DAKO nga bahin sang pagkatawo sang individual nasandig sa sahi o kalidad sang isa ka amay. Tanan nga mga bata nagatangla sa ila amay sa suporta sa matag-adlaw nga kinahanglanon – pagkaon, panapton, puluy-an, edukasyon kag tanan pa para sa total development sang bata.
Bangud indi lahuglahog ang mga katungdanan nga ginapangabaga sang isa ka amay, dako nga bulig kon may yara siya source nga ginakuhaan. Kon may trabaho, nakaseguro siya sang tayuyon nga sueldo nga pagakuhaan sang matag-adlaw nga kinahanglanon kasubong abi sang pagkaon, panapot, bulong o kon ano pa.
Manami pa gid kon may extra pa siya nga pundo o kuarta para sa pangliwaliwa sang pamilya. Pero kon kulang man, dapat nahibal-an man niya kon diin lang kutob ang igkasarang niya. Hambalon ta na gid man, sa kamahal sang presyo sang balaklon kag services – medical kag iban pa, labing maayo kon indi tama ka dako nga pamilya ang ginalukdo nya. Kon sadto nagaobra pa ang “cheaper by the dozen”, karon ang hurubaton indi na applicable.
Sa karon nga tuman na kataas sang bili sang balaklon, labing praktikal nga limitahan lang sa masarangan ang salaguron.
Matuod nga wala sang template nga masundan kon paano mangin epektibo nga tatay. Wala man sang course o program kasubong sang Parenting 101 nga maghatag sang gabay padulong sa ginalauman nga “”the best tatay in the world”. Ugaling ang common sense makasiling nga indi na pagpasobrahan pa ang pagpaminata sang asawa sa masarangan saguron sang pamilya.
Kinahanglan planuhon sang amay ang iya pamilya suno sa masarangan niya sakdagon. Kon indi, siya man ang mabudlayan sang lubos kapin pa kon magdululungan ang mga salaparon. Matuod nga libre lang ang basic education – elementary kag high school – kag sining karon lang ang libre nga pagtuon sa kolehiyo nga accredited sang gobierno, kinahanglan gihapon nga sabton sang pamilya – sang padre de pamilya – ang miscellaneous kag incidental expenses.
Indi lamang bread winner ang katungdanay sang amay. Bilang ginhikanan, katuwang man niya ang iya asawa sa pagbatiti sang ila bata – pila man ka bata ang may yara sila. Magluwas sa pag-monitor sang progress sang bata sa eskuelahan, may silent responsibility pa siya sa pagtudlo sa iya bata o pagrepaso sa pagtulun-an.
Bangud ang pamilya ginakilala nga basic unit sang katilingban, dako ang ma-contribute sang amay sa kauswagan sini paagi sa pagseguro nga wala sa bisyo – panigarilyo, pahubog, drugs, barkada, sugal – o ano paman nga involvement sa krimen ang iya anak.
Yara man sa katungdanan sang amay ang pagbantay sang morals sang iya anak o mga anak.
Bisan gani ang mga amay (ginhikanan) nakatapos sang ila college education, kinahanglan giapon nga magtuon omagbasabasa o magpanilakilag agud makasabay sa iya nagadako/nagaamtong nga mga bata.
Wala sing tawo nga nabun-ag nga “best father in the world” dayon. Ang iya pagkasampaton resulta sang “trial and error”, pagtantya kag willingness nga masubo sa kalayo kay paagi sa init kag pagbaid lamang nagatalum, nagasampaton ang isa ka amay.
Bulahan ang aton mga amay. Hangad namon ang inyo kadalag-an sa pagpalangga kag paggabay sa inyo mga bata…nga segurado man nga magakopya sang inyo mga ehemplo. (runjirjamolo@gmail.com/PN)
