NAGSULOD na ang bulan nga ginadumdom ang tuhoy sa pagtapna sa sunog. Nangin aktibo ang Bureau of Fire Protection sa pagpahanumdom sa pumuluyo kon ano ang angay nga himuon agud nga makalikaw sa pagluntad sang sunog nga tuman ka mahalaliton sa pagpangabuhi.
Sa ikaduha nga adlaw sang Marso, gilayon nga may nagluntad nga sunog sa Barangay Gen. Hughes, City Proper nga naglamon sang 24 ka puluy-an nga may apat ka partially damaged kag kapin sa 30 ka pamilya ang apektado.
Sa imbukada sang tuig, Enero 1, alas 6:00 sang kasisidmon, nagtuhaw ang sunog sa Barangay Sambag, Jaro kag naglamon sang 16 ka panimalay kag nag-apekto sa 25 ka pamilya.
Ginatudlo nga kabangdanan sang pagtuhaw sang kalayo amo ang depektuso nga linya sang kuryente base sa inisyal nga imbestigasyon sang BFP.
Sa nakalipas nga duha ka tuig, ginreport sang BFP-Iloilo City nga ang sunog sa poste amo ang nagapanguna nga kabangdanan sang insidente sang sunog sa syudad kag kapin sa 400 ka insidente sang sunog ang average nga nabalhag sa kada tuig nga may 408 sadtong 2018 kag 459 sadtong 2019.
Magluwas sa sunog sa poste, may mga sunog man nga nagaluntad sa mga istruktura, hilamon kag pagkasunog sang salakyan sa dalan.
Namutikan man sang BFP nga masami nga nagaluntad ang sunog sa bulan sang Mayo, Hunyo kag Hulyo kag sa panahon nga tuman ka damo sang nagagamit sang kuryente.
Sadtong 2019, nakabalhag ang BFP-Iloilo City sang 77 ka insidente sang sunog nga may isa ka napatay sa bulan sang Marso samtang gina-obserbar ang Fire Prevention Month.
Sa 77 ka insidente sadtong tuig 2018, 24 diri ang grassfire, 22 ang structural, 21 ang electrical pole fire, walo ang sunog sa basura, kag duha ang nasunog nga salakyan kag halos doble sa 34 ka insidente nga nabalhag sadtong Marso 2018.
Sa masami, nabudlayan ang bombero nga mag-away sa kalayo sa mga gutok nga komunidad, ukon yadtong gamay ang alagyan rason nga dapat magtukod ang kada barangay sang ila kaugalingon nga fire brigade bilang una nga mga tagresponder kon magtuhaw ang kalayo.
Kon aton lantawon ang insidente sang sunog sa bug-os nga rehiyon, halos nagdugang ini sang tunga sa una nga quarter sang 2019 ipaanggid sa datus sang kaangay nga panahon sadtong 2018 bangud nga sang nagligad nga tuig nagbatyag ang tanan sang El Niño phenomenon.
Nakabalhag ang BFP-6 sang 629 ka insidente sang sunog umpisa Enero tubtub Marso sang tuig 2019 nga mas mataas sa 349 nga sunog sa kaangay nga panahon sang tuig 2018.
Indi man manami nga mag-isip kita sa kadamuon sang insidente nga nagluntad sang nagliligad kag ang posible nga pagluntad sa palaabuton. Apang, magaserbe kuntani ini nga pahanumdom sa kon paano kita maghalong agud nga indi kita mahul-an sa kabuhi kag kagamitan.
Madamo ang aton higayon agud nga matsekyar naton ang mga gabok na nga linya sang kuryente, islan antes ini mangin tunaan sang sunog. Masami man nga i-off ukon patyon ang mga appliances nga wala ginagamit kag mas manami nga gabuton ini sa iya saksakan agud nga mas makalikaw kita sa pagluntad sang sunog.
May mga pamaagi agud aton malikawan nga mangin biktima sang sunog. Ang kalayo abyan kag mapuslanon kon gamay lang kag masarangan nga kontrolon apang peligroso na kon magdaku bangud mabudlay na nga awayon.
Yara sa aton tagsa ka kamot ang gahum agud nga indi mag-ibwal ang kalayo. Paagi sa aton pagtipig kag paghalong, indi kita malakip sa listahan sang mga nahalitan. (bertladera@gmail.com/PN)
