SA MAABOT nga Nobyembre 20-22, pagahiwaton ang pungsudnon nga transport kag people’s strike batuk sa pagkaguba sang pangabuhian kag padayon nga kapurauton tuga sang neoliberal nga patakaran sang rehimeng US-Marcos 2.0. Sa sini nga adlaw, tampok nga isyu ang pag-phase out sang traditional jeepneys kag pagwasak sa pangabuhian sang aton drayber kag opereytor. Lakip diri ang wala-untat nga pagsaka sang gatong, pagmahal sang mga basehan nga produkto, barat nga sweldo kag pigado nga serbisyo-publiko.
Ang mandatory consolidation sa sektor sang transportasyon ang maga-apekto sa 200,000 ka mga jeep kag kapin 500,000 ka mga drayber kag opereytor sa bilog nga pungsod. Sa pagkuha sang indibidwal nga prangkisa, piliton ang kooperatiba nga magbakal sang P2.4-P2.8 milyon sang kada yunit sang imported minibus nga pagabayaran sa sulod sang pito ka tuig. Agud mabayaran ini kag maka-income, kinahanglan manukot sang minimum fare nga P34 kada pasahero ang kooperatiba. Dugang nga pabug-at ini sa ordinaryo nga Pilipino nga nagaagunto na sa tuman kamahal nga mga balaklon.
Suno sa datos sang Department of Energy, halin Enero tubtob Nobyembre 7, ang neto sang pagtaas sang gatong naglab-ot sa P13.75/litro sa gasolina, P9.35/litro sa diesel kag P3.99/litro sa gas. Ang tax sa presyo sang gatong ara sa 20%-25%. Ang domino effect sini ang rason sang pagtaas man sang presyo sang pagkaon kaangay sang bugas. Sang Setyembre, naga-abereyds na sa P62 ang kada kilo sang bugas. Halos indi na ini masarangan sang imol kag pigado.
Wala sang indikasyon nga nanormalisa ang presyo sang pagkaon sa Western Visayas. Santo sa Oktubre nga datos, ara ini sa 9.2%. Apesar nga manubo ini sa Setyembre nga 10.8%, indi buot silingon nga nagbarato ang presyo. Ang P100 nga presyo sang Oktubre 2022, nagtaas sa P109.20 sini nga Oktubre 2023. Isa sa rason diri ang padayon nga importasyon sang produkto, kag kulang nga suporta agud baklon sa nagakaigo ka presyo ang ginaprodyuser sang mangunguma. Ginapabay-an na, halos pangayuon pa ang ila produkto.
Indi man kalagas ang sweldo sang mamumugon sa pagtimbuok sang presyo. Ang gindugang nga P30 kada bulan sa sweldo umpisa Nobyembre 16 ang kulang sa ginpetisyon nga P100 ukon sa nadula nga balor sang sweldo tuga sang implasyon nga P88. Tuman kalayo ang P480 kada adlaw nga sweldo sa family living wage nga kapin P1,100 para sa pamilya nga may lima ka katapo.
Imbes nga pondohan ang basehan nga serbisyo kaangay sang ikaayong-lawas kag edukasyon, mas prayoridad sang gobyerno ang korapsyon sa pagpasar sang Maharlika Investment Fund, pagmantine sang Confidential and Intelligence Funds kag pagpondo sa NTF-ELCAC nga naga-atake sa pumuluyo.
Ini tanan nag-ugat sa pagpakatuta sang gobyerno sa dikta sang imperyalista nga Estados Unidos. Ang PUVMP para baklon ang dumuluong nga salakyan imbes nga pasanyugon ang lokal nga industriya sang pagpasad sang salakyan, ang wala kontrol sa presyo sang gatong tuga sang Oil Deregulation Law (RA 8479), ang dugang nga paantos sg buhis tuga sang EVAT Law (RA 9337) kag TRAIN Law (RA 10963), kag ang paggusto nga importasyon sang bugas tuga sang Rice Liberalization Law (RA 11203). Ang pagbarat sa sweldo kag indi paghatag sang nagakaigo nga pondo sa basehan nga serbisyo nga nagatuga sang pribatisasyon kaangay sa edukasyon kag ospital, nagatuyo nga makahugakom sang sobra nga kita ang mga kumpanya kabaylo sa interes sang pumuluyo kadungan sang sistematiko nga atake sa pumuluyo nga nagabato. Tanan ini nakapakete sa mga ginautang sang pungsod sa mga dumuluong nga banko kag mga promisa nga kuno makabulig sa pag-umwad sang pungsod. Tuman ka-athag nga ang ini nga mga laye kag polisa ang nagapaantos subong sa aton pumuluyo.
Ano ang aton dapat ubrahon? Magpadulong kita sa mga dalanon kag ipanawagan nga untaton ang implementasyon sang mga kontra-pumuluyo nga laye kag polisa tubtob mabasura ini. Updan naton ang mga drayber kag opereytor sa ila mga paghulag agud depensahan ang ila pangabuhian. Maghulag kag ipanawagan ang pagbasura sang ODL, EVAT, TRAIN kag Rice Liberalization Law. Ipanawagan ang pagtaas sang sweldo, pagnubo sang presyo kag pangmasa nga serbisyo.
Tuman na ang pag-antos sang pumuluyo! Tama na! Sobra na! Welga na!
Mag-upod sa welga sang drayber, opereytor kag pumuluyo sa Nobyembre 20-22, 2023! – BAGONG ALYANSANG MAKABAYAN PANAY, Iloilo City <bayanpanay2014@gmail.com>
