[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’Pagbag-o para sa kababaenhan’ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=”]
BY RUNJI JAMOLO
[/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=’custom’ color=”]
Monday, March 6, 2017
[/av_textblock]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
PAGBAG-o para sa kababaenhan. Mabatyagan bala ang pagbag-o sa sector sang mga babaye?
Halos tatlo ka dekada na ang pagpaninguha sang bilog nga kalibutan sa paghatag sang gahum sa kababaenhan (women empowerment) halin sang gin-declare ang Marso 8 bilang International Women’s day. Ang pamangkot kon bala may kabalhinan gid man para sa ila kaayuhan.
Amo gani nga sa karon nga tuig nga pagsaulog sang National Women’s Month, ginpakamaayo sang Philippine Commission on Women ang theme nga “We Make Change Work For Women.”
Ang theme nasandig sa mando ni Pangulong Rodrigo Roa Duterte sa iya una nga State of the Nation Address (SONA) nga ang tanan nga ahensya, oversight bodies kag local government units hasta sa mga barangay lubos nga magpatuman sang “Magna Carta of Women.” Sa sini maseguro nga ang mga babaye katuwang sang mga lalaki sa paglab-ot sang economic, social, cultural kag political developments sa pungsod.
Sa paglab-ot sini nga tinutuyo, ang karon nga administrasyon naghigut sang iya commitment sa “Malasakit at Pagbabago” ukon True Compassion and Real Change.
Kon pamangkuton ang tagsa, kadam-an ang makasiling nga matuod may mabatyagan nga pagbag-o para sa kaayuhan sang mga babaye. Ginakilala na ang mga igkasarang sang mga babaye kag ang ila contribution sa pagpalakat sang panghimanwa, por ehemplo. Ugaling kon tan-awon gid, magamay lamang nga porsyento sa mga babaye ang nagauyat sang elected posts sa LGUs, sa Kongreso – sa manubo nga panalgan sini kag sa Senado. Magamay nga porsiento gihapon ang nagauyat sang renda sang panguluhan – sa national government agencies, sa hudikatora kag iban pa.
Nagapabilin nga hangkat ang paglab-ot nga mangin 50-50 ang partida sa kalalakihan kag kababaenhan – kasubong sang sincuenta porsiento sa managership o supervisory positions. Sa gihapon may yara pa nga bias against women sa pagbutang sa ila sa mga mataas nga position (posible bangud sang nagahawid sa ila nga mga domestic responsibilities).
Yara gihapon sa pamensaron sang iban nga ang lugar sang mga babaye sa balay lang. Pananglit ginapahanugutan sila nga magtrabaho o negosyo, ang pressure yara sa abaga sang mga babaye nga dapat kasubong man nga kadalag-an (o ayhan, maayo nga pagkahimtang) sa sulod sang puluy-an. Bangud sini, mapilitan ang mga working women sa pag-embrace sang multiple roles. Nanay na, asawa pa. Tutor sang ila kabataan nga naga-eskuela pa. Tagagabay sa paghimo sang school assignments. Tagapagdul-ong kag tagapagsugat sa mga bata sa eskuelahan. Taga-budget sang family finances. (Ang iban sa ila ginasaligan pa sa kinawala o family income) Debuenas na kon may kabulig sya nga makuha sa pag-manage sang domestic works sa balay kay kon indi, iya pa ina tanan – paninda. Pagluto, panglaba, pamalantsa…
Wala pa labot sina ang magserbe care giver sa ila nagatigulang nga mga ginhikanan pati na kon may ugangan.
Masubo apang matuod nga bisan katuwang ang pagkabig sa mga babaye, sa ila puluy-an sila ang uliran nga mga alagad.
Magahaganhagan ang kabug-at nga ila ginaabaga kon matalungdan ang ila kabudlayan kag mabuligan sila sa pagtuwang sang ila mga bana o mga lalaki nga yara sa ila puluy-an.
Madamo na ang kampanya kontra sa pagpamigos a kababaenhan apang may yara gid gihapon nga nagahimo sang pagpamintas – ang nagkalainlain nga sahi sang kakahasan kontra sa kababaehan nga bunga sang “double standard” sa katilingban. Masubo kay may mga babaye mismo nga guilty sa sini nga pamensaron.
Ang paghatag gahum sa kababaenhan (empowering women) wala nagatuyo nga ang mga babaye mag-alsa kontra sa mga lalaki. Tinutuyo sang women empowerment nga mapaayo ang pagkahimtang sang mga babaye kag, after all, partner ang mga babaye. Katunga sang populasyon mga babaye. Gani nagakadapat lamang nga kilalahon ang ila puersa, talupangdon ang ila igkasarang, hatagan kabilinggan ang ila kontribusyon sa puluy-an kag katilingban.
Diri sini nasulod ang pagpahangup…ang pag-educate, kon kinahanglan pagpadala sa ila sa eskuelahan. An educated woman is an empowered woman. Makahimo sang husto nga desisyon o pamat-ud bangud sa mga kasayuran nga iya nahangpan. Ang babaye nga nagaganar o may kabuhian, may pagapilian – makapabulong sa iya kaugalingon kon kinahanglan bangud may kuarta siya nga magamit o hulagon.
Gani nga sa karon nga bulan sang Marso, liwat naman naton ginasaulog ang mga kadalag-an nga nahimo para sa pagpatin-ad sang kahimtangan sang kababaenhan. Ini man ang kahigayunan sang pagtan-aw kon bala nagmadilag-on kita sa aton mga lalab-uton. Pananglit kita nalugaw-an, ini man ang kahigayunan nga liwat naton tun-an kon paano pa gid mapatin-ad ang ila kahimtangan.
Madamo pa ang dapat nga iduso para sa improvement sang lugar sang kababaenhan. Liwat kita nagapanindugan para sa kabalhinan para sa kaayuhan./PN
[/av_textblock]
[/av_one_full]
