NAGHUMOK na ang ibabaw nga bahin sang duta bangud sa bubo sang mamunog nga ulan sa nakalipas nga inadlaw.
Lubos nga nagapasalamat ang kadamuan sa grasya nga dala sang ulan bisan pa nga sa iban nga bahin sang pungsod nakatuga ini sang kahalitan kag nag-utas sang pila ka kabuhi.
Sa malawig nga panahon nga tuman ka init kag nagkaging ang duta, nagabangag ang mga talaman kag nagkalalaya ang mga tanum, ang bubo sang ulan naghatag sa aton sang paglaum nga maumpawan ang mga tanum kag magbugnaw ang duta kag palibot.
Madamo sang nagasiling ngaa wala sang may naghulag sa pagtinlo sa mga drainage canal diri sa syudad sang Iloilo. Sa tuman ka lawig sang tag-init, ngaa wala kita nakakita ukon nakabati man lang nga may nagasulsog na sa mga kanal agud nga makuha ang mga lutak ukon lay-on, nga malimpyuhan agud nga makakas ang mga nagabara nga posible makatuga sang indi tayuyon nga daludo sang tubig.
Karon nga nagtupa na ang ulan, pila ka adlaw na nga masami ang pag-ulan, ginalantaw naton nga posible magatuga naman ini sang pagdanaw sa mga alagyan ukon pagbaha sa pila ka bahin sang syudad sang Iloilo.
May nagasiling nga mas manami magpaninlo sadto nga wala pa nakatupa ang ulan agud nga mas mahakop gid kag makwa ang higko kaysa sa panahon nga naga-ulan na nga indi na makandos ang balas ukon ang lay-on.
May paglantaw man ang iban nga mas maayo gani nga sa pagtupa sang ulan amo ang pagtinlo agud matumod kon sa diin ang barado kag mas mahumok nga sulsugon ang mga kanal kag mas malum-ok nga iduso ang nagatumpok nga lay-on.
Kon lantawon naton ang sitwasyon, siguro masiling naton nga angay na subong nga tinluan ang mga kanal tungod nga indi pa tanto ka damo sang nagtupa nga ulan nga angay lang para sa paglum-ok sang duta.
Katungdanan sang gobyerno lokal ang pagtinlo sang iya ugsaran, ilabi na sang iya mga drainage canal agud nga indi magresulta sang pagbaha nga makasablag sa pagsinarayo sang iya nasakpan nga pumuluyo.
Indi pa man ulihi ang tanan para sa syudad nga maghulag agud nga matinluan ang mga drainage canal, ilabi na ang mga drainage system nga bantang ukon wala nagailig pagwa ang tubig kundi nahimo nga pulundohan bangud sa patarasak nga konstruksyon kag wala nagasolbar sa problema sa baha.
Nagakaangay nga unahon sulsugon ang gobyerno-lokal agud nga maghulag kag mag-akto na para sa pagpaninlo sang drainage canal.
Dapat sila nga sulsugon sang paganumdom kag pag-agaw sa ila atensyon agud nga magbalikid sa sitwasyon kag tawag sang panahon.
Dapat napreparahan na ini sadto pa bangud kahibalo naman kita sang sitwasyon sang syudad sa kada magsulod na ang panahon sang tingulan. Wala sang gutter nga wala nagapunga-punga kag wala sang drainage nga indi mabuta.
Dapat may mandu ukon panugyan na ang syudad sa mga lideres sa barangay nga suguran na ang pagpaninlo kag pagtsekyar sa mga kanal nga mahawanan sang mga sablag agud wala sang may magbara nga tubig.
Indi na kita maghulat sa reklamo. Indi na paghulaton nga maglala ang sitwasyon antes maghulag ukon magtan-ay sang solusyon.
Kon bundol maghulag ang gobyerno lokal, mangin makaluluoy ang mga tawo.
Indi na kita magpalibog kon san-o ang angay kag dapat nga pagtinlo sang drainage canal, sa tion sang tag-init ukon sa tion sang tag-ulan. Ang importante subong nga maghulag na samtang wala pa ang bulyada sang panahon sang tingulan. May tion pa nga mag-akto gilayon agud nga indi maabtan sang mamunog nga pag-ulan.
Indi na maghulat sa Department of Public Works and Highways sa paghiwat sang clearing operations sa mga alagyan sang tubig tungod nga indi nila ini katungdanan apang magabulig lamang sila sa mga ocal Government Units.
Ang kapaslawan sa pagplano kag pag-antisipar sang sitwasyon indi dapat nga ipalukdo kag ibasol sa iban nga ahensya sang gobyerno, ilabi na sa gobyerno nasyunal.
Lauman naton nga makabatyag na ang syudad sa aton pagsulsog sa iya animo kag konsensya agud nga maghulag na kag malikawan ang iban pa nga problema nga posible magatuhaw.
Matapos naton sulsugon ang ila paminsaron kag balatyagon, kabay pa nga magasugod na sila sa pagsulsog sa mga kanal, hawanan ang alagyan sang tubig kag haw-ason ang mga basura nga amo ang nagatuga sang pagbara sa gina-iligan.
Subong na ang tion sa pagsulsog. (bertladera@gmail.com/PN)
