Ang problema naton sa padayon nga ‘inflation’

INDI na gid mapunggan ang pag-antos sang aton mga pumuluyo sa padayon nga pagsaka sang mga tig-una naton nga kinahanglanon.

Siling gani sang Bangko Sentral sang Pilipinas (BSP) ang   pagsaka sang bili sang balaklon – “inflation” kon tawgon sang mga ekonomista – magapadayon pa tubtub sa katapusan sining tuig 2018.

Maayo lang kay nakahingagaw ang pag-abot sang sini lang sang barato nga NFA rice – P27-P32 kontra sa sobra P40 kada kilo nga commercial rice – sa aton mga 10 ka milyon nga pumuluyo nga nagabakal sang NFA rice.

Bisan pa sina, ang iban nga kinahanglanon naton sige gihapon ang ila pagmahal – de lata, isda, karne, baboy, manok kag iban pa – tungod sa madamo nga rason lokal kag internasyonal, lakip na ang pagdugang sang buhis sa petrolyo kag iban pa sa idalom sang TRAIN Law.

Ang TRAIN Law nagatumod sa Tax Reform for Acceleration and Inclusion Law, nga gindihon sang gobyerno agud makakita sang mga P90 ka bilyon para sa madamo nga proyekto kag programa para sa mga pumuluyo.

Ugaling lang kay, samtang pensar sang gobyerno indi man gid makahalalit ang matuga nga “inflation”, ang natabo amo nga naglapaw na ini sa wala nila gina-expectar.

Amo gani nga na-obligar na ang gobyernong Duterte nga pasugtan ang pagpasaka sang sueldo sang mga minimum wage earners sa pribado nga mga negosyo, nga nagpa-angal sa aton mga negosyante.

Ginpasugtan man ang pagpasaka sang pletahan sang pila ka bus sa Metro Manila, kag naga-petisyon man gani ang iban nga grupo sa transportasyon agud pasakaan ang ila pamasahe. May gina-proponer man nga “subsidy”, ukon bulig pinansyal, sa iban nga grupo sa transportasyon.

Sige man ang petisyon sang mga manunudo nga pasakaon ang ila sueldo.

Medyo mas madalum-dalom seguro ang problema sang mga pumuluyo sa informal sector nga wala sing regular nga trabaho kag sueldo. Katulad sang mga minilyon nga sidewalk vendors, pedicab drivers, ang magagmay nga mga mangunguma kag mangingisda, mga magagmay nga mga negosyo, kag ang mga self-employed.

Wala sila regular nga sueldo agud puede man mapasakaan sang gobyerno, ti maano na lang sila sini? Ang isa ka medyos da amo nga kitaon nila ang ila kakulangan paagi sa pagpataas sang ila ginabaligya nga produkto kag serbisyo. Ti, dugang pa ini sa “inflation”.

Ano na lang ang mahimo sang gobyerno sini? Indi ini sugot nga suspendihon ang TRAIN Law, gani ginahimulatan gid sini nga makakita sang iban nga mga solusyon.

Katulad sag pagpursige sa pagbantay sa mga hoarders kag profiteers sang mga produkto nga gapataas sang bili sang mga balaklon. Ginadumilian man sang gobyerno ang pagpasaka sang bili sang petrolyo nga madugay na nabakal sing barato kag abanse sang mga nagabaligya sini.

Sang sini lang gani, nag-import man kita sang kalamay agud mapunggan ang pagtaas sang bili sining produkto nga kinahanglan sang madamo sa aton adlaw-adlaw nga pag-inom sang kape.

Samtang, sige man ang padihot sang BSP agud mapahagan-hagan ang pagsaka sang bili sang mga balaklon nga mahimo sini sa idalom sang iya poder kag capacidad.

Katulad sang pagpataas sang interes sa pautang agud matapna ang sige pangutang sang mga investors. Pagpasaka man sang interes sang security stocks kag bonds sang gobyerno agud magdahog ang baklanay sini kag ma-ibanan ang nagalagaw nga kwarta. Kasubong man ang pagpasaka sang reserba nga kwarta sang mga bangko agud ibanan ang kwarta nila nga ipautang.

Meantime, good luck na lang sa aton tanan samtang ginaatubang ta ang ining problema sa “inflation”. (w_mateojr@yahoo.com/PN)

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here