AMAT-AMAT na nga nagapangilay ang katahum sang Jaro Plaza samtang nagapadayon ang pagkay-o kag pagpanami sini.
Una nga natapos ang Jaro Belfry nga nagpukaw sang interes sang kabus sa ihibalo sa sini nga istruktura. Nagkuhit man ini sa iban agud nga magbalikid kag lantawo ang kaanyag sini kag ikumparar ang una nga dagway kag karon.
Nakadangat man sa igtalupangod sang iban nga tawo, ilabi na sa iban nga lugar nga nakamutik sini sa social media, ang kaanyag sang Jaro Belfry kag ang maragtas nga naga-upod diri.
Makalipas ang 74 ka tuig, liwat man nga naglanog ang kampanaryo kag may carillon ini nga makapatukar sang nanari-sari nga tunog, lakip na ang tuhoy sa paskwa.
Nabatian kag ginpalakpakan sang tanan ang tuman ka makagalanyat nga tunog nga naglanog, agud nga ipabati sa tanan nga sadto ini na ang kinaiya sang kampanaryo.
Mas masanag na ini tungod may mga suga nga ginpahamtang agud nga mas makita ang kabug-usan nga kaanyag sang kampanaryo bisan sa tunga sang gab-i. Matuod, madamo sang nagalabay ang nagabalikid kag nagadulog agud nga magpiktyur kag mag-selfie ukon groupie sa sini nga kampanaryo. Dugang ini nga atraksyon para sa mga turista nga magpadulong diri sa Iloilo.
Kadungan sini, makita man ang mga rebulto nga ginpanami kag ginpatindog para makilala man sang mga pumuluyo ang ila personalidad kag kontribusyon sa panahon sang pagpakig-away para sa kahilwayan sang pungsod.
Nagtawhay kag mas nagsangkad tulukon ang una nga hugnat sang bahin nga nahuman sa sulod sang Jaro Plaza kag mas nagsanag, matinlo kag makahulugan ang pagpanghangaw-hangaw sa sini nga bahin sang syudad.
Lubos gid naton nga maapresyar ang kaanyag sang Jaro Plaza kon mahuman na ang perimetro sini kag makakas na ang mga barikada nga gintabon samtang ini ang ginakay-o. Lakip na ang mga baral kag mga sablag agud nga makita bisan sa malayo ang kaanyag sang bug-os nga plaza.
Nagalaum lang kita nga indi na kuntani masulit pa ang panahon nga ginakamasaan kag ginalinas ang plaza paagi sa pagbutang sang mga kiosko nga tubtub karon indi maathag kon sa diin nagakadto ang ginabayad kag kon pila ang ginaganar gikan diri.
Kuntani wala na sang peryahan kag wala na sang ukay-ukay, wala na sang ilimnan ukon videokehan sa panahon sang kapyestahan kag indi na paghimuslan pa ang Jaro Plaza.
Kabay pa nga mapangitaan sang paagi kag lugar ang mga baligya nga masami nagapagutok sa palibot sang plaza sa panahon sang kapyistahan sang distrito sang Jaro. Dapat sa subong pa lang may maathag na nga plano para diri agud madireksyunan na ang tawo sa kon ano ang angay nga himuon.
Dapat untaton na ang espesyal nga pribilihiyo sa mga manugprutas nga nagabalabag sa alagyan sang tawo, nga nahamtang sa likod sang Jaro Gym, lapit sa karsada, bangud nga wala na sang luwas nga alagyan ang nagatabok. Nagarisgo ang tawo sa pagpangalihid agud nga indi masalapay sang nagalabay nga salakyan.
Indi maathag kon sin-o sila, paano sila gintugtan, kon may bayad, kon pila ang bayad, kon sa diin nagakadto ang bayad, kag kon sin-o ang nagabenepisyo sa ila ginabayad. Ina kon nagabayad sila. Apang maathag man nga indi pwede negosyuhan ang alagyan sang tawo, ilabi na nga propyedad ina sang gobyerno kag nagatuga sang risgo sa mga nagalabay nga pumuluyo.
Kabay nga may magadumala sa Jaro Plaza, wala sang may mamentaha, kag maghimo sang anuman nga padugi ukon mga tikang nga makadisbentaha para sa pumuluyo.
Kon butangan gid man sang baligya, dapat kaangay lang sang kapehan, ukon gamay nga lugar para may pungkuan, may maimnan kag makan-an lang ang nagalagaw sa plaza.
Dapat indi negosyo para sa makaginansya sing daku kundi para may magaserbe man sa mga nagalagaw kag ang kita sini dapat may bahin para sa maintenanc sang Jaro Plaza.
Katungdanan sang tanan ang pagpabilin sang katinlo kag ang pagmentinar sang sini nga plaza. Naobra na sang gobyerno ang iya bahin, ang aton naman bahin bilang mga Ilonggo ang aton ipakigbahin nga amo ang pagkabalaka kag mangin responsable nga indi maguba kag mahigkuan ang plaza nga aton ginadayaw kag ginahalungan.
Indi lamang kaanyag ang ginapakita sang Jaro Plaza, ginatuad man sini ang maragtas nga dapat naton mahibaluan, matun-an kag ipangabuhi kag angay nga ipanubli sa masunod nga henerasyon.
Buylugan naton nga mapabilin ang pinasahi nga kinaiya sang Jaro Plaza. (bertladera@gmail.com/PN)
