SA SONA ni President Duterte sadtong Lunes, Hulyo 27, gin-proponer sini sa Kongreso ang pagpabalik sang death penalty, ukon ang silot nga kamatayon.
By the way, nakalamho ang isa naton ka abyan sa sining panawagan ni Presidente Duterte sa Kongreso agud ipasar gid ang kasuguan, nga mayor sa iya isip ang pagpapapas sa mga ilegalista sa droga, labi na gid ang mga mayor nga personalidad sa sining salot sa sosyedad.
Siling niya indi na ini kinahanglan tungod actually padayon man ini ginapatuman sang Duterte Administrasyon sa linibu na nga napatay sa Gyera Kontra Droga.
Ugaling lang kay madamo sini ang ginatudlo sang mga human rights advocates sa extrajudicial killings, ukon pagpatay nga indi ayon sa kasuguan sa “due process” kag “fair trial” bag-o husgaran ang isa ka akusado.
Well, iya nga panghuna-huna ina sang aton abyan. Indi lang ako da magtugda a. Tutok lang ako sa kon ano man ang tindug ko sa pagduso ni Presidente Duterte sang pagpabalik sang death penalty, pagkatapos nga na-suspende ini sadtong 2006 sa panahon ni anay Presidente Gloria Macapagal-Arroyo (2001-2010).
Nanotaran niya sadto nga wala man makapauntat ining death penalty sa mga kriminal sang mga “heinous crimes” katulad sang murder, rape, kidnapping, drug trafficking kag iban pa.
***
Upod kita sa panindugan ni Presidente Arroyo nga indi na dapat matuod ibalik ang death penalty nga ginpatuman niya sa idalom sang RA 9346 of 2006 nga amo subong ang nagagahum.
Una nga rason amo ang obserbasyon ni Presidente Arroyo nga sige gihapon ang nagakatabo nga mga “heinous crimes” halin sa 1946 tubtub sa pagsugod sang iya termino sadtong 2001, pagkatapos nga napatalsik sa pwesto si President Erap Estrada tungod sa graft and corruption.
In fact, naglala na gid ang pagtuhaw sang mga “heinous crimes” nga dapat patawan sing death penalty.
Halin sa murder kag rape lang sadtong 1946, gindugangan na ini sang drug trafficking, tubtub nga naglala na gid nga naglakip na sang big-time drug trafficking, kidnapping for ransom, treason, piracy, qualified bribery, parricide, infanticide, plunder, kidnapping kag serious illegal detention, robbery with violence or intimidation, qualified vehicle theft kag arson.
Obviously, sa ini lang nga rason, indi matuod solusyon sa aton peace and order ang death penalty.
In fact, ang pagka-kriminal, labi na gid ang mga makasulumpa nga mga krimen, yara sa nadak-an sang tawo kag pamatasan nga nagsul-ob na sa iya pagkatawo.
Tungod sini, ang solusyon dira amo ang pagbag-o sining pamatasan padulong sa tadlong nga banas nga mabuligan maligwat sang “rehabilitation” nga mapatuman sa prisuhan.
Of course, importante anay ang epektibo nga pagdakop sang mga suspetsado nga mga kriminal kag pagpasaka sang kaso sa ila agud mapabilin ang kalinong kag hilway nga panghulag sang aton matarong mga mga pumuluyo nga wala sila nagapanabad sa aton palibut.
Sa sining duha lang ka rason, segurado naton nga magalinong ang aton palibut. Syempre, kon lubos na sila mabulag sa kadam-an samtang nagabayad sang ila kasal-anan sa prisuhan – tubtub sa life imprisonment ukon reclusion perpetua kon nagakabagay – sin-o pa ang kahadlukan naton sa gwa?
Sa Article 3 Section 19 (1) sang aton 1987 Constitution, amo lang ini ang pinakabug-at nga silot, samtang wala man ginadilian ang death penalty sang mapasar nga “enabling law” kon iduso gid man sang Kongreso. Tani indi na!
Upod man kita sa panghuna-huna nga i-abolish na gid lang ang death penalty bilang signatory ang Filipinas sa Second Optional Protocol to the International Covenant on Civil and Political Rights, nga naga-prohibir sa mga nasyon nga katapo sini sa pag-imponer sang death penalty. Sa karon, 140 ka nasyon sa kalibutan ang wala nagapatuman sang death penalty.
Tindug nila amo nga isa ini ka “inhuman” nga penalidad kag indi masaligan tungod sa “unfair trial” nga nagakatabo sa madamo nga mga pungsod, labi na gid kon batok sa mga political opponents.
Madugang naton dira ang kakulangan sang mga kubos nga makakuha sang maayo nga mga abogado nga ang mga manggaranon lang ang makasarang.
Bilang Kristiyano, personal man nga oppose kita sa death penalty tungod sa Kasuguan sang Diyos nga “Indi ka Magpatay”.
Samtang kinamatarong naton ang makakuha sing hustisya, obligasyon man naton sa Ginuo nga tagaan gihapon ang tagsa-tagsa sing kahigayunan nga makapanumbalik sa aton Ginuo./PN
