Indi bagay mag-Presidente si BBM

GINPAKAMALAIN sang pila sa aton, lakip ni Presidente Duterte, ang United States tungod wala ini nag-akto dayon agud depensahan ang Filipinas sang agawon sang China sadtong 2012 ang Scarborough (Panatag) Shoal nga sakop sang aton 200-nautical mile (nm) Exclusive Economic Zone (EEZ).

May Mutual Defense Pact (MDP) kita sa US, indi bala?

Pero, mabasol gid bala naton ang US sa indi dayon pag-akto agud tapnaon ang “aggression”sang China sa Panatag Shoal?

Indi man seguro. Nahangpan man seguro ni anay Presidente Aquino ang pagpang-alag-ag sang US tungod ang na-involver diri amo ang “sovereignty” claim sang China nga indi basta ma-violate sang iban nga pungsod bisan pa nga may kinamatarong man ang Filipinas sa 200 nm EEZ sini.

Isa pa, samtang myembro ang China kag Filipinas sang UN Convention on the Law of the Sea (UNCLOS), ang US indi.

Gani nag-file na gid lang si Presidente Noy sang kaso sa Hague Tribunal batok sa sining “aggression” sang China sa Panatag Shoal. Fortunately, nagdaug ang aton kaso sadtong 2016. Gin-deklarar sang Hague ang nine-dash-line claim sang China nga “illegal”.

Kon may aksyon man sadto ang US ina lang ang indirekta nga pagbantay sa Filipinas, kag iban nga kaalyado nga may claim sa South China Sea, paagi sa paglabay-labay sa High Seas sa tunga sang China kag Filipinas, nga magamit sing libre sang mga nasyon kag kon nagahimo sang “innocent passage” sa maritime territorial limit nila.

Ang UNCLOS nagapanugyan lang sang 12 nautical mile nga maritime territorial limit sa tagsa ka pungsod kag sang 200 nm nga EEZ halin sa ila baybayon.

Ang distansya sang Manila sa Hongkong, China mga 694 nm sunu sa travelmath, which means may mga 200 nm pa dira nga libre agyan sa tunga sang EEZ sang China kag sang Filipinas.

Ang claim sang China ugaling sakop ang halos 90 ka porsyento gid sang SCS nga nagasakop na sang aton EEZ sa West Philippine Sea, kon diin na-locate ang Pag-asa Island, kag pila pa ka isla, nga gina-okupar na naton halin pa sadto.

Salamat kay nagpagwa sang sining ulihi lang ang US State Department sang isa ka pagtuon nga naga-affirm sang “findings” sang Hague Tribunal nga “illegal” inang nine-dash-line claim sang China.

Tungod sini, nagapati kita nga indi na kita dale-dale ma-“bully” sang China sa 200 nm EEZ naton kay bisan ang US may legal na nga tindug angot sa aton pag-okupar sang bug-os naton nga EEZ.

Segurado mas “assertive” na ang role sang US sa pagbulig pabakud sang aton “defense posture” dira mismo sa WPS sa idalom sang aton MDP.

***

WALA nag-attend si BongBong Marcos (BBM) sa interbyu ni Jessica Soho sadtong Enero 22. “Biased” ukon “unfair” kuno ini sa Marcos family.

Gindugang pa ni BBM nga indi siya luyag sang “negative and hateful campaigning” nga pwede matabo sa pagbayluhanay sang pamangkot ni Jessica kag sabat sang mga presidential aspirants.

Pakot gid ni BBM kon ano ang natabo sa interbyu ni Jessica! Pero, indi katulad ni BBM, wala nanalaw ang apat ka presidential aspirant – VP Leni, Lacson, Moreno kag Pacquiao – kag ginsabat ang panungkad nga mga pamangkot ni Jessica.

Pero ngaa indi si BBM luyag magsabat sa mga pamangkot nga nagatungkad sang iya pagkatawo kag ikasarang? Indi bala dapat mahibal-an sang mga pumuluyo kon ano nga klase gid ang ila presidente?

Indi kita maka-intiendi sini. Nagapati na gani ang madamo nga luyag niya likawan ang mga isyu nga makapahuyang sang iya kandidatura.

Well, risgo ina sang sin-o man nga kandidato kay dapat bukas siya sa mga kritisismo sa aton Demokrasya. Unless, huyog niya diktahan ang mga pumuluyo sang iya luyag katulad sang iya amay sa panahon sang martial law.

Indi man dapat magkataka ang mga kandidato kon ginasulit-sulit i-pamangkot ang mga isyu. Para ini sa kaayuhan sang mga botante – agud indi sila malipat sa mga isyu sa ila na final nga paghimo sang desisyon.

Pagtilaw man ining pasulit-sulit nga interbyu sa “patience” kag “emotional maturity” sang mga kandidato, labi na gid sa may luyag mag-Presidente.

Indi bala? Otherwise, indi siya bagay mangin Presidente kay isa siya ka “weak leader” nga indi bagay mag-Presidente, katulad sang pagtan-aw sa iya ni Presidente Duterte.

Ano abe sa inyo? Bagay bala si BBM mag-Presidente sa aton Demokrasya ukon indi?/PN