NAHAM-OT kita sa pila ka opisyales sang gobyerno, lakip na ang isa ukon duha ka myembro sang Kongreso, nga naga-rekomendar nga patawan sing death penalty ang bugok nga pulis nga wala kaluoy nga nagpatay gid sa helpless nga mag-iloy sa Paniqui, Tarlac.
Tani magbasa-basa man kamo sang panit ibos. Indi pwede ang inyo gina-rekomendar nga death penalty kay Nuezca kay labag ina sa aton 1987 Constitution. Ang Sec. 22 sang Bill of Rights nagasiling: “No ex post facto law or bill of attainder shall be enacted.”
Ina nga section sang Bill of Rights sa ex post facto law naga-prohibir sa pagpataw sing penalidad sa isa ka krimen nga wala ginapataw sang kasuguan sadtong paghimo sang krimen.
Ang aton kasuguan sa karon nagapataw lang sang pinakataas nga penalidad nga life imprisonment, lakip na ang multiple life imprisonment, gani ang pagpataw sang death penalty indi applicable sa kaso nga murder ni Nuezca.
In other words, sa murder case ni Nuezca, indi ini siya madutlan sang death penalty, kundi ang bagay lang nga penalidad nga life imprisonment sa iya murder case sa subong nga kasuguan.
Luas sa criminal case, gina-consider man sang husgado nga ex post facto law “which increases the punishment, or, in short, which, in relation to the offense or its consequences, alters the situation of a party to his disadvantage (Lindsay vs Washington, 301 U.S. 397)”.
Wala ugaling naga-apply ang ex post facto law, sunu sa Republic vs Capan Vda. Herandez (99 Phil. 935), sa civil statutes katulad sang internal revenue laws kag executive orders. Wala man ini naga-apply sa kaso sang deportation (Galvan vs Press, 347 U.S. 522).
On the other hand, ang bill of attainder “is a legislative act which convicts persons of and punishes them for crimes without judicial trial.” Gina-prohibir ini sang Constitution tungod naga-violate ini sang Principle of Separation of Powers. Ina tungod naga-usurp ini sang judicial function.
***
Kon nabakunahan ka na, sunu sa mga health expert, katulad sang Center for Disease Control and Prevention (CDC) sang United States, kinahanglan pa anay ang dugang nga panahon bag-o mo untatan ang pagtuman sang mga health measures.
In other words, kinahanglan nga sigehon mo anay ang pagtuman sang mga health protocols. Katulad sang social distancing; paggamit sang face mask; pagpanghugas sang kamot gamit ang habon; likawan nga matandug sang imo mahigko nga kamot ang ilong, baba kag mata; kag iban pa nga hygienic practice. Subong man ang indi pagpakigsimpon (gathering) sa iban sing malapitan labi na gid kon wala sing proteksyon kag naga-ubo pa, nagapangatsi, ukon matalsikan sang laway sang nagahambal.
Ngaa man? Sa duha ka mayor nga rason: Una, tungod posible ka pa ma-reinfect, ukon ma-infect liwat, kag kon ma-reinfect ka basi isa pa ini ka asymptomatic infection nga wala gapakita sing sintoma sang COVID-19 nga makalaton gihapon sa iban.
Ikaduha, tungod lubos lang ma-control ang COVID-19 kon at least 7 ukon 8 sa 10 ka tawo na ang na-immune sang bakuna. Herd immunity kon tawgon ini sang mga health authorities.
That means kinahanglan gid nga ma-immune anay ang mga 70 ukon 80 ka milyon sang aton sobra 100 ka milyon nga populasyon sa Filipinas, nga syempre indi dali-dali malab-ut bakunahan sang aton mga health personnel.
In other word, hulaton gid naton nga mabakunahan ang ini nga kadamuon sang aton populasyon bag-o makasiling ang aton health authorities nga lubos na kita hilway sa COVID-19./PN
