DAPAT na nga hugton sang mga local government unit ang mga polisa ukon pagsulundan sa pag-usar sang mga dalanon agud nga mapahilayo sa peligro ang mga traysikol kag mga traysikad.
Kahibalo man ang tanan nga may nagataris man sa dalanon nga mga electric bike kag motorized pedicabs ukon traysikad nga ginakabit sa motorsiklo.
Bangud nga madamo na sa ila ang nagataris sa dalanon, kon kaisa sa mga mayor pa nga dalanon ukon highway, nga nagatuga sang risgo kag indi malikawan nga sila ang masagairan ukon mabungguan nga nagadangat sa pagkasamad ukon kamatayon sang mga nagasakay diri.
Natalupangdan sang Department of the Interior and Local Government ang pagkaulamid sang mga traysikol kag traysikad sa mga aksidente sa dalanon kag nagakinahanglan nga hugton ang mga patakaran agud malikawan nga may magkalauyang nga kabuhi sa dalan.
Tungod sini, nagpagwa ang Department of the Interior and Local Government (DILG) sang memorandum circular (MC) nga nagaganyat sa local government units (LGUs) kag Philippine National Police (PNP) nga ipatuman ang pagdumili sa tricycles, pedicabs, lakip na ang motorized pedicabs nga magtaris sa mga nagapanguna nga mga kalye.
Ginpagwa ang DILG Memorandum Circular No. 2023-195 matapos nga padayon nga makabaton sang report ang DILG nga ang tricycles kag pedicabs wala naga-untat sa pagbiyahe sa national roads kag lakip ang mga insidente sa sini nga sahi sang “modes of transportation.”
Suno sa DILG, ang ini nga mga insidente nagtuga nga isa ka mayor nga kabalaka tungod may kabug-usan nga 2,829 ka road accidents nga ginakaulamiran sang bikes/e-bikes/pedicabs nga nagluntad sa Metro Manila para lang sa tuig 2022.
Sa kapareho nga report, ginsiling sang DILG nga 2,241 ka road accidents ang nabalhag nga ginkaulamiran sang tricycles.
Ginpahanumdom sang DILG nga tuhoy sa Republic Act No. 4138 ukon ang Land Transportation and Traffic Code nga nagasaad sang safety and precautionary measures agud matapna ang nasambit nga mga insidente paagi sa paghatag sang mga restriksyon kag iban pa nga mga mekanismo sa trapiko. Ang Section 9 sang kasuguan nagaplastar sang ginatugutan nga kabug-aton kag kasangkaron sang mga salakyan, may karga ukon wala sa mga dalanon. Ang kabug-aton kag kasangkaron posible nga ma-update anuman nga oras depende sa kondisyon sang pampubliko nga highway kag ang kinahanglanon nga serbisyo.
Gindugang pa sang DILG nga ang “Sections 447 (3)(vi) kag 458 (3)(vi) sang Republic Act No. 7160 naga-empower sa local government units nga lantawon kag i-regulate ang operation sang tricycles paagi sa ila tagsa ka mga Sanggunian kag ipatudok nga ang ina nga mga regulasyon dapat isantu sa patakaran nga ginasaad sang Department of Transportation and Communications (DOTC).
Tuyo sang DILG nga liwaton ang regulasyon nga nagadumili sa tricycles sa pag-operate ukon pagbiyahe sa national roads kag siguruhon ang kaluwasan sang tricycle drivers, pasahero kag iban pa nga road users.
Kinahanglan na nga tun-an liwat ang mga patakaran, ilabi na nga may mga dalan kita nga ginhimo nga national roads, may dalan nga ginpasangkad, kag may mga lugar nga sementado na ang ila karsada.
Madamo na sang nagbag-o nga wala nasagap sang una nga implementasyon sang kasuguan kag dapat nga isantu man ang lokal nga mga ordinansa sa sitwasyon sang ila lugar agud nga malikawan ang pagbaisay, ang indi paghangpanay kag pagsalangisag sa tunga sang nagapatuman kag sang mga motorista.
Posible nga ini man ang rason kon ngaa may yara sang ginapatuman nga Local Public Transport Route Plan ukon LPTRP agud nga matumod ang mga dalan nga wala ginarutahan kag agud nga marutahan sang mga salakyan kag indi na magsalig sa mga traysikol ukon traysikad kag agud malikawan ang pagluntad sang mga aksidente.
Dapat nga ipahangop sang LGU sa mga nagabiyahe sang traysikol kag traysikad ang mga risgo, ang mga katuyuan sang kasuguan, kag ang posible nga mangin alternatibo nila nga palangitan-an agud nga indi sila mahul-an. Amat-amaton lamang ang pagligwat sa kinaandan agud nga indi sila magulpihan kag lubos nga magbatyag sa ila mangin kahimtangan.
Alalayan lamang sila tubtob nga sila nila nga mahangpan kag mabaton ang sitwasyon. Ang mga pagbag-o nga himuon indi lamang para sa kaayuhan sang iban kundi para gid sa kaayuhan sang tanan.
Indi malipod sa aton nga kadamo man sang aksidente nga nagaluntad sa syudad kag probinsya sang Iloilo, ilabi na kon gab-i kag sa mga bahin sang dalan nga may larguhanay ukon mas madasig ang dalagan sang mga salakyan.
Nagapati ang iban nga mga motorista nga kon wala sang bantay, wala man sang dakpanay. Dapat bag-uhon na ini nga pagpati paagi sa paghimo sang mga istratehiya, kaangay sang pagbutang sang mga CCTV suno sa Provincial Ordinance No. 2023-306 nga may tigulo “An Ordinance Requiring Business Establishments, Component Local Government Units, Schools and Offices of National Government Agencies and Government-Owned and -Controlled Corporations Within the Province of Iloilo to Install, Operate and Maintain Closed-Circuit Television (CCTV) System Within Their Areas of Responsibility, Providing Penalties Thereof and for Other Purposes”, nga gin-author ni 2nd District Senior Board Member June Mondejar kag gin-sponsor nanday 4th District Board Member Rolando Distura kag 3rd District Board Member Matt Palabrica.
Daku ang mabulig sang CCTV camera sap ag-imbestigar kag pagtapna sa posible nga pagluntad sang insidente.
Importante sa tanan, hugton sang LGU ang pagpatuman sang kasuguan kag tumanon ang panugyan sang DILG agud nga matapna ang pagluntad sang mga aksidente sa dalanon. (bertladera@gmail.com/PN)
