TUMAN ka bug-at nga lulukduhon ang problema dala sang pandemya. Bisan sin-o pa nga hangkilan ukon gung-an sa panghimanwa ang nagakatublag kag indi matago ang ginabatyag nga kahangawa sa kon ano ang madangatan sang iya nasakupan nga pumuluyo.
Nahangpan naton ini bangud nga malawig na ang aton pag-agwanta kag indi kita kahibalo kon san-o kag sa diin ini kutob. Wala kita sang ikasarang sa pagtumod sang husto nga tion nga mapukan naton ang virus ukon san-o kita makalampuwas sa sini nga pandemya.
Indi naton makontrol ang emosyon sang iban kon nangin emosyunal sila sa pagpangita sang solusyon ukon nagapakita sila sang ka-desperado bangud sa sitwasyon.
Apang, indi ka makakita sang masanag nga solusyon kon buron ang paminsaron kag nalikupan sang emosyon. Ang emosyon kaangay sang kurtina nga nagatabon sa mata nga indi makita sing maathag ang mga posible nga opsyon nga makita sa lalantawon sa bukas nga bintana.
Kinahanglan lang nga mangin kalmante kag mangin sibilisado sa pag-atubang sa problema. Ipahigad ang bugal agud nga indi makapaning-al.
Dapat kabigon nga katimbang ang iban nga ahensya sang gobyerno sa pagpangita sang solusyon, indi sila pagharugon nga daw kaangay lang sang imo mga suluguon sa panimalay. Dapat patas ang pagtratar bangud alalangay man lang nga nagaserbisyo sa tawo.
Mas manami nga magpangusisa anay antes magpangturasok. Mas manami nga magpakig-angot agud maathagan antes magbalhag sang komento sa social media. Indi masolbar ang problema sa atubang sang Facebook kundi paagi sa koordinasyon sang magtimbang nga mga opisina.
Ginpangitaan sang 17,000 doses ang DOH-6 kag kon sa diin ini nagkadto, kon ano ka damo nga bakuna ang nagkadto sa kada ospital.
Kon gindirekta ini palab-ot sa ahensya, kuntani gilayon man nga nasabat sang pormal kag wala na nagtuga sang kontrobersiya sa social media.
Ginsiling ni John Gay, “I hate the man who builds his name / On ruins of another’s fame. / Thus prudes, by characters o’erthrown, / Imagine that they raise their own. / Thus Scribblers, covetous of praise, / Think slander can transplant the bays.”
Kinahanglan gid bala nga mangturasok kag mantsahan ang iban agud nga mangin gwapo sa mata sang kadamuan?
Wala sang bakuna nga nadula, may lista ang DOH-6 kon sa diin ini nagkadto kag wala sang bakunawa nga nagtukob sini.
Ang Iloilo Doctor’s Hospital nakabaton sang 2,300 doses sang Sinovac kag 600 doses sang AstraZeneca. Ang Iloilo Mission Hospital nakabaton sang 387 doses sang Sinovac kag 800 doses sang AstraZeneca. Ang Medicus Medical Center nakabaton sang 1,060 doses sang Sinovac kag 140 doses sang AstraZeneca. Ang Metro Iloilo Hospital and Medical Center nakabaton sang 810 doses sang Sinovac kag 320 doses sang AstraZeneca. Ang PNP Infirmary – PRO6 Health Services (gin-deliver sa Saint Paul’s Hospital bilang ila vaccination site) nakabaton sang 60 doses sang Sinovac. Ang QualiMed Hospital nakabaton sang 690 doses sang Sinovac kag 180 doses sang AstraZeneca. Ang Seamen’s Hospital nakabaton sang 440 doses sang Sinovac. Ang St. Paul’s Hospital nakabaton sang 2,497 doses (lakip ang para sa Philippine Red Cross) kag 580 doses sang AstraZeneca. Ang Medical City-Iloilo nakabaton sang 864 ka doses sang Sinovac kag 360 doses sang AstraZeneca. Ang West Visayas State University Medical Center nga nakabaton sang 1,804 doses sang Sinovac kag 680 doses sang AstraZeneca kag Western Visayas Medical Center nga nakabaton sang 2,600 doses sang Sinovac kag 900 doses sang AstraZeneca ukon may kabug-usan nga 13,512 ka doses sang Sinovac kag 4,560 doses sang AstraZeneca.
Ang pagbaton sang bakuna yara sa kamot sang DOH nga amo man ang magapanagtag sini sa mga local government unit. Gin-una ang mga frontline health workers nga tublukan sang bakuna rason nga gin-una hatag ini sa mga ospital.
Maathag man ina bisan sa umpisa pa lang bangud nga dapat pangapinan ang mga frontline health workers agud nga indi marumpag ang depensa sang aton pungsod batok sa sini nga pandemya.
Nahangpan ina sang national government nga dapat atinderon ang tanan apang ginabaki-baki lang ang resources kag ginahatagan sang prayoridad ang National Capital Region bangud diri ang bulko sang ekonomiya sang pungsod. Kon apektado ang NCR, nagasarurot ang ekonomiya.Wala man nagakahulugan nga ginapabay-an ang Western Visayas kag tulukon lang ang mga nalatnan ukon piyungon ang mata sa mga nagkalapukan.
Ginabalanse lamang ang sitwasyon sa tunga sang ekonomiya kag kaayong-lawas.
Ginabaki-baki lamang ang distribusyon sang bakuna agud nga matatapan ang tanan. Wala sang may ginapabay-an,wala sang may ginatalikdan.
Indi na mabawi ang anuman nga tinaga nga ginahaboy sa iban. Masakit man ukon makasalaklaw, indi na ini mabawi pa. Dapat mangin kalmante kag mangin sibilisado. Likawan ang mangin arogante kag magdominar sa iban.
Mas ginapamatian ang mabugnaw, kalmanta kag sensiro nga tinaga kaysa sa masingki kag arogante nga pahayag.
Sa nasiling na, ang mahumok nga pahayag nagapanas sa agrabyado nga mga tinaga. Mas makapanalunton ini sa dulunggan tubtub sa korason.
Kabay pa ligwaton na ang batasan nga nagapaninghal sa iban kag tun-an ang malolu nga pagpahayag agud nga mahatagan sang katumanan ang tinutuyo para sa kaayuhan sang mga nasakupan.
Indi kinahanglan magpang-away agud nga balikdon. Ang sin-o man nga may tinlo nga korason kag motibo ang ginapalapitan kag ginabuligan. Ang bulig nagaabot sa mga tawo nga indi masingki kag indi arogante. (bertladera@gmail.com/PN)
