NAGMANTON kita sa sayop nga pagdumdom. Ginpasunod kita sa sayop nga selebrasyon. Gintuman naton nga wala sang pagkwestyon.
Padayon naton nga ginaguyod ang nagasunod nga henerasyon sa mga hilikuton nga wala sang salandigan apang kinaandan.
Masami kita nga makakita sang mga halloween party ukon ang pagsul-ob sang mga panapot nga nagapakita sang bayhon ukon dagway sang mga aswang bruha kag iban pa nga mga tinuga sang kadulom.
Nalipat kita nga tuhay ini sa panugod sang selebrasyon nga nag-umpisa sadto bilang piyesta sa Samhain nga bahin sang ancient Celtic religion sa Britanya kag iban pa nga bahin sang Europe.
Sa ila pagpati sadto sa tagsa ka magtakop ang panahon sang summer, gindahum sang Celts nga ang sablag sa tunga sang aton kalibutan kag sa kalibutan sang mga kalag kag ispirito ang naganipis kag nagakahulugan nga ang mga indi kinaandan nga mga tinuga nga may pinasahi nga gahum ang makalagaw sa kalibutan, bangud sini sila ang nagahiwat sang daku nga pagsinadya agud nga tabugon ang mga kalag kag mga ispirito.
Sa ulihi nga bahin sang panahon, paagi sa relihiyon sang Katoliko, ang ini nga adlaw ang ginkilala bilang All Hallows’ Eve ukon ang adlaw antes ang All Saints’ Day sang Nobyembre 1.
Ang Nobyembre 1 amo ang All Saints’ Day ukon ang piyesta sang tanan nga mga Santos nga ginasaulog sang simbahan sang Romano Katoliko kag pila ka denominasyon sang mga Protestante, kag sa una nga Dominggo matapos ang pentekosta para sa mga simbahan sang Eastern Orthodox.
Nabalhag ang una nga pagsaulog sadtong ikaapat nga siglo apang sang ikapito nga siglo lang ini nangin malapnagon kag napabakod sang si Pope Boniface IV nagkonsekrar sa Parthenon sang Roma para kay Birhen Maria kag sa tanan nga mga martir sadtong Mayo 13 sang 609 AD kag si Pope Gregory III naghimo nga balaan ang adlaw sang tanan nga mga santos sadtong tunga-tunga sang ikawalo nga siglo kag ginsaylo ini sa Nobyembre 1.
Sa sini nga adlaw, ang tanan nga santos nagaselebrar sa tanan nga nakasulod sa langit lakip ang mga santos nga ginkilala sang Simbahan Katoliko kag yadtong mga indi.
Pila sa mga pag-obserbar sa sini nga adlaw amo ang paghalad sang bulak sa mga nagtaliwan nga mga himata, ang iban nagasindi sang kandila sa pagdumdom kag pagbisita sa pantyon sang nagtaliwan nga mga himata.
Kon usuyon ang ginsuguran sang selebrasyon gikan sa mga nagpasad sang sini nga pagdumdom, nalikupan ini sang mga pagpati nga sinadto, suno sa kultura kag kustombre, suno sa ila pagsinarayo kag ginligis sang panahon tubtub nga nakadangat sa kamot sang mga obispo, sa kamot sang simbahan Katoliko kag ginligwat ang iban nga ideya, gin-adoptar ang iban nga ideya kag ginkabig nga selebrasyon sang simbahan kag ginpasa sa mga nagasunod nga henerasyon.
Ginhulam ang selebrasyon gikan sa mga pagano, ginligwat ang petsa sang pagsaulog kag ginpasibu sa simbahan katoliko, ginkalendaryo kag ginmandu nga ipatuman sa tanan nga tumuluo.
Sa pihak sang sini nga ginhalinan ukon maragtas sang pagdumdom, dapat aton nga talupangdon sa matag-adlaw nga tanan ang aton mga pinalangga sa kabuhi nga nagtaliwan, dumdumon sa kada adlaw kag indi lang sa tagsa ka Nobyembre 1. (bertladera@gmail.com/PN)
