WALA sing pagkapareho sa mga stratehiya sang mga pungsod sa ila pag-away sa COVID-19.
Ina seguro tungod kay nagakalain-lain man ang klase sang pang-gobyerno kag kultura sang kada pungsod.
Sa authoritarian nga pangginahum sa China (populasyon – 1.4 ka bilyon), kon diin nagsugod gid ang COVID-19, ang mga pagpangamlig batok sa COVID-19 gina-diktahan sang Communist Party of China (CCP). Diri indi kinahanglan sang kadam-an baison pa ining mga hingyu tungod ang gobyerno lang “ang mas nakahibalo kon ano ang maayo”.
Gani, mahapos lang ang pagpatuman sang lockdown kag quarantine sang mga pumuluyo kag pag-isolate sang mga masakiton sa mga ospital kag mga health facilities.
Mabudlay ugaling magkuha sang husto nga istaktika sa China tungod malikom ini kag kon may mangisug sa pagsugid dayon ginapenahan. Ang ulihi ta nga nahibal-an, sunu sa iya pamantalaan, amo nga sobra 4,000 ang napatay sang COVID-19 diri.
Sa mga pungsod sang Hilway nga Kalibutan (Free World), daku nga rolyo sang mga pumuluyo kon paano awayon ang COVID-19 samtang ginabalanse anga pagpadayon man sang kabuhian sang mga pumuluyo agud indi mag-collapse ang ila ekonomiya.
Ina tungod importante kaayo sa ila ang ila kahilwayan (freedom). “We do not live by bread alone,” hambalon pa nila.
Luas sa United States, ang Sweden seguro ang may mas hilway nga panghulag sang mga pumuluyo tungod ginpabay-an lang ang mga pumuluyo sa ila panghulag, luas sa mga mamag-an nga restriction, kag ang pagpahibalo lang sa ila sang ila personal nga responsibilidad sa kinahanglanon nga pagpangamlig.
Ining pangamlig sa panugyan sang World Health Oragnization (WHO), nagalakip sang paggamit sang face mask (optional sa mga pumuluyo), social distancing, masami nga panghugas sang kamot gamit ang habon, paglikaw sa pagtandug sang mahigkonga kamot sa ilong, baba kag mata, kag iban pa nga hygienic practice.
Gani, ginapasugtan sa Sweden ang pagbukas ang mga bar (balay kalingawan), restawran, mga upisina, kag bisan ang mga eskwelahan sang mga kabataan nga ga-edad 16 anyos panubo. Ginapahanugutan man ang pagtinipon-tipon sang indi maglapaw sa 50 ka tawo.
Ang resulta, sadtong Oktubre 13, 2020, nagpakita nga mga 58.36 ka pumuluyo ang napatay sa kada 100,000 sang 10 ka milyon sini nga populasyon, nga madamo sini mga tigulang sa nursing homes.
Ang Japan wala man naga-enforce sang mandatory policy interventions tungod indi ini maka-enforce sang pagpasara sang mga establicimiento kag paghulog sing penalidad (fine) sa pag-violar sang mga regulasyon. Tungod man ini kay may “fair amount of autonomy” ang lokal nga gobyerno sa policy making process.
So, ginaseguro lang sini nga masunod ang mga protective health measures. Kilala ang mga Hapon nga disiplinado nga pumuluyo, gani indi gawa problema ang pagpatuman sini.
Ang patay sa Japan naglab-ut lang sa 1.29 kada 100,000 sang ila populasyon nga mga 126 ka milyon (2018).
Ang Pransya kilala sa panindugan sini sa Kahilwayan nga gin-athag sang French writer nga si Francois-Marie Arouet, nga mas kilala sa iya non de plume nga Voltaire.
Sa iya advocacy sa freedom of speech, freedom of religion kag separation of church and state, siling niya: “Indi ako kumporme sa imo ginasiling, apang depensahan ko bisan ikamatay ko pa ang imo kinamatarong sa pagsiling sini.”
Una ang Pransya sa Uropa maka-detect sang COVID-19 sadtong Enero 24, 2020. As expected, sa initial stage sangCovid-19, ginpatuman anay ang kahilwayan kag “life as usual”. Apang sang madasig na maglapta ang COVID-19, nagliwat ang stratehiya sini halin sa “mitigation” sa “suppression” nga naglakip na sang mga lockdown.
Ang patay sa Pransya sang Oktubre 13, 2020 naglab-ut sa 50.1 sa kada 100,000 sang populasyon nga 66.99 ka milyon (2019).
Ti, diri sa Filipinas ano ang aton istratehiya? May autnomy ang mga lokal nga mga gobyerno, ugaling naghilisugot sila nga itugyan sa gobyerno nasyonal ang pagpalakat sang istratehiya sa kabug-usan sang pungsod, nga wala man ginpamatukan sang mga pumuluyo.
Gani, wala gid man sing problema gid ang pagpatuman sang mga regulasyon, luas sa pila ka reklamo, katulad sang iya sang mga drayber kag pila ka negosyante sa kasulhayan sang ila pangabuhian nga ginpasugtan man sang gobyerno basta yara gihapon ang pagpangamlig.
Samtang, diri sa Filipinas (populasyon – 104 ka milyon), as of Dec. 2, 2020, ang napatay mga 8,636, ukon 8.303 kada 100,000 ka pumuluyo./PN
