SA NAGLIGAD naton nga kolum (July 17, 2020) ginpahanumdum naton si Presidente Duterte sa iya pagpanglagas sa mga “oligarch”.
Tungod basi bala indi pa sila ang “Big Bad Wolf” nga ginaisgan lang ang mga “helpless” nga “3 Little Pigs” nga mabasahan naton sa Aesop’s fable.
Matuod man. Basi bala nga ang iya ginalagas amo pa ang nagabulig sa aton ekonomiya nga mga maulikdon nga mga kompaniya.
Hinisa ina ya nga lagson ang mga kompaniya nga nagakita sing maayo tungod sa maayo nila nga pagpalakat sang negosyo, samtang nagasunod naman sila sa aton kasuguan. Labi na gid ang naga-hire sang madamo nga mga trabajente kag may madamo nga proyekto sa mga pumuluyo.
Ang “oligarch”, sa pagtumod sang Presidente, nagatudlo sa dalagku nga mga negosyo nga gina-kontrol sang pila lang ka tawo nga may ikasarang agud diktahan – kag nagadikta gid – ang pagpalakat sang ekonomiya sang pungsod kag pati ang pagpalakat sang gobyerno agud magpauswag lang ang kaugalingon.
Of course, sa nasiling ta na, indi buot silingon nga kon daku ka nga negosyo pwede mo na diktahan ang kabuhi sang pungsod para sa imo kaayuhan. May yara nga mga “enlightened rich”, labi na gid ang halin sa pagka-imol, nga may balatyagon sa kubos kon diin man sila naghalin.
Ang iban mapunggan man sang aton mga kasuguan sa ila pagpamentaha, katulad sang antitrust laws. Of course, may ara gid man nga makapalusot sang ila katontohan, labi na gid kon gina-tolerar man sang mga opisyales sa gobyerno nga kasosyo nila sa kadalok sa manggad kag poder.
Syempre diri na masulod ang rolyo sang isa ka matarong nga gobyerno sa pagtadlong sang dapat taladlungon paagi sa bagay nga mga kasuguan kag nagakaigu nga pagpatuman sini.
Apang, sa pagpahanumdum gani naton sa kay Presidente Duterte, dapat seguruhon sini kon sin-o ining mga manggaranon kag mga poderoso nga dapat punggan sa ila pag-abuso sang kumpiyansya sang mga pumuluyo.
Pero, isa bala ang ABS-CBN sa sining mga “oligarch” sunu sa paghangop ni Presidente Duterte?
Sa aton nahibal-an, nagahatag ang ABS-CBN sing mapuslan nga kalingawan sa mga pumuluyo kag may madamo ini nga proyekto para sa kabataan kag mga proyekto nga nagapreserbar sang duna naton nga manggad sa palibut.
Sunu sa presidential spokesman Harry Roque, wala ang ABS-CBN sa mga oligarch nga ginatumod sang Presidente sa isa sini nga pagpamulong-pulong sining ulihi lang.
Ginhingadlan pa gani ni Roque kon sin-o ining mga “oligarch” nga luyag lagson ni Presidente. Ini sila amo sanday Lucio Tan sang Philippine Airlines (PAL), Manny Pangilinan kag ang Ayala Group.
Kon indi man gali oligarch ang ABS-CBN – ang kompaniya kag management sini – ti ano gid ang rason nga ginalagas sini ang ABS-CBN kag ang Lopez Family nga tag-iya sang ABS-CBN?
Sa matandaan sang publiko, daku gid ang kaakig ni Presidente sa ABS-CBN tungod wala mapagwa sini ang iya campaign advertisement sadtong eleksyon sang Mayo 2016.
Ang mga kaalyado sini sa Kongreso, labi na gid sadtong mga hearing sa pag-renew sang frankisa sini, nagpautwas man sang ila kaugot sa kuno “bias” reporting sang ABS-CBN, lakip na ang wala nila nauyunan nga kaundan sang pila ka “creative” drama series sa diin ginapahayag diri ang natural nga balatyagon sang mga manunulat.
Aba, luyag lang gali nila dayawon! Imposible ina sa Alternative Politics naton sa Demokrasya. Kon may reklamo kamo, iakusar lang ang media kay may kasuguan man kita sa libel batok sa mga abusado. Indi kay diktahan sila kon ano ang ila i-report ukon ang personal nga panghuna-huna sang mga kolumnista. Diniktador ina ya!
Idugang ta man diri ang indi pag-akto ni Presidente sa ulihi nga version sang Anti-Dynasty Bill nga nagapalawak sang coverage sang prohibition batok sa dynasty politics agud matagaan man oportunidad ang aton linghod kag maalam nga mga pumuluyo nga luyag man mag-serbisyo sa pumuluyo.
Pwede mo ipa-urgent bill ina sa Kongreso, Mr. President, sa diin super majority ang imo grupo. Sa matuod, amo gid ini ang mas mapintas nga oligarchy sa pungsod – ang paggahum sang mga political dynasties kay indi lang kontrolado nila ang gobyerno kundi pati na ang ekonomiya sang pungsod pabor sa ila.
Otherwise, nada kag kahalamhutan inang siling mo nga awayon ang mga “oligarch”, nga madamo sini upod mo pa sa pulitika./PN
