MAY HURUBATON nga nagasiling nga kon luyag mo makilala ang personalidad sang isa ka tawo, indi mo pagbasahon ang iya biography, hampang kamo ukon sugilanon kamo, tungod sa sulod sang malip-ot nga tion gilayon niya nga ihumlad sa imo ang iya personalidad.
Kon puno sang palaligban ang isa ka tawo, apektado sini ang iya nga modo kag tuhay ang iya reaksyon sa mga sitwasyon, kon kaisa indi niya makontrol ang iya kaugalingon kag ginaganoy siya sang iya nga emosyon.
Nagasingki siya sa gamay nga tinaga, nagakaakig siya sa mga bagay nga tuhay sa iya ginalauman ukon wala niya nauyonan.
Makita naton ang pagka-bingít sang sa ka tawo ukon sa pulong nga English siya ang nangin cry-baby, fretful, over-sensitive, ukon emosyunal nga wala sang rason ukon sa hinali lamang.
Wala man sang may naga-away sa iya, wala man sang may nagapuis sa iya, ang iya kaatubang indi man niya kontra kag nagapamangkot lamang apang hinali nga naakig, nagsingki, nagtaas ang tingog kag namulpog sang kamot sa lamesa.
Kon may naakigan, dapat didto ipatuhoy sa naakigan, didto ipalab-ot ang sentimento kag indi sa mga tawo nga wala sang kahilabtanan sa pagkaugot.
Bilang nagapungko sa katungdanan, ukon opisyal sang banwa, dapat nga ipakita naton ang pinasahi nga kinaiya sang sibilisado nga sosyudad. Indi dapat mangin sensitibo sa mga pamangkot tungod nga sa demokrasya nga pangginahom may kinamatarong ang pumuluyo nga maghibalo sa kon ano ang nagakatabu sa pagdumala kag may kinamatarong nga magpakamalaut agud nga matadlong ang anuman nga sala para sa kaayuhan sang tanan.
Indi dapat nga pahugon ang nagapamangkot nga katapo sang media, sila ang tingog sang pumuluyo nga wala sang kaisog nga magpamangkot, sang pumuluyo nga wala sang kahigayunan nga makapamangkot tuhoy sa mga bagay nga nagaapekto sa ila pagpangabuhi.
Indi dapat nga ipatuhoy ang pamahog sa mga katapo sang media kon wala naluyagan sang mga natungdan ang pamangkot nga ginapatuhoy sa ila.
Mas nagakabagay nga sabton ini sang kalmante, wala sang pagtaas sang tingog, kag sa manaya-naya nga dagway agud nga indi makatuga sang makakululba nga sitwasyon sa tanan nga nagatambong.
Mas mahangpan sang pumuluyo kon makanay, kalmante, kag masanag ang pagpaathag kaysa sa magpawersa kag magpamahog nga may kasuhan bangud sa wala naluyagan ang sahi sang pagreport tuhoy sa isyu.
Indi ka makatipon sang kadampig kon mismo ang yara sa imo luyo imo man nga ginawahig, ginapahog, kag ginapabatyag sang imo kaugot. Mas mo sila nga ginapalayo sa imo bangud nga nagatuga ka sang indi komportable nga sitwasyon sa palibot.
Wala na sang pulos ang pagpangayo sang pasaylo sa mga nabugahan sang kaakig tungod nga nahaboy na ang mga tinaga kag indi na mabalik pa. Dapat, unahon pasayluhon ang kaugalingon agud indi na maliwat ang natabu kag indi na mangin bingit sa tagsa ka may isyu ukon report nga wala naluyagan.
Indi madala sa pahog kag paisog-isog ang mga pumuluyo nga nasakupan. Naglipas na ang panahon nga kusog kag pamahog ang instrumento sa pagpugo sa tawo.
Ipaathag lang ang dapat ipaathag kag sabton ang dapat sabton. Indi makabulig ang pagsingki kag pagpamahog, ilabi na sa mga katapo sang media.
Tandaan naton nga ang media amo ang magadala sang tingog sa mga pumuluyo kag sila man ang magabitbit sang tingog sang pumuluyo.
Indi dapat nga pahugon kag awayon ang mga mensahero.
Nagalaum kita nga wala na sang presscon nga makapakurdam sa mga katapo sang media nga magapangayo lang sang kaathagan sa pila ka mga isyu kag nagatipon sang mga report kag impormasyon agud nga mapalab-ot sa mga pumuluyo.
Kabay nga wala na sang bingit nga lider, wala na sang bingit sa mga isyu, wala na sang bingit kon pamangkuton sang mga katapo sang media. (bertladera@gmail.com/PN)
