MAATHAG nga kulang sa pagtuon ang ginpatuman nga Local Public Transport Route Plan sang syudad sang Iloilo nga nag-umpisa sadtong Domingo, Hunyo 12, 2022, sa adlaw pa mismo sang ika-124 nga Adlaw sang Kahilwayan.
Luyag sang syudad nga mapagkit sa maragtas nga amo ang pinakauna nga local government unit nga nagpatuman sang LPTRP. Apang ang ini nga katuyuan ang ginsug-alaw sang reklamo kag pakamalaut gikan sa mga nahul-an kag tuman ka apektado nga mga pumuluyo.
Wala kita nagapamalabag sa katuyuan sang LPTRP bangud nga makapasanyog ini sa transportasyon sa syudad sang Iloilo. Mas mahapos para sa tanan kag kombenyente para sa mga nagabiyahe sa kada adlaw nga makalab-ot sa ila destinasyon nga may masakyan na bangud may ruta na.
Athagon ko, maayo ang katuyuan para sa tanan. Apang may mga kwestyunable lang sa pila ka sahi ukon pamaagi sa pagpatuman sini.
Tubtub karon indi ko pa gid matungkad kon ngaa ang Festive Mall amo ang sentro sang halos kadamuan nga ruta, nga bisan sa diin ka man gikan dapat malabay ka gid sa sini nga mall. Makabig nga ginhungod ang pagtuga sang bag-o nga ruta para sa ila benepisyo. Lantawa ang bag-o nga mga ruta, daw manughakot sang tawo ang mga salakyan agud nga magpamulya sa ila establisemyento.
Isa pa ka palaligban kon ngaa ginpatuman gilayon nga wala pa naplastar ang tanan. Kuntani gin-isip nila ang kadamuon sang mga pasahero nga nagasakay sa Leganes nga jeep kag kon pila ini ka mga yunit antes sila ginpunggulan sang ruta nga kutob lang sa Tagbak Terminal.
Kuntani ang kadamuon sang Leganes nga jeep nga indi makasulod sa syudad amo man ang kadamuon, ukon bisan 70 porsyento lang sa ila kadamuon, ang ginpabiyahe tal-os sa ila agud may maga-akomodar sa mga pasahero. Maathag ang resulta, damo pasahero kulang ang salakyan.
Dugang pa, tungod kahibalo man ang syudad kag mga ahensya sang gobyerno nga kulang ang kadamuon sang yunit nga magaserbe, kuntani gin-amat-amat lang ang pagpatuman sang LPTRP.
Pwede ayhan nga unahon ang distrito sang Jaro nga madamo ang bulyada sang pasahero kag ang iban nga yunit sa iban nga distrito ang magabulig anay sa mga ruta sa Jaro tubtub nga magkanay ang sitwasyon?
Ukon, pwede man nga unahon sa iban nga distrito, imbis nga sa Jaro, agud nga masweto ang sitwasyon tubtub nga mapalapad pa gid ang area kon sa diin ipatuman ang LPTRP.
May mga bag-o nga ruta nga halos wala pa sang yunit nga nagadalagan bangud wala sang available nga salakyan. Nagapang-alang-alang man ang iban nga basi wala sila sang pasahero nga mapik-ap sa sina nga mga ruta.
Dapat nagsugilanon ang syudad sang Iloilo sa LTFRB kon supisyente ang kadamuon sang salakyan nga magadalagan sa pagsugod sang implementasyon sang LPTRP. Maathag man nga kulang ang kadamuon sang special permit nga na-isyu sang LTFRB nga nagresulta man sa kakulang sang mga salakyan.
Maathag nga indi pa sila handa bangud wala nila natakus, wala nakalkulo, wala nakita ang mga sitwasyon nga posible nga magaluntad.
Bisan pa nga alang-alang, bisan pa nga hilaw, apang daw mga gutom nga mansig-galo na kag higop sang sabaw.
Makaluluoy ang mga pasahero nga kadamuan sa ila mga residente sang probinsya sang Iloilo. Klaro man nga ang syudad sang Iloilo ginadugukan sang mga taga-probinsya, sila ang nagapuno sa mga buluthuan kag mga establisemyento-komersyal.
Sila nga nagahatag sang kabuhi sa syudad, sila pa ang ginapabudlayan kag halos ginadalukan sang higayon nga mangin kabahin sa ginahandom nga pagtin-ad.
May mga pagtuon kag makita man ina kon obserbahan sa karon nga ang populasyon sang syudad kon adlaw mas damo kaysa sa gab-i, kon may klase kaysa sa wala sang klase, ina bangud nga ang nagapadamo sang tawo sa syudad amo ang mga taga-probinsya sang Iloilo.
Palaligban pa gid diri ang ila masakyan sa gab-i pagkatapos sang ila duty. Kalabanan sa ila nagapauli sa interior, nagabantay sang masakyan sa Jaro Plaza, kag sa masami ang Leganes nga jeep ang ila ginasakyan. Sa karon, ano ayhan nga huol ang ila ginaabaga sa tagsa ka magpauli sila? Nakita man bala ini sang mga nagdihon sang LPTRP?
Manami ang plano sa papel. Wala nagabais ang tinta kag letra. Wala sang hibubun-ot ang period kag comma. Apang, ang tawo nga apektado amo ang may ginalukdo nga kalbaryo. Ang mga ordinaryo nga tawo amo ang una nga apektado sa mga polisa nga ginabag-o.
May panahon pa. Magdulog kag mag-atras sang pila ka tikang kag himulsuhan ang halit nga natuga sa komunidad sang LPTRP. Plastaron sing maayo, amat-amat nga ipatuman, kada tikang batyagon kon may natapakan, kag solusyunan ang nagatuhaw nga problema.
Ako? Wala ako sang problema tungod diri ako nagapuyo sa syudad sang Iloilo. Madamo ako sang masakyan, malapit lang ang akon ginapulian. Mas nabalaka ako sa mga nagapuli sa kabanwahan. Pagkatapos sang makapoy nga trabaho, paligban pa nila ang ila masakyan antes ila makapauli kag makapahunay-hunay sa ila tagsa ka puluy-an.
Antes kita magdesisyon, balikdon naton kon may masalapay, kon may matapakan, kon may mahalitan, kon may mahul-an.
Ang pagkakupog-kupog wala sang may maidulot nga maayo sa anuman nga polisa nga ginapatuman.
Indi manami nga nangin gwapo ka sa mata sang iban tungod lang nga ginhamlitan mo sang buling ang guya sang iban nga tawo.
Nahangpan man naton nga may yara gid sang magakontra sa anuman nga ginaduso nga pagbag-o. Apang, ang anuman nga pagbag-o nga ginapaathag, nga maathag, kag may benepisyo sa palaabuton ang mahangpan kag buylugan sang madamo nga pumuluyo.
Ipaiway ang padasu-dasu nga desisyon. Likawan ang kupog-kupog nga aktwasyon. Mas mahangpan sing klaro ang problema kon nagakalma. (bertladera@gmail.com/PN)
