MADAMO na gid karon ang tagpalapnag sang kasayuran. Mas mabudlay ang pagtul-id kon bala ang nasambit nga kasayuran may kamatuoran o pagpatalang lang.
Kasubong sang pagkaon kag tubi, ang kasayuran kinahanglanon sa matag-adlaw nga tanan. Paagi sa husto nga kasayuran, sarang kita makahimo sang tama nga pamat-ud.
Halimbawa na lang abi sa pagbugtaw kon aga. Makabati kita sang kasayuran gikan sa PAGASA nga mainit ang panahon. Sa sini, ginagabayan kita kon ano ang aton dapat himuon. Gina-consider naton ang nasambit nga info sa pag-decide.
Ang iban sa aton posible indi magsuksok sang panapot nga maka-attract sang init. Ang iban sa aton seguro magabitbit sang payong sa aton paglibot sa dalanon. Ang iban magalikaw na lang sa pagpainit. Nagapasilong. Nagapamayong. Nagapahimunong sa mabugnaw nga hulot. Apang kon kinahanglan gid, himuon na lang ang paglagaw samtang indi pa mainit ang silak sang adlaw o magatunod na ang adlaw padulong sa kasisidmon.
Matuod nga kon indi kita nagabayan sang kasayuran, clueless kita sa aton mga desisyon. Meaning, empowered kita kon equipped kita sang kamatuoran.
Apang karon nga mga inadlaw, daw halos na lang tanan naga-claim nga sila ang tag-uyat sang kamatuoran. Ang iban pa sina, nagapauna-una pa sa pagpuhag sa mga tagbaton sang dala nila nga information.
May yara dira nga nagaabuso sang gahum nga ginhatag sa ila paagi sa pagpalapnag sang sayup nga kasayuran. Fake news. Peke nga balita…mga himuhimo lang para mapakamalaot ang isa ukon matib-ong ang sayup nga kawsa.
Sa masami nagalapta sila sa social media bangud ang social media wala sang curtailment feature. Wala sang editor nga naga-check sang ginapalapnag nga kasayuran. Sige lang ang “share” – pasa-pasa lang.
Karon nga political season, mabudlay mapamatud-an ang mga pahayag sang mga bayad nga tagpamaba sang mga kandidato. Wala-tuo ang ila aksusasyon sa pangontra. Wala sang basihan kon bala may kamatuoran.
“Kuryente.” Nakuryente ang tawag sa mga journalists sa pagpalapnag sang wala natul-id nga kasayuran. Ang mga journalists may ginasunod nga gabayan o ethics sa pagpalapnag sang balita. Dako nga sayup nga ma-commit sang isa ka mamahayag kon ang ginpalapnag niya “unverified report.”
Magluwas sa mga journalists, ang iban wala naga-observe sang accountability, basta lang nga makapalapnag sang information, nga sa masami may liwan o natago pa nga agenda.
Diri sini nakalabaw ang Panay News nga sa malawig nga tinuig nagpangalagad sa iya reading public paagi sa kamatuoran. Buot silingon, na-verify ukon na-validate ang kasayuran nga ginpalapnag para magserbe gabayan sa mga himuon naton nga pamat-ud , paagi sa pagpakita sang tul-id nga laragway sang kahimtangan. (runjirjamolo@gmail.com/PN)
