ANG ISA KA bumalasa sang aton kolum diri (April 25, 2018) luyag gid sang “otorisado” nga pagpaathag kon ano gid ang generic drug nga ginasulat naton diri sa pila na ka beses.
Admitido naton nga indi kita makapaathag nga may otoridad (authority) gid bahin sa generic drug. Ina tungod indi kita doctor sa Pharmacology, ukon kapareho nga espesyalista, kag kon may ginasulat kita diri parti sa generic drug ina sa aton lang ordinary nga paghangop.
Tungod sini, ginhimud-usan ta gid nga makapangita sang nagakaigo nga source agud masabat ang luyag sang aton bumalasa. Salamat kay sang sini lang nakakita gid man kita sang otorisado nga source sa internet.
Ining source naton amo si Dr. Ananya Mandal, isa ka doctor sa Pharmacology kag Associate Professor sa Pharmacology sang Bankura Sammilanin Medical College. Konektado man ini siya sa West Bengal Medical Education Service (Hospital and Health Care) sa Kolkata Area, India.
Sa nahibal-an ta na, ang India kilala sa kalibutan sa pag-manufacture sang masaligan kag mas barato nga mga generic drugs.
Kilala man si Dr. Mandal bilang manunulat sang mga health articles, reviewer sang medical journals, ga-analisa kag ga-edit sang mga medical documents, kag sa pag-organisa sang mga Medical Education Program.
Ang pila ka mga medical journal nga ginsalig kay Dr. Mandal bilang peer reviewer nagalakip sang Journal of Clinical Diagnostics and Research, International Journal of Applied and Basic Medical Research, Journal of Pharmacology and Pharmaceuticals, kag iban pa.
Ang Pharmacology gali, sa diin si Dr. Mandal isa ka espesyalista, isa ka siyensya kag pagtuon sa kapuslanan sang mga biochemical properties sang mga buhi nga mga bagay (living organisms) angot sa pagdiskubre sang mga bulong.
Sa sining aton karon nahibal-an kay Dr. Mandal, ang iya kwalipikasyon sobrante na seguro agud masaligan ta siya sa paghatag sing otorisado nga panugdaon parti sa mga generic drugs.
***
Sunu kay Dr. Mandal sa iya sinulatan (Drug Patents and Generic Pharmaceutical Drugs) sa News Medical Life Sciences nga gin-update sadtong Setyembre 8, 2014, ang isa ka bulong sa masami gina-aplayan ini sing patent. Kag kon aprubado na, puede na ibaligya ini sa idalom sang isa ka brand name, ukon rehistrado nga trademark, sang pharmaceutical company nga nag-develop sini.
Ang patent sa bulong, sunu pa gid kay Dr. Mandal, amo ini ang nagahatag sing eksclusibo nga kinamatarong sa pharmaceutical company sa pag-manufacture kag pagbaligya sang bulong agud makaganar man sa ila kinabudlayan sa pag-develop sang ila nadiskubrihan nga bulong.
Sa masami (sa Estados Unidos kag sa Pilipinas), ang drug patent gina-award sa sulod sang 20 anyos.
Kon mag-expire na ang patent period, puede na ang bulong ma-manufacture kag ibaligya sang iban nga kumpaniya. Sa ina nga tion, siling ni Dr. Mandal, ang bulong ginakilala na nga isa ka generic drug.
Bilang generic drug, ginakilala ini bilang isa gid lang sa grupo sang mga bulong. Indi na ini protektado bilang specific trademark ukon brand name, kag sa masami nagadala gid lang sang ngalan nga ihatag sang generic drug manufacturer.
Sa tion nga yara na sa merkado ining generic drug, sunu kay Dr. Mandal, ang monopoliya sa pag-manufacture kag pagbaligya sang bulong madula na. Tungod sini, ang interesado nga mga kumpaniya sa pag-manufacture sang generic drug maga-kumpetensyahanay na.
Ining kumpetensyahanay, dugang ni Dr. Mandal, maga-resulta sa pagnubo sang presyo sang generic drug agud puede na mabakal sing mas barato sang mga kubos kag sang gobyerno mismo agud mahatag sing malapnagon sa mga pumuluyo.
Luas sa kumpetensya, ang mga manufacturer sang generic drug makabaligya man sang mas barato tungod wala man sila dapat bawion nga gasto sa research kag iban pa nga kabudlayan sa pag-develop sang orihinal nga bulong.
Tungod ang generic drug kopya lang sang patented nga bulong, sunu pa gid kay Dr.Mandal, dapat nga pareho gid ini sang patented nga bulong sa tanan nga bagay (lakip sa dosage, efficacy, kag safety).
Sa karon, ang guidelines sa generic drug sang US Food and Drugs Administration ang ginasunod sang madamo nga pungsod, lakip na ang FDA sang Pilipinas.
Kabay nga naathagan ta sing lubos ang nangutana sa sining kolum parti sa “otorisado” nga pagpaathag sa generic drug. (w_mateojr@yahoo.com/PN)
