NAANTISIPAR na sadto pa nga kulangon sang katre ang mga ospital lakip man ang mga quarantine facility bangud sa nagadamo nga kaso sang COVID-19 sa Western Visayas.
Nagapangita sang solusyon ang Iloilo provincial government kaangay sa paghingyo sa Department of Education nga temporaryo nga gamiton ang pila ka school building bilang quarantine facility, panigana kon magdamo ang kaso kag kon kulangon ang ginhanda na nga pasilidad sang kada local government unit.
Sa privilege speech ni 2nd District Board Member June Mondejar sa 55th Regular Session sang 13th Iloilo Sangguniang Panlalawigan sadtong Agosto 11, 2020, ginpahayag sini nga madamo sang ginahingyo ang gobernador nga talakayon sa Sangguniang Panlalawigan agud nga mahatagan sang igtalupangod kaangay sang pagtukod sang laboratoryo sa Iloilo Provincial Hospital kag ang paghatag sang otoridad sa gobernador nga magpirma sa kasugtanan sa tunga sang Iloilo Provincial Government kag Department of Public Works and Highways para sa konstruksyon sang quarantine facility sa Iloilo Sports Complex para sa mga health workers, katuyuan sini nga madugangan ang pasilidad nga nagaakomodar sa mga nagapaidalom sa quarantine.
Apang, natalupangdan sini nga wala sang may nagatrabaho agud mahuman gilayon ang hospital building sang Western Visayas Sanitarium sa Barangay Inangayan, Santa Barbara, Iloilo sa tabok sang road right of way sang provincial road sa atubang sang public plaza sang nasambit nga lugar.
Makapila ka beses sini nga ginlabayan ang proyekto kag ginlantaw ang mga detalye tuhoy diri kag iya nakita nga sadto pa sang Enero 16, 2017 nag-umpisa kag natalana kuntani nga matapos sadtong Abril 8, 2019 ang proyekto nga nagabalor sang Php 69,248,706.25 nga ginpondohan sa idalom sang Fiscal Year 2016 sang General Appropriations Act sa idalom sang Republic Act 10717.
Ginsiling sini nga kuntani natapos na ang proyekto sadto pa sang 16 ka bulan na ang nakalipas apang naglipas pa gid ang dugang nga 16 ka bulan apang wala sa gihapon nahuman ang proyekto.
Bangud sini, nagpabutyag siya nga nagakaangay nga paimbestigaran sang 13th Iloilo Sangguniang Panlalawigan kon ano ang rason sang atrasado nga paghuman sang proyekto ilabi na nga ginakulang kita sang health facility bangud sa pamahog sang COVID-19.
Mismo ang Department of Health 6 ang nagsiling nga nalab-ot na ang critical level sa occupancy rate sa mga pasilidad sang apat ka ospital sa Western Visayas para sa COVID-19.
Ginsiling ni Dr. Glen Alonsabe ang Regional Epidemiologist nga ang COVID wards sa Western Visayas Medical Center sa Iloilo City nga 10 ka katre kag Corazon Locsin Montelibano Memorial Regional Hospital sa Bacolod City nga 14 ka katre ang nakalab-ot na sa “100 percent occupancy” kutob sang Agosto 20.
Sa bahin sang COVID isolation wards, nakabalhag ang WVMC sang 82 percent nga occupancy rate ukon 71 sa iya 86 ka katre ang okupado; samtang sa CLMMRH, 14 sa iya 22 ka katre ang okupado ukon 63.64 percent ang occupancy rate.
Samtang, ang Don Jose Monfort Medical Center Extension Hospital sa Barotac Nuevo, Iloilo ang wala sang COVID ward apang ang iya isolation ward nga may 21 ka katre ang karon may 69.1 percent na nga occupancy rate ukon 13 ka katre ang okupado.
Sa bahin sang Western Visayas Sanitarium in Santa Barbara, Iloilo, may yara na ini sang 78.5 percent nga occupancy rate sa iya COVID ward ukon pito sa walo ka katre ang okupado.
Nagpain ang Sanitarium sang 22 ka katre para sa iya isolation ward; 14 sa karon ang okupado ukon 54.17 percent.
Samtang, wala pa sang may nabaton nga datus ang DOH-6 gikan naman sa mga pribado nga ospital.
Kinahanglan nga padasigon ang paghuman sa mga pasilidad nga makasabat sa kakulang sang espasyo kag katre para sa mga pasyente ukon nagapaidalom sa quarantine bangud sa COVID-19.
Dapat pasalamatan si Board Member June Mondejar nga nakatalupangod sa proyekto nga wala nahuman bangud kanugon sang tinion, sang pondo kag kuntani nakasabat na ini sa pagkinahanglan sang tanan.
Samtang nagalipas ang inadlaw, indi naton mapaktan ang dalagan sang sitwasyon, kon magtahaw na ukon magsalta pa ang kaso.
Kahibalo kita nga nagadamo ang local transmission suno sa datus sang DOH-6 kon sa diin diri sa Western Visayas naglab-ot na sa 3,152 ang kaso sang COVID-19 kag katunga diri ang local transmission.
Sandig sa datus kutob sadtong Agosto 18, ang 1,512 sang 2,981 nga total cumulative cases mga local transmission kag suno kay Dr. Alonsabe nga 51 percent sang total confirmed cases sa rehiyon makabig nga indigenous.
Makita man sa datus nga 32 percent ukon 947 sang total cases mga LSI; 17 percent ukon 504 mga repatriated overseas Filipinos kag ang iban pa ukon ang 18 mga APOR.
Bangud sa nagadamo nga kaso, bisan ang mga ospital kag iban pa nga opisina sang gobyerno ang apektado. Pamatuod diri, may mga ospital nga pampubliko kag pribado nga naga-anunsyo sang ila temporaryo nga pagsarado bangud may mga health personnel nga nagapositibo sa COVID-19 kag kinahanglan nila nga magpaninlo sa ila pasilidad.
Kon matabu ini, may mga sablag nga nagaluntad sa ila serbisyo rason nga kinahanglan ang dugang nga pasilidad bilang alternatibo sa tion nga ang iban sa ila ang temporaryo nga magsarado.
Dapat nga imbentaryuhon ang mga proyekto nga nasuguran na kag ginalauman nga natapos na agud mahibaluan kon mapuslan na sa sini nga sitwasyon. (bertladera@gmail.com/PN)
