NATUBLAG ang kadamuan nga pumuluyo sa syudad sang Iloilo tuhoy sa report nga may mga locally stranded individual nga naglagaw na kag wala nagtuman sang home quarantine bisan wala pa nakagwa ang resulta sang ila RT-PCR test.
Mas nagtuga sang kahangawa sa mga pumuluyo ang naggwa ang resulta nga positibo sila sa COVID-19. Gilayon nga ginpangtultol ang mga tawo nga may exposure sa ila ukon ila nga na-contact agud ipaidalom man sa test para masiguro kon sila ang nalatnan man ukon wala sang virus.
May mga insidente man sang ginapasuni pagpalagyo gikan sa quarantine facility, kaangay sa natabu sa banwa sang Leganes nga karon ang natungdan nga persona ang magapangatubang sang nagakaigo nga kaso bangud sa indi pagtuman sa protocol.
Pila lamang ini sa mga kaso nga nareport kag nakalab-ot sa igdulungog sang mga otoridad nga gilayon nga gin-aktuhan agud nga mapigaran ang ila paglagaw kag matapna ang pagtuhaw sang local transmission sang SARA-Cov-2 nga virus nga nagatuga sang COVID-19 nga sakit.
Dapat lang nga bantayan sing maayo sang kada barangay ang mga locally stranded individual nga gintugutan nga nga magpaidalom sa home quarantine, masami nga tsekyaron kon yara sa ila balay kag ireport gilayon sa health authorities kon nagalapas sa health protocol.
Mas manami nga mag-aligmat kaysa sa magkakugmat.
Bangud sini, nagpahayag na ang Iloilo City government nga indi pagtugutan ang mga LSI nga makapauli sa balay tubtub nga indi magnegatibo ang RT-PCR test nila agud masiguro nga indi sila makagwa kag makalagaw agud makalikaw sa matuga nila nga peligro sa iban.
Indi man angay nga punggan naton ang pagpauli sang iban pa nga LSI ukon OFW bangud lang nga may nagpasaway nga pila ka persona. Dapat hugton lang naton ang pagbantay kag ipasiguro nga ibutang sila sa lugar nga indi sila makagwa tubtub nga indi matapos ang proseso nga ginapatuhoy sa ila.
Linibo naman ang nag-abot sa probinsya sang Antique apang wala man sila sang problema. Pagabuksan na nila ang Antique airport sa Hunyo 28 kag ginatugutan na ang ila mga gikan sa Manila nga makapauli sakay sa eroplano.
Diri sa aton sa probinsya sang Iloilo, indi man angay nga manirado kita sang ganhaan bangud nga madamo sang mga LSI nga nagaabot nga nagapositibo sa COVID-19. Ang rason kon ngaa may koordinasyon amo nga mahandaan sila para sa akomodasyon kag ipasiguro nga plastado ang pasilidad para sa ila.
Maathag man nga bastante ang aton lugar para sa ila. Supisyente ang aton pasilidad nga makaakomodar para sa ila. Mas may ikasangkol ang probinsya sang Iloilo sa pagbaton sa ila kaysa sa iban nga probinsya.
Indi naton masolbar ang problema paagi sa paglikaw sa problema. Indi naton mahimo nga indi sila pagtugutan nga papulion agud lamang nga wala sang may magdugang nga numero sa mga LSI nga nagpositibo sa COVID-19.
Masarangan bala naton nga isikway ang aton kasimanwa para lang nga masiling nga COVID-19 free ang aton banwa ukon probinsya?
Liwaton ko sa pagsiling nga indi naton masolbar ang problema paagi sa pagtalikod sa aton mga kasimanwa, indi masolbar paagi sa pagpabulag-bulag kag pagpabungol-bugol, indi naton masolbar paagi sa paglikaw, dapat naton nga atubangon ang sitwasyon. Diri nasandig ang sahi sang liderato may yara ang kapitolyo.
Dapat lang nga hatagan man sang hugot nga koordinasyon kag katungdanan ang mga barangay official tuhoy sa ila mga kasimaryo nga mga LSI. Dapat may maid-id nga pagmonitor nga himuon sa ila agud masiguro nga nagatuman sila sa pagsulundan sa quarantine.
Ipahangop sa mga LSI nga ang kahulugan sini amo ang locally stranded individual, sila ang ginhatagan sang pagtalupangod nga makapauli agud mahaw-as sila sa indi manami nga sitwasyon sa ila ginhalinan nga lugar.
Ipatudok nga ang LSI wala nagakahulugan sang “Lumbayag Sa Iloilo” ukon pag-abot diri nila dayon nila higya-higya kag kaangay lang nga wala sang kabalaka nga posible may virus sila nga dala.
Imbis nga manirado kita sang ganhaan para sa aton mga kasimanwa, mas maayo nga giyahan naton sila agud indi sila maglisa sa banas nga ila gina-usoy, ipahangop sa ila ang ila katungdanan para sa ila kaugalingon, pamilya, komunidad kag sa gobyerno.
Kon nakasayop ang isa ukon pila sa ila, wala man nagakahulugan nga salawayon na ang tanan.
Indi naton pag-ulamiron ang tanan bangud sa tinonto sang pila lang. Hatagan naton sang hustisya kag paglaum ang iban pa nga Ilonggo nga luyag na makapauli kag makatapak sa duta nga ila natawhan.
Atubango naton ang konsekwensya nga mgadugang pa ang kaso sang COVID-19 positive samtang padayon nga may nagapauli nga mga OFW ukon LSI. Katungdanan naton nga sila ang abi-abihon, dapiton naton sila paagi sa pagpaidalom sa ila sa health protocol kag dapat sila nga giyahan agud indi magtalang.
Masarangan ayhan naton nga indi pagbuligan agud makabangon ang mga naghaplak sa lunang bangud sa kahadlok nga mabulit man kita sang lunang? (bertladera@gmail.com/PN)
