NATURAL lang nga mamangkot ang mausisa (curious) kon paano gina-deteminar sang mga siyentipiko ang “efficacy” sang mga vaccine.
More specifically sa kaso sang mga COVID-19 vaccine, paano bala nalab-ut ang 50.4% nga efficacy sang Sinovac (coronavac) vaccine, ang 70% nga efficacy sang AstraZeneca, ukon ang 95% efficacy sang Pfizer/bioNTech?
Ang pagtuon sa COVID-19 vaccine nagatutok mayor sa kon bala “effective and safe” ini kon gamiton sang tawo. Indi lang sa laboratoryo, kundi labi na gid sa “real world” sa gwa sang controlled environment sang laboratoryo kon diin diri na mahibal-an sing lubos ang epekto sini sa padayon nga pagpangbakuna sa mga tawo.
But first, ano bala ang buot silingon sang vaccine efficacy, ukon ang ikasarang, sini sa pag-away sa COVID-19 sunu sa pagtuon sa laboratoryo?
Sunu kay Yella Hewins-Martin, Ph. D sa iya artikulo sa Medical News Today sadtong Enero 4, 2021, “Vaccine efficacy is the percentage reduction in a disease in a group of people who received a vaccination in a clinical trial.”
Lain man ini, sunu pa gid kay Martin, sa “vaccine effectiveness” nga nagatakos sang ikasarang sang vaccine batok sa balatian kon i-administer na sa mga tawo sa komunidad sa gwa sang clinical trials sa nagakalain-lain nga sitwasyon.
***
Balik kita kon paano gina-determinar sang aton mga siyentipiko ang efficacy sang isa ka vaccine.
Ang aton research wala nangin mabungahon sa kaso sang Sinovac kag iban pa nga vaccine. Sa kaso sang Sinovac, ang aton nakuha amo lang ang mga generalization kag, kon may detalye man, indi ini sapat agud mahimo naton ang pag-calculate sang efficacy sini.
Kon may nakahibalo man sa sini nga mga detalye, ina lang seguro sa study report nga nabaton sang mga FDA nga tungod sa right to confidentiality sa tunga sang manufacturer kag sang kliyente indi mahatag sa publiko.
Salamat ugaling nga indi gid man lubos nga confidential ang study report halin sa Pfizer/bioNTech angot sa pag-deterrminar sang 95% efficacy sini, nga nakuha naton sa report ni Martin sa Medical News Today.
Sunu sa report nga ini ni Martin, naglab-ut sa 43,661 ang mga study volunteer sa pagtuon sa vaccine efficacy sang Pfizer/bioNTech. Gintunga ini sa duha ka grupo (21,830 ang isa ka grupo) sang vaccine group kag sang placebo (fake vaccine) group.
Paagi sa “random” ang pagpili kon diin matupa sa duha ka study group ang mga volunteer. Bala sa grupo nga ginhatagan sing candidate vaccine ukon sang placebo katulad sang sugar pill?
Resulta sang pagtuon nagpakita nga 162 sa placebo group ang na-infect sang COVID-19 sa ginpakita nila nga sintoma. Walo (8) lang ang na-infect halin sa grupo nga ginhatagan sing candidate vaccine.
Ang infection rate sang infected sa placebo group amo ang 162 divided by 21,830 (162/21,830) ukon 0.74%. Ang infection rate sang vaccine group amo ang 8/21,830 ukon 0.04%.
Halin diri sa infection rate sang duha ka grupo ma-calcuate ta na ang efficacy. Una, sa pagbuhin sang infection rate sang vaccine infection rate (0.04%) halin sa placebo infection rate (0.74%) nga maga-resulta sa 0.7%.
Dayon 0.7% divided by 0.74% multiplied by 100, nga “almost equal to” 95% efficacy, ukon 0.7%/0.74% ≈ 95% sa mathematical symbolism sang mga scientist.
Kon natabuan nga ang pagtuon nagpakita sang vaccine infection rate sing 0.14% kag ang placebo infection rate 0.74% gihapon, ang efficacy rate mangin 81% lang.
This also means, sa pagnubo sang efficacy sa 81%, nga magadamo man ang maisip nga infected halin mismo sa nabakunahan (vaccine group). In other words, magataas man ang infected diri halin sa walo (8) sang 95% efficacy.
Of course, maganubo ang infection sa kabug-usan tungod sa mas madamo na ang ma-proteksyunan (95%) for at least tatlo ka bulan nga immunity, samtang ang infection sa placebo group (wala nabakunahan) yara lang sa kubos 1% (0.74%), dugang nga paathag ni Dr. Piero Olliero, myembro sang Academie de Medicine, France nga may Ph.D. sa infectious disease sa University of Pavia, Italy.
Ang pagtuon sa laboratoryo sa Pfizer/bioNTech vaccine nagpakita nga makasabat lang ini sa problema sang symptomatic Covid-19 (gapakita sintoma) kag wala nagalakip sang asymptomatic COVID-19 (wala gapakita sintoma).
Ang real-world “effectiveness” review ugaling sang Israeli health records nagpakita nga maka-prevent man ini sang asymptomatic COVID-19, sunu sa sinulatan ni Molly Walker Associate Editor, sa MedPage Today sadtong Pebrero 24, 2021./PN
