mga driver, ilabi na sang motorsiko, nga nagaresulta sa pagkadisgrasya.
Madamo man sang puluy-an ang nagapeligro nga masunog kon indi makita ang nag-agsik nga baga, kag kon aksidente nga magtupa sa mga materyal nga madali maduktan sang kalayo.
Nagakaangay nga maghalong ang tanan ilabi na nga madamo sang insidente sang sunog ang nagluntad sang damlag lang. Indi manami nga nagabulag ang tuig apang wala man kita sang puluy-an nga pasilungan, ilabi na nga tuman ka madlos kag tugnaw sang hangin.
Kon nahimo naton sa mga nakalipas nga tuig nga magsaulog nga wala sang palupok, ngaa indi paghimuon subong? Kon nahimo naton nga makalikaw sa peligro ukon disgrasya tuga sang palupok, ngaa indi naton pag-ipadayon?
Madamo sang mga sapat ang naga-agwanta sa tagsa ka paglupok. Madamo sang may balatian ang naga-agwanta sa puog sang aso.
Kon makasaulog kita nga wala sang palupok, mas madamo ang bentaha kaysa sa disbentaha. Tion na nga ligwaton naton ang pamaagi sa pagselebrar. Ang pamaagi nga malayo sa risgo kag peligro. Angay nga maglikaw sa pulupok. (bertladera@gmail.com/PN)
