ANG ROTC, ukon Reserved Officers’ Training Corps, ginahingyo sa karon nga ibalik sa eskwelahan sang pila ka kongresista kag mga senador.
Luyag nila ipatuman ini sa Grade 11 kag 12 nga mga estudyante sang aton karon 12-year high school curriculum. Ginapatuman ini sa kolehiyo pagkatapos sang sadto 10-year high school.
Ang ROTC nangin compulsory sa tanan nga kolehiyo kag unibersidad sa Pilipinas sadtong 1939 sa idalom ni anay Presidente Manuel L. Quezon. Ginpatuman niya ini sa iya Executive Order No. 207 nga ginlakip na sa National Defense Act.
Sang panahon sang mga Katsila sa Pilipinas, una nagtuhaw ang kasubong nga ideya (ROTC) sa University of Santo Tomas.
Gin-organisa sadtong 1762 ni Father Domingo Collantes, O.P., Rector kag Chancellor sang UST, ang isa ka military training sang isa ka batalyon nga mga estudyante sa pagtudlo sang isa ka sarhento sang Royal Spanish Army.
Gin-train ini sila, agud makigbato, upod sa mga hangaway nga mga Katsila, batok sa mga 7,000 ka tropa sang Ingles halin sa 13 nila ka warship.
Nangin madinalg-on ang pagpasakop sining batalyon sang mga estudyante batok sa English invaders. Naghatag ini sang padungog sa unibersidad, nga nagbaton pa gani sang Royal Cedula halin sa Hari sang Espanya kag sang titulo nga “Regalia” kag seal of loyalty nga “Muy Leal”.
Ang “real ROTC” gid sa pungsod ginsugudan sa UP-Diliman, bilang pundasyon sang Army sanag Pilipinas, sa bulig sang isa ka US Army instructor, nga amat-amat man ginsunod sang iban nga eskwelahan katulad sang UST kag Ateneo.
Pagkatapos nga ipatuman ang ROTC sa bug-os nga pungsod halin sadtong 1939 sa idalom ni anay President Quezon, gin-abolish ini ugaling sadtong 2002 sa pagpasar sang Republic Act 9163, ukon ang National Service Training Program (NSTP), nga ginpatuman mismo sa school year 2002-2003.
Natabo ini tungod sang iskandalo sa korapsyon kag tungod sa brutal man nga pagpatay sang isa ka kadete nga nag-expose sining korapsyon.
Ining NSTP, nga nag-abolish sang ROTC bilang military training para sa mga lalake nga estudyante bilang prerequisite sa ila pag-gradwet, ginhimo na nga requirement sa mga lalake kag mga babaye nga estudyante.
May duha ini ka option sa mga estudyante – ang Literacy Training Service kag ang Civic Welfare Service.
Samtang ang mga gradwet sadto sang ROTC ginlakip sa Citizen’s Armed Force sa idalom sang AFP Reservist Act (RA 7077).
***
Indi kita ya sugot nga ibalik ang ROTC. Kon ipilit gid ini, tani “optional” ukon “elective” lang ini nga pwede pilian sang mga estudyante.
Una nga rason sang indi naton pagpasugot amo ang titulo mismo sang kurso nga ROTC. Maathag diri nga para lang ini nga kurso sa mga interesado nga mangin opisyal sa ulihi sang Armed Forces. Indi bala para lang ini sa mga “Reserved Officers”?
Ikaduha, indi man kinahanglan nga mangin hangaway ang isa ka pumuluyo agud makabulig depensa sa iya pungsod.
Mahimo niya ina sa mga bagay kon diin siya angayan kag kon diin siya nalipay. Mas ginakilala pa gani ang pagka-baganihan sang indi hangaway, katulad ni Dr. Jose Rizal, Graciano Lopez-Jaena, Marcelo del Pilar kag Apolinario Mabini nga mga manunulat kag “intellectual”.
Ikatatlo, ang gyera subong indi man padamo-damo sing hangaway. Sa karon nga modern warfare mas masaligan pa ang galamiton sa gyera. Ang epektibo nga hinganiban katumbas na gani sang linibo nga kaaway. Nagyaub ang Japan sa duha lang ka atomic bomb sa Hiroshima kag Nagsaki.
Tutok na lang kita sa mga highly-trained nga mga soldado nga sagad sa paggamit sang epektibo nga mga hinganiban. Dugangan man naton ang pag-empleyo sang mga skilled workers sa pabrika sang aton mga defensive weaponry. Mag-producir man kita sang masaligan nga mga scientist kag mga imbentor sang sining mga defensive nga mga armas.
Ikaapat, paangay-angay ang huyog sang tawo. Kon indi angayan indi pag-ipilit kay indi mo na siya mapuslan sing husto.
Ako ya indi angayan mag-soldado ukon bisan pulis lang. Mas mapuslan ako sa pag-apin sa aton pungsod paagi sa pagsulat kag pag-amot sang akon panghuna-huna bilang isa ka “intellectual”, sunu sa pila ka abyan. Ti, ngaa kinahanglan ko pa ang ROTC? Kon nakaagi ako ROTC sadto, ina lang kay kinahanglan ko ini sa pag-gradwet. (w_mateojr@yahoo.com/PN)
