LUAS sa standard nga “supportive care” kag paggamit sang mga “drug inhibitors” nga makapugong sang paglala sang SARS, nga nag-igu man sa China sadtong 2003, gingamit man sini, sining ulihi lang, ang blood plasma theraphy batok sa COVID-19 agud mapaayo ang “critically ill” nga mga pasyente.
Ang report sang National China Biotec Group nagsiling gani sadtong Pebrero 13, 2020 nga napaayo sini ang ginabatyag nga “inflammation”, ukon pagpalamanog, sang 10 ka pasyente tubtub nag-ayo.
Sang Marso 24, 2020 gin-aprubahan man sang FDA sang Estados Unidos ang paggamit sang blood plasma therapy agud ma-treat ang ila mga “critically ill” nga pasyente nga nagaantos sang COVID-19.
Ang blood plasma daku nga bahin sang dugo sang tawo, nga may 55 porsyento sa kabug-usan. Isa ini ka “light yellow liquid” nga nagadala sang tubig, asin kag enzymes.
Gadala man ini, sa iya kinaiya, sang mga antibodies nga nagahatag sang immunity, ukon depensa kag proteksyon, batok sa mga “pathogens” – microscopic causes of disease – katulad sang mga bacteria kag virus.
Apang indi tanan nga mga pathogens lubos malutos sang natural ukon kinaiya nga immunity sang isa ka tawo. Gani, kinahanglan sini maka-producir sang bag-o nga mga antibodies nga makaaway sing nagakaigu sa mas mapanghalit nga pathogens, katulad sang coronavirus – ang COVID-19 in particular.
Matuod may mga tawo nga may pinasahe nga kabakud sing immune system – rason nga sa ano man nga epidemic sa sapat ukon tawo may mabilin gid nga buhi bisan wala sing bulong nga ginadapat.
Katulad sang aratay sang manok, sa diin may mabilin gid sa ila grupo nga indi maapektuhan.
Subong man sina ang nagakatabo sa madamo na nga pandemic kag epidemiya nga naka-igu sa tawo – leprosy, measles, bubonic (black death), flu, cholera, kag iban pa. Kag ina bag-o pa madiskubrihan ang vaccines kag mga drug inhibitor kontra sa sining mga balatian.
Sa vaccination, ginapaaway ang aton lawas sa mga napaluya (weakened) nga bacteria ukon virus agud mag-producir sang antibodies batok mismo sa ina nga bacteria ukon virus.
In the process, ginatagaan sini sang immunity (Positive Immunity) ang tawo sing malawigon tubtub lifetime nga immunity batok sa sining bacteria ukon virus.
May ginatawag man nga Passive Immunity (transferred immunity) nga halin sa antibodies sang isa ka immune host, katulad sang isa ka iloy nga nagahatag sing natural sini nga immunity sa iya lapsag halin sa iya gatas kag sa isa ka pasyente nga nag-ayo batok sa atake sang isa ka pathogen.
Ang Passive Immunity nagahatag lang sing malip-ut nga proteksyon, katulad sang 6-9 ka bulan sa lapsag, nga tungod sini kinahanglan na sini ang vaccination despues.
Katulad man ina sa immunity nga hatag sang blood plasma halin sa immune host, nga daku nga bulig kon ang pasyente “critically ill”.
***
Ang pag-diskubre nga ang blood plasma pwede makapasaylo sang antibodies sa isa ka pasyente indi bag-o nga kinaalam.
Ang pinakauna nga Nobel Prize sa Physiology and Medicine gin-award sadtong 1901 kay Emil von Behring tungod sa iya pagka-diskubre sang bulong kontra Diphtheria, isa ka bacterial infection nga makamamatay sa mga kabataan.
In fact, isa ko ka hinablos sa bahin sang amon magulang nga babaye napatay sa sining balatian sa edad nga wala pa sing isa ka tuig.
Ang ginhimo nga treatment ni Behring amo ang pag-injection sa mga kabataan nga may masakit sang Diphtheria gamit ang Diphtheria antitoxin halin sa mga hayop nga naka-recover sa amo nga balatian.
Sang 1934, isa man ka doktor sa isa ka boy’s school sa Pennsyvania ang nabalita nga naggamit sang blood plasma theraphy agud bulngon ang 62 niya ka estudyante.
Siya si Dr. J. Roswell Gallagher nga nagkuha sang blood serum (blood plasma with removed clotting protein) sa isa ka estudyante nga naka-recover sa measles. Gin-inject niya ini sa sining 62 ka mga kabataan nga high risk sa measles. Tatlo lang sa ila ang nagka-measles.
Sa subong, may mga doktor ugaling nga nagapaandam sang nagakaigu gid nga paghalong sa paggamit sang blood plasma theraphy para mapaseguro ang “safe” nga treatment sang mga pasyente sa COVID-19 paagi sa sining metodo.
Ginapanguyan man nila ang padayon nga pagsunod sa mga standard procedure kag treatment sa mga pasyente, mild man ukon severe. (w_mateojr@yahoo.com/PN)
