[av_one_full first min_height=” vertical_alignment=” space=” custom_margin=” margin=’0px’ padding=’0px’ border=” border_color=” radius=’0px’ background_color=” src=” background_position=’top left’ background_repeat=’no-repeat’ animation=”]
[av_heading heading=’LABAY MAN AKON ‘ tag=’h3′ style=’blockquote modern-quote’ size=” subheading_active=’subheading_below’ subheading_size=’15’ padding=’10’ color=” custom_font=”]
BY RUNJI ROCIO JAMOLO
[/av_heading]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
Bili sang pagpalubong
TAGPILA ang magpalubong?
Daw makasiligni nga palamangkutanon ini’ng akon. Ina bangud nga kon palangga naton ang aton mga mahal sa kabuhi, indi naton sila luyag nga mapatay. Bisan gani sa mapiot na nga kahimtangan sang pasyente o tagumatayon, daw sa haluson kita makapamat-ud kon bala dapat na nga utdon ang life support system nga nagatayon.
Pero napamangkot man gid bala ninyo ang inyo mga kaugalingon kon pila ang dapat nga tukson kon may ipalubong?
Ang panahon sadto indi na kasubong karon nga kon sundon lang ang mga tigulang, “putson lang ang ila bangkay sa banig kag ihaboy sa suba.”
Ang aton environmental laws indi magpahanugot sini. Magluwas nga indi ina (ang paghaboy sang bangkay sa suba) hygienic nga pamaagi, ang bangkay sang aton minatay aton ginapabilihan.
Kadam-an sa aton indi maluyag mag-confront sang isyu sang kamatayon. Ina seguro nga kon nga-a mabudlay ang pagtrabaho sang mga nagabaligya sang lungon (kapin pa nga ang baligyaan mga bataon).
Palahug gani nga ginhambal sang isa ko ka kalilala nga “indi pa sya handa nga mapatay” bangud wala pa siya sang mas o menos dos sientos mil pesos (P200,000) nga natipon para sa iya lubong.
Joke man kon hambalon… pero indi “joke” kon ang pagpalubong aton sabton. Natural nga indi ang napatay ang magapalubong sa iya kaugalingon. Maayo kon may nabilin siya nga kuarta nga kuoton para palubong. Kon wala, sa aton nga mga himata natuon ang obligasyon.
***
Una sa tanan, magakinahanglan sang death certificate para magpalubong.
Ginasaad sa ordinansa sang mga local government units nga katungdanan sang tiayon o malapit nga himata ang pagreport sang kamatayon sa sulod sang 48 ka oras pananglit ang napatay wala sang medical assistance agud usisaon sang medical health officer ang cause of death pananglit napatay sa ila puluy-an.
Kon napatay sa bululngan (siempre mabayran anay ang cost of hospitalization) antes mahatagan sang certification nga ihatag sa municipal o city health office.
Depende sa kon diin ilubong ang fee nga pagasukton. Ginabulubanta nga yara sa P150-P500 ang bayran depende kon sa patyo sang banwa o sa private cemetery.
Ang Local Civil Registrar (LCR) indi gid mag-approve sang permit kon wala sang lagda sang Municipal/City Health Officer.
Kinahanglanon ang death certificate para ma-process ang burial permit. Kinahanglan handa ka magsabat kon sa diin ilubong ukon bala i-cremate. Kon kompleto ang requirements, ma-process ang burial permit sa taguri.
***
Mas mahapos para sa nabalo o ginbayaan sang nagtaliwan kon may yara na nga memorial plan. Kon wala, dira na kita magkarankaran.
Labing maayo kon may memorial plan nga nga daan ang isa ka pamilya. Manami pa gid kon may duha (2) kag sarang man ma-transfer sa liwan nga ngalan, pananglit kinahanglan.
Nagakadapat man nga hibaluon kon ano nga service ang paglubong. Traditional burial bala o cremation.
Mas mahapos na karon ang pagdesisyon bangud madamo na nga mga memorial parks ang nahamtang malapit sa mga banwa…gani indi na kinahanglan gid nga magpanagil-ut sa magutok nga patyo nga ginadumala sang simbahan o munisipyo./PN
[/av_textblock]
[/av_one_full]
