NAGAPASULOD naman kita sa panahon sang pagtililipon kag manamit nga mga pagkaon.
Mangin mas saboroso ang pagtimo kon may kalakip nga pagsugilanon nga nagahanduraw sa kasadya sang nagliligad nga panahon.
Indi mapunggan ang pagpanginaon kon madamo kag sari-sari ang nagahulat sa tagsa ka lamesa sa sini nga Paskwa.
Indi naton luyag nga punggan ukon saparon ang inyo pagpanginaon ukon magsupak sa inyo huyog sa pagkaon, apang luyag lang kita magpahanumdom nga ang tanan nga sobra, bisan ano pa ka namit, ang may matuga gid nga halit.
Matuod nga ang tanan naton nga ginakaon, kon ano man ang mangin malain nga epekto sini, ang indi pa mabatyagan sa karon bangud malawig nga panahon antes magsupukar ini sa aton lawas ukon magpanukot ang aton nangin huyog ukon bisyo. Kon nagabatyag ka na subong sang sablag sa imo lawas, tuga ina sang mga madugay mo na nga gawi nga karon lang nagsupukar ukon nagpanukot sa imo.
Ang aton lawas nagakinahanglan lang sang nutrients nga iya magamit bilang enerhiya nga makahatag sang kusog kag kabuhi.
Indi naton kinahanglan nga magpakabusog todo bangud ang tanan nga sobra sina ang malain sa aton lawas, indi na ina maakomodar sang aton sistema. Ayhan ibuslog ina sang lawas pagwa bilang higko ukon ibilin ang iban kag taguon nga amo ang nagaresulta sa ginatawag naton nga “tambok” sa lawas.
Kon mangin “conscious” lang kita kuntani sa aton ginakaon, kon ginahibalo naton ang epekto sini sa aton lawas, kag kon kahangop kita sang proseso gikan sa baba pakadto sa alatrasan, makahimo kita sang tikang kon paano naton kontrolon ang aton kaugalingon sa atubang sang pagkaon.
Sa pagkamatuod, wala nakakilala ang aton lawas sa kon ano man ang ngalan sang aton ginakaon, kon imported ina nga timplada, ukon malahalon ina nga sahi sang pagkaon bangud ang kinahanglan lang sang lawas amo ang angay nga nutrisyon gikan sa sina nga pagkaon.
Sa tagsa naton ka pagpungko sa lamesa, nagaatubang sa manamit nga pagkaon, sa
malahalon nga pagkaon, ang aton ginabusog amo ang aton “ego”, ang aton bugal sa kaugalingon. Mas una naton nga ginapakaon ang aton bugal kaysa sa aton lawas. Luyag naton nga ipakita sa iban nga makasarang kita magkaon sa malahalon nga restaurant, makasarang kita magbakal sang madamo nga pagkaon, makasarang kita magtukos sa mga pinasahi nga pagkaon.
Bangud nga luyag naton matilawan ang tanan nga manamit, bangud luyag naton nga pabusgan ang aton panamil kag bugal, nagakaon kita sang sobra sa kinaandan, satisfied gid kita sa kabusog kag daw langit na ang aton pamatyag.
Pagkatapos sang sobra nga panginaon, ginadumdom pa naton ang kanamit kag nagalaum nga ina ang masulit sa masunod nga higayon.
Malipasan pa sang pila ka adlaw antes naton mamulalungan nga naghitad na ang aton lawas, naggutok na ang pantalon, naglabaw na ang buy-on. Diri kag nagbalik ang realisasyon nga nasobrahan ang pagpanginaon kag nagresulta sa pagtago sang madamo nga sobra sa lawas kag ginkabig na nga nagtambok.
Sadto pa naghambal na ang mga pilosopo nga mas nagakaganyat ang tawo sa bag-o tukib nga pagkaon kaysa sa bag-o tukib nga bitoon.
Sa sini nga rason, indi naton mapunggan ang kinaiya sang tawo nga magtilaw sa bag-o nga natukiban nga pagkaon ukon magwaswas sang kaon sa nanamitan nga pagkaon.
Apang, dapat lang dumdumon nga pagkatapos sang pagpanamit magabulos ang pagpasakit.
Indi man siguro malain nga kontrolon naton ang aton kaugalingon sa pagpanginaon. Dapat lang nga magkaon santu sa kinahanglan sang lawas. Ang lawas may limitasyon apang ang bugal wala sang limitasyon. Gamay lang ang kinahanglan sang aton lawas apang ang iya sang bugal naga-alalawas.
Likawan naton karon nga magpahala kag sa ulihi mag-agwanta.
Ang imo pagkontrolar sa pagkaon karon magapasulhay sang imo palaabuton. Mas manami nga wala ka sang masakit ukon balatian nga makapakuriit.
Indi malikawan nga magluya ang lawas kon nagatigulang na bangud ginauli na naton sa kalibutan ang aton kusog apang pwede naton malikawan ang balatian nga tuga sang aton lifestyle kon subong pa lang conscious na kita sa aton mga gawi.
Masiling ang iban nga talagsa man lang ini apang ang lawas naton wala nakahibalo sang umalagi kag sige-sige.
Indi kita magpangalit nga sa dason pa ang masunod nga paskwa gani waswas kita kaon kay bwas wala na sang manamit nga pagkaon.
Ang kadalok wala sang dangatan nga maayo bangud pabudlayan sini kag halitan ang lawas.
Ang tanan nga nagasulod iya nga iproseso kag ang sobra iya nga taguon ukon ipriso kag makagwa lamang paagi sa pag-ehersisyo.
Ang chronic diseases mahimo naton nga mapigaran paagi sa pagligwat sang aton lifestyle. Kinahanglan lang naton nga tun-an, obserbahan, kag pamatian ang kaugalingon.
Kabay pa nga indi kita magpatama sang kaon. Tilawi ang luyag tilawan apang indi pagpasobrahan nga makatuga na sang kahalitan.
Liwaton ko, gamay lang nga pagkaon ang kinahanglan sang lawas. Ang mabudlay pun-on kag pabusgan amo ang bugal sang nagakaon.
Sa subong, pwerte ang kanamit. Sa bwas, pwerte ang kuriit. (bertladera@gmail.com/PN)
