MABUDLAY nga magbasol gilayon kon wala naton nahangpan ang sitwasyon. Indi na mabawi ang nahaboy nga tinaga. Ang aton reaksyon nagasugid sa kon ano kadalom ang aton paghangop sa isa ka bagay kag ginatuad sini ang aton personalidad.
Sa sini nga higayon, mas nagakaangay nga tungkaron naton kon ngaa mahal ang balayran sa kuryente. Hibaluon naton ang mga kabangdanan kon ngaa naglab-ot sa sini nga sitwasyon kag ngaa indi mapunggan nga magmahal ang balayran sa kuryente.
Indi man mahinago sa tanan nga halos tanan nga balaklon nagasaka ang presyo. Kon magpamalaklon kita sang grocery, makita naton gilayon ang mas mataas nga presyo sang produkto nga aton kinaandan nga ginabakal.
Magluwas sini, kahibalo man kita nga sagunson man ang pagsaka sa presyo sang gatong nga ginakurisong sang tanan nga nagapatughong sang ila salakyan.
Indi man malipod nga nagsaka naman ang pletehan sa pampubliko nga salakyan.
Wala sang may nakalikaw sa pagsaka sang presyo sang balaklon, pletehan kag gatong. Maathag nga ini tanan ang may epekto sa aton pangita kag pagbadyet sa aton kinitaan.
Tungod sini, indi man kita makalikaw sa pagsaka sa balayran sang kuryente. Nagasaka man ang bili sang mga kinahanglanon sa pagprodyuser sang kuryente kag nagaresulta man ini sa pagmahal sang sukot sa aton ginakonsumo.
Dapat mahangpan sang mga konsumidor nga ang pagsaka sang bili sang kuryente ang tuga sang mahal nga generation charge bangud nga nagmahal man ang mga ginakwaan sang kuryente.
Ginpahayag ni Mr. Niel Parcon, ang Vice President for Corporate Planning and Regulatory sang MORE Power nga kapin lang sa 15% sang billed amount ang nagakadto sa MORE Power kag kapin sa 60% nagakadto sa power generator.
Nagakahulugan nga 15 sentimos lang sa kada peso ang nagakadto sa MORE Power kag kapin sa 60 sentimos ang nagakadto sa power generator.
Maathag nga nangin tagkolekta lang ang MORE Power sa mga balayran nga para sa generation kag transmission charges, lakip na ang buhin para sa buhis kag iban pa.
Ginsiling sini nga sadto halos gamay lang ang ginakwa sa geothermal plant tungod nga mas barato kag dagaya ang kuryente gikan sa coal plant apang sang nagmahal ang coal didto kag nagbatyag ang tanan kag halos tanan nga distribution utilities ang apektado, bisan pa ang mga electric cooperative.
Sa nakalipas nga 14 ka bulan, nag-enjoy ang mga konsumidor sang mas manubo nga presyo, umpisa sadtong Hulyo 2021 sang ang MORE Power rates nagsarurot sa PhP6.45 per kWh gikan sa P11 bangud nakaagom sang renewable energy contract gikan sa Energy Development Corporation (EDC) sa Leyte.
Naapektuhan ang suplay sang coal sang nagluntad ang kinagamo sa tunga sang Russia kag Ukraine, kag sang ginpunggan sang Estados Unidos kag iya mga kaalyado nga makabiya sa pantalan ang mga barko nga may karga nga coal. Nagresulta ini pagkatublag sa suplay kag nagduso sa presyo nga magsaka.
Wala na napunggan ang pagsaka sa presyo sang coal kag nagresulta sa pagsaka sa bili sang kuryente.
Nangita sang iban nga kuluhaan sang kuryente ang iban man nga distribution utilities, ilabi na sa renewable energy sa paglaum nga mas bahado ang presyo. Nagdamo ang nagkinahanglan sang suplay, ginakulabos ang renewable energy kag tungod wala na sang may makwaan pa nga iban nga source rason nga napilitan na lang nga mag-agwanta sa mas mahal nga source sang kuryente.
Sa karon, ang presyo sang coal sa world market naga-average na sa US $405 per metric ton gikan sa US $60 ukon 575% nga pagsaka sa presyo sang coal.
Nagapanikasog ang MORE Power nga makakita sang mas barato nga source sang kuryente agud nga mahagan-hagan ang ginaabaga sang mga konsumidor.
Sa karon, padayon ang ginahimo nga pag-imprubar sang MORE Power sa iya mga pasilidad kag serbisyo agud nga mas makahatag sang de-kalidad nga serbisyo sa mga konsumidor sa syudad sang Iloilo.
Naglipas na ang panahon nga gilayon kita nga nagahimo sang konklusyon tungod wala kita sang makwaan nga husto nga impormasyon. Subong dagaya na ang impormasyon nga makabulig sa paghatag sa aton sang paathag.
Maathag man nga kon lantawon ang bill makita naton nga ang daku nga kantidad napartiniser sa generation charge. Ang generation charge ginasukot lang sang MORE Power tungod sila ang nagapadala sang bill direkta sa konsumidor. Apang, ang ini nga generation charge ang ginasukot sang naga-generate sang kuryente.
Nagakaangay nga hangpon naton ang sitwasyon kag indi pagbasulon ang MORE Power tungod nagatinguha man ini nga makapangita sang paagi nga makadul-ong sang mas barato nga presyo sang kuryente sa mga Ilonggo. (bertladera@gmail.com/PN)
