[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’LABAY MAN AKON ‘ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=”]
BY RUNJI ROCIO JAMOLO
[/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Ambot
ANO ANG boot silingon sang “ambot”?
Pamangkot sa akon sang dose anyos nga hinablos ko. Mga-lima ka bulan pa lang siya nga nagapuyo upod sa amon kag nagasugod na sa paghakus sang iya ugat Ilonggo.
Ginpaathag ko sa iya nga ang “ambot” kasubong man sang “ewan” sa Filipino. Sa English, “I don’t know.”
Masami niya kuno nga mabatian sa iya mga kasubong edad sa ila kinaandan nga sugilanon ang tinaga nga “ambot.”
“Ano, kuno?”
“Ambot gani.”
Bisan sa simple nga palamangkutanon, ambot. Kon mabudlay ang ginapamangkot, mas dako nga “ambot.” Kon indi ka interesado, ambot.
Nakahibalo ka bala nga may mga lugar nga ginatawag ang mga pulis nga “Barangay Ambot?”
Sa ila pagkadismaya, ini na lang ang ila mahimo. Ang pagkabig sang lugar nga “barangay ambot” bangud wala sila sang may makuha nga kasayuran o lead sa mga tawo nga ila ginalagas – kalabanan mga police character o suspected criminal elements.
Kon kaisa, indi man mabasol ang mga pumuluyo sa dira nga lugar bangud mabudlay na nga maipit pa.
“Speak no evil,” hambal gani para indi na dugang nga mahul-an pa.
Apang ini nga attitude makapadugay sang kalubaran sang problema ukon makapaupang sang pagpalab-ot hustisya. Gani kon may ihibalo, ipabutyag na.
Kasan-o lang, nabatian naman naton ang police sa pahayag nga mabudlay ang pagsunod nila sa isa ka “high-value target” bangud naga-asta Robinhood. Madali makapalagyo bangud maalawan man sa mga tawo sa ila financial nga kinahanglanon.
Pero sa iban, simple nga patakaran lang ang ila ginapatuman. Hipus na lang para indi na madalman. Kon wala gani sang ihibalo ang mga opisyal sang barangay, ikaw pa ayhan? (Pero ini nga mentalidad makapaupang sa katin-aran.)
Ambot, ay! Ambot sa imo! Ini sa masami ang mahapos nga magakawas sa baba sang isa ka lin-ay kapin pa nga kon ginapasikto sang lalaki nga nagapangaluyag sa iya. Indi makabungat apang may gusto man. Gani ang “ambot, ay!” kinahanglan sang kaathagan. (Ukon basi, naulihi na ako.) Ang karon nga mga millennials tuman ka vocal sang ila ginabatyag kag kon ano ang yara sa ila, magapautaws gid sang ila pensamiento.
Kon kaisa, madali kita nga magsabat sang “ambot” kapin pa kon wala kita sing may nahibal-an. Sa sulod sang hulot-klasehan, sa panahon sang recitation. Indi bangud kita wala sang may natun-an. Posible nga naunahan lang kita sang dungan. Mahapos nga magkawas sa aton baba ang “ambot” kapin pa kon ang pamangkot nga ginahaboy sa aton wala naton napanginlamanan.
Kinahanglan siguro nga akuon (accept) naton nga may “habit” kita sa pagsabat sang “ambot” o “indi ako makahibalo”, indi bangud nga wala kita may namasngaan. Kinahanglan lang nga magpamat-ud kita nga gub-on ang sayup nga kinagawian sa pagsabat sang “wala ako nakahibalo” o “ambot.”
Madugay-dugay gawa ang kinahanglanon nga panahon agud i-break ang ina nga bad habit, apang sarang gid nga madula. Sa masunod nga daw sa magsabat ka sang ambot, hambalon mo nga “dali lang” … Sarang mo man ipa-expound ang iya pamangkot …agud makakuha sang tiempo nga makahuman sang imo paino-ino. Kon makakuha ka na sang buylo, magsabat duruderecho. Indi na pagpamensara kon ano ang opinion sang iban sa imo. Basta, nahatag mo ang imo punto, bahala sila dira kon ila batunon. (Kay sa mga tawo nga kontra sa imo, wala sang paathag nga ensakto.)
Take courage. Kaya mo ‘yan! Ipautwas ang yara sa imo dughan kag kon ano ang imo paino-ino. Kon indi mo pa ina makuha, “ay, ambot sa imo!” (runjirjamolo@gmail.com/PN)
[/av_textblock]
[/av_one_full]
