MADAMO sang indi makasarang mag-eskwela bisan pa nga madamo sang ginatan-ay nga ayuda ang gobyerno agud nga mabatak ang tagsa ka panimalay gikan sa kapigaduhon.
May iban nga nakalampuwas sa ginasumalang nga mga pagtilaw apang indi man hamak ang ila sakripisyo kag mga paghimakas agud lamang nga malab-ot ang ila ginahandom nga diploma nga ginapatihan amo ang lyabe nga magabukas sa ganhaan ang masanag nga bwas-damlag.
Natalupangdan ang pagnubo sang completion rates sang ALS ukon ang porsyento sang mga bumulutho nga nakagradwar sa programa, nagapatimaan ini nga nagadamo ang numero sang mga dropout.
Maathag nga kon 100 ang nag-eskwela sa ALS kag kon kabus sa 100 ang nakatapos, nagakahulugan lamang nga may mga wala nakalab-ot sa kurit sang kadalag-an.
Suno sa datus, 65% ukon 454,550 sa 698,356 ka mga estudyante ang nakakumpleto sang programa sadtong School Year (SY) 2016-2017. Sadtong SY 2021-2022, nagnubo sa 328,195 ukon 49% sang 668,947 ka mga estudyante ang nakatapos sang programa.
Sa pagpangusisa sang United Nations Children’s Fund ukon UNICEF, ang kakulang sang pinansyal nga suporta (38%) kag ang pagkinahanglan nga magtrabaho ang mga nagapanguna nga rason kon ngaa indi makatapos ang mga estudyante sa programa sang ALS.
Maathag nga bisan libre ang edukasyon nga maagom sang mga estudyante gikan sa programa sang ALS apang ang ila matag-adlaw nga kinahanglanon amo ang nagatublag sa ila kag nagapaliw-as sa ila direksyon agud nga makaangkon sang edukasyon.
Paano sila maka-eskwela kon wala sila sang inugplete sa jeep kon malayon ang ila ginapuy-an gikan sa mga buluthuan? Paano sila makapadulong sa eskwelahan kon wala sila sang pagkaon? Paano sila maka-eskwela kon nagahingagaw lang sila sa higayon nga makatrabaho agud nga may mabaton nga bayad sa ila serbisyo kag ini pa ang ibakal nila sang ila pagkaon?
Paano makakonsentrar ang mga estudyante kon nagaraguok ang ila tiyan bangud wala sila sang pagkaon?
Ginapabulig sila sang ila ginikanan sa trabaho sa uma, sa paglibod, sa pagtimbang sa mga tulumanon sang ila ginikanan agud nga mas mapadaku ang ila kita nga mangin supisyente nga ibakal sang bugas kag sud-an.
Mas gamhanan ang sugo sang sulok-sulok kaysa sa dikta sang utok. Mas pasulabihon nila ang pagpasiguro nga masudlan ang ila talagbasan kaysa sa masudlan sang leksyon ang ila pang-ino-ino.
Daku nga bulig ang ayuda sang gobyerno nga ginahatag sa tagsa ka panimalay nga ginapatigayon sang mga ahensya sang gobyerno. Yara ang Department of Social Welfare and Development kag Department of Labor and Employment kag iban pa nga makasapin-sapin sa kinahanglanon sang kada panimalay.
Maswerte lang kon ang nagabutho may mga utod ukon himata nga makabulig sa iya paagi sa pagsabat sa iban niya nga mga kinahanglanon sa pagbutho. Apang, daku nga problema kon wala sila sang mga himata nga sandigan ukon pangayuan sang dugang nga bulig.
Nagakaangay lamang nga hatagan sang dugang nga suporta ang mga bumulutho sang Alternative Learning System (ALS) agud mapunggan sila sa pagdrop-out sa programa. Paligban pa gid kon ano ang angay nga idugang nga ayuda kag kon paano mapasiguro nga indi mag-untat sa pagbutho ang estudyante.
Sapupuhon na gid lang naton sing lubos ang mga estudyante sa ALS tungod tuhay ang ila kahimtangan sa pangabuhi. Mas lubos sila nga hatagan sang nagakaigo nga pagtalupangod agud mas mangin mahapos para sa ila ang pag-agom sang kasanag sang edukasyon.
Nahibaluan naton nga importante ang pagpatuman sang Accreditation and Equivalency (A&E) Assessment agud takson ang performance sang mga bumulutho. Sa idalom sang kasuguan, pagatakson sang A&E kag hatagan sang certification ang competencies sang mga nakatapos sa ALS.
Talaksan ini agud mahibaluan man naton kon may ikasangkol na sila kag handa na sa pag-atubang sa mga masunod nga higayon para sa mas masanag nga palaabuton.
Sadtong Hulyo 17, masobra 500 ka bumulutho nga may magkatuhay nga edad ang nagbaton sang ila mga certificate sa ginhiwat nga graduation ceremony sang Alternative Learning System (ALS) sa banwa sang Cabatuan. Nagtambong ang dinapit nga bisita nga si 3rd District Board Member Jason Gonzales.
Dugang diri, sadtong Martes, Hulyo 23, may 55 ka nagtapos man sa ALS Program para sa mga inmates sa Iloilo District Jail. Nagsaksi sa sini nga kadalag-an sang mga bumulutho si Vice Governor Christine “Tingting” Garin.
Daku nga bulig ang ALS program para sa mga luyag makatapos sang pagtuon, bisan ang pa ang edad, kahimtangan sa sosyudad, ukon bisan yara sa likod sang rehas. Indi dapat mangin sablag ang ila kahimtangan agud nga ila malantaw ang masanag nga kapawa sang edukasyon nga nagadala sang paglaum.
Giya kag suporta ang ila kinahanglan gikan sa aton gobyerno kag sa nagakabalaka nga mga pumuluyo kaangay sa imo, sa akon, sa iya kag bug-os nga komunidad. Buligan naton sila nga mahaw-as gikan sa ila kahimtangan kag agud makahatag sila sang inspirasyon sa iban. Ipatudok naton sa ila nga wala sang imposible para sa mga nagahimakas nga makalampuwas sa puraot nga kahimtangan sang pangabuhi.
Kinahanglan lang nga determinado sila nga buligan ang ila kaugalingon agud nga mangin epektibo ang bulig nga ginapatuhoy para sa ila. (bertladera@gmail.com/PN)
