ISA KA bumalasa sang aton kolum (May 12, 2021) ang namangkot kon paano “mapatay” sang ultrasound ang COVID-19 virus paagi sa dugang pa nga ejemplo kay indi pa niya kuno mahangpan ini sing lubos.
Daw nahatag ta man ang tanan nga makapaathag kon paano ma-breakup, ukon malansag, ang COVID-19 virus sang ultrasound a. Wala pa haw?
On second thought, basi matuod wala ta gid man mahatag ang tanan nga bagay nga makapaathag sing lubos kon paano “mapatay” sang ultrasound ang COVID-19 virus.
Natabo ina seguro tungod sa limitasyon sang kalabaon sang aton kolum nga ginatugot lang sang editor. Ang tugot lang nga kalabaon sang aton kolum amo ang 700 ka tinaga, more or less.
Yari ang pwede ta pa idugang seguro.
Sunu sa nahibal-an na sa medical practice, ang ultrasound ginagamit na subong sa pag-breakup, ukon paglansag, sang kidney stones.
Ma-explicar man ini sa ikasarang sang opera singer sa pagbasag sang isa ka kopa sang alak paagi lang sa pwersa (pitch kag volume) sang iya tingog nga makumparar sa ultrasound vibration.
In fact, ang pagtuon kag experimento sa Massachusetts Institute of Technology, nga ginpagwa sini sadtong Marso 2021, nagapakita nga mahimo man gali sang ultrasound ang kasubong nga pag-breakup sang COVID-19 virus sa ila simulated experiment.
Ang experimento nagpakita nga mabuka kag ma-damage sang ultrasound vibration ang COVID-19 virus – shell, spike kag ang RNA ini agud indi na maka-reproduce upod sa host cell.
In fact, dugang na gid lang nga pagtuon ang kinahanglan sang MIT researchers agud lubos na mapatigayon ang ultrasound-based treatment batok sa COVID-19 nga ginalauman sini matigayon sa indi na magdugay pa.
***
Gin-depensahan ni Miss Universe 2015 Pia Wurtzbach ang Miss Universe Organization sa YouTube podcast “Queentuhan” batok sa reklamo sang mga netizen kag pila ka mga kandidata sa bag-o pa lang natapos nga Miss Universe 2020 Pageant.
Siling niya sa malip-ut nga “…she dislikes the notion of being a bad sport when it comes to accepting the choice made by the judges.”
Maathag sa ginhambal ni Miss Pia nga wala siya nagapati nga may dinayaay, ukon ang posibilidad sang diskriminasyon man lang, sa judging nga ginhimo sang all-female judges, nga ginsiling halos tanan Latina nga ang ginpadaug nga mga kandidata halos tanan man Latina, kon diin nalakip dira ang nag-Miss Universe 2020 nga si Miss Mexico.
In other words, sa panan-aw ni Miss Pia, wala sing dapat ibasol sa Miss U Organization kag batunon na gid lang sang publiko kag sang mga kandidata ang desisyon sang mga judges sini.
Of course, indi buot silingon nga kon Latina ka nga judge, botohon mo man ang mga Latina nga kandidata. May yara gid man nga objective kag ang ginabasehan amo lang ang criteria.
In fact, masiling ko ina sang ako nangin judge sa isa ka inter-college extemporaneous speaking contest. Maathag kag convincing ang pagdala sang isa ka estudyante sang iya topiko, gani ginpadaug ko siya sa akon boto kag indi ang estudyante nga halin sa akon alma mater.
Pero, amo man bala ini ang natabo sa Miss Universe 2020 Pageant? Nagagwa ugaling sa mga reklamo nga samtang nagapanguna ang pila ka kandidata nga indi-Latina sa scoring sa preliminaries pa lang kag angat man sa Top 21 sang publiko, gulpyada lang nga daw yelo sila nga natunaw sa pag-abot sa mga judges sa Top10 kag Top 5.
Tungod sini, indi ayhan may milagro nga natabo? Kag tungod sini, dapat lang may imbestigasyon agud mahibal-an gid ang kamatuoran, Miss Pia?
Indi ka malipat Miss Pia nga tungod sa kamatuoran nagdaug ka sa pagka-Miss Universe 2015 sang gin-koreheran sang host nga si Steve Harvey ang iya sala nga announcement.
Kinahanglan gid magpaathag ang mga judges sang ila scoring. Paano bala ginhimo nila ini? Ano nga scoring system ang gingamit nila? Reliable bala ini nga system? Ukon naghampang favoritism ang mga judges sunu sa ila cultural ukon racial preferences kag professional interests?
Obviously, at stake diri ang integridad kag kredibilidad sang Miss U Organization, nga indi dapat i-ignore ni Miss Pia ang oportunidad nga malimpyuhan ini.
Otherwise, magapabilin ang duha-duha sang tanan nga nagasuporta sang Miss Universe Pageant kag indi na nila suportahan ini kay indi gali mapatihan ang pagdaug diri./PN
