NAHAM-OT ang aton abyan nga si Pedro sa nagakatabo sa kaso sang pagpatay kay Negros Oriental Gov. Degamo.
Paano ina makahalam-ot? Daw indi ka man abogado?
“Ngaa abe indi kahalam-utan?” sabat ni Pedro.
Wala siya nagpaathag pero nagpahangop siya nga indi kinahanglan abogado ka agud maka-“conclude” sang kasubong sina.
***
Kon sa bagay, sunu sa isa ka philosopher, lain ang Realidad sa Kamatuoran. Of course lain man ang Pagtuo (faith), nga itugyan na gid lang naton sa mga manunudlo sang relihiyon.
Ang Realidad sang isa ka bagay amo ang pagkilala sini gamit ang aton human senses sa nakita, nabatian, nabatyagan, napanimahuan kag/ukon nadimdiman aktwal.
Samtang, ang Kamatuoran amo ang napamatud-an naton paagi sa “correct reasoning” (logic) sandig sa mga “consistent” nga “pattern” sang mga hitabo kag masaligan nga mga testimonya sa ila personal nga ihibalo.
In other words, mga hitabo ini nga pwede matagaan “conclusion” sang sin-o man nga nagapati nga may ikasarang siya maghimo sang “correct reasoning” sandig sa sining mga palahinandigan nga gina-“recognize” man sang mga mangin-alamon sa pilosopiya kag siyensya.
Katulad bala sang malab-ut nga “conclusion” sang hwes sa iya desisyon sa kaso sang isa ka akusado nga wala sing duha-duha sa iya konsyensya.
Ugaling ang desisyon sang hwes posible indi sandig sa aktwal gid niya nga pagkilala, ukon Realidad, kundi sunu lang sa iya “correct reasoning”. Gani posible nga magsala siya, isa ka rason kon ngaa madamo ang nagapamatok sa death penalty.
***
In other words, tungod sa sining panghuna-huna, pwede ta man matagaan sing “benefit of the doubt” si Pedro sa iya kaugalingon nga pagpati bahin sa nagakatabo sa kaso sang pagpatay kay Governor Degamo.
In fact, si Pedro nakalab-ut tatlo ka tuig nga pagtuon sa abogasya. Wala ugaling matapos niya ini sa sobra nga hilig magdugsing sa iya nobya nga nagbusong gid… he-he-he! Gani, ginpakaslan na gid lang niya ang iya nobya kag nag-upod na sila. Salamat lang kay nakaluy-an man sila kag nangin madinalag-on ang ila pangabuhi tungod sa ila kaukod.
Isa pa, siling niya, ang abogado nga si Diokno (si Diokno gid man ayhan ato?) tatlo man lang ka tuig gani ang natapos sa abogasya sang magkuha “bar” kag “wow!” ginpasar niya ini sa isa lang ka pagkuha. Ginpasugtan magkuha ini sing “bar” sang Korte Suprema tungod sa madugay niya nga experyensya kag malawak nga ihibalo sa pag-ubra sa Korte Suprema.
***
Okey, “Ti, ano na ang matugda mo kag ngaa naham-ot ka gid sa aton Dept. of Justice sa nagakatabo sa kaso ni Gov. Degamo?”
Imagine, siling niya, apat (lima na gani) gid ang nagtestigo kontra kay Cong. Teves ang nagbaliswa sa ila una nga sinumpaan nga testimonya.
Kuno napilitan lang sila sa ila pagtestigo kontra kay Cong. Teves tungod sa pamahog sang NBI kag kapulisan nga nag-“torture” pa kuno sa ila.
Gin-deny ini sang mga otoridad tungod “necessary violence” lang kuno ang paggapos sa mga suspetsado kag kon may bagras man ini sila ina kay sagad sila palak samtang ginaseguro lang nga indi sila makapalagyo. Gindugang pa gani ni Justice Secrtary Remulla nga gintagaan lang gali sing P8 ka milyon ang kada isa sa ila agud magbaliswa.
***
Wala maluyagan ni Pedro ang ideya nga indi na dalhon ang lima sa korte, although siling ni Remulla mabakod gihapon ang ila akusasyon sa nabilin nga mga testigo kag pamatuod sang “forensic evidences” bisan wala sila.
Gintudlo ni Pedro ang isa ka kaso sa United States kon diin ginbaliswa sang testigo ang iya una nga testimonya.
Sa ini nga kaso, na-sentensyahan gid sang death penalty ang akusado. Na-konsyensya seguro ang testigo kag nag-aku sa iya pahayag nga sinumpaan nga binutig ang iya akusasyon kag luyag sini ligwaton ini. Ginpasugtan ini sang korte “in the name of justice”. Kag nahilway ang akusado nga tani patyon na sa “electric chair”.
Mas masaligan ang desisyon sang korte sangsa prosecution, “no doubt”, labi na gid kon mabug-at ang akusasyon kag sinumpaan pa sang akusado ang pag-admiter sang iya kasal-anan, nga “murder et al” sa ining kaso sang pagpatay kay Gob. Degamo.
Tungod sini, sunu kay Pedro, dapat lang ang korte ang mag-desisyon kag indi isalig ini sa prosecution, samtang ma-depensahan naman sang mga otoridad ang pasibangod sa ila sang mga akusado kag didto na lang depensahan sang mga akusado ang ila kaugalingon.
Ano abe ang masiling ninyo sa tindug nga ini ni Pedro?/PN
